Η Ελλάδα είναι η πιο υπερχρεωμένη χώρα της ΕΕ εδώ και δεκαετίες. Όμως, αυτό το στίγμα θα μπορέσει να το ξεφορτωθεί στο τέλος του 2026, με την επίσημη σφραγίδα της Eurostat τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2027, παρότι οι επίσημες προβλέψεις θέλουν να συμβαίνει προς το τέλος της δεκαετίας.
Χθες, αναφερθήκαμε στον «ευχάριστο» (;) πονοκέφαλο της κυβέρνησης να πρέπει να διαχειριστεί ένα μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα -σαφώς μεγαλύτερο από 2,4% του ΑΕΠ- του 2024. Είναι ο ένας -ο κυριότερος, κατά την άποψή μας- από τους τρεις πυλώνες στους οποίους μπορεί να στηριχθεί η ταχεία αποκλιμάκωση του χρέους προς το ΑΕΠ καθώς επιτρέπει να αποπληρώνονται οι τόκοι του χρέους χωρίς προσφυγή σε νέο δανεισμό.
Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι ο ρυθμός μεγέθυνσης του ονομαστικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) και το μέσο επιτόκιο δανεισμού.
Όλοι σχεδόν συμφωνούν ότι η αύξηση του ΑΕΠ θα κυμαίνεται μεταξύ 4% και 6% ετησίως την επόμενη διετία και ενδεχομένως τριετία λόγω της παρατεταμένης ώθησης από τις επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ.
Η Ελλάδα επωφελείται επίσης από τον χαμηλότοκο δανεισμό από τον ESM-EFSF και την αντιστάθμιση κινδύνου στα διμερή δάνεια (GLF) που έχουν αρχίσει να αποπληρώνονται πρόωρα. Με τη μέση ληκτικότητα του χρέους στα 19 χρόνια και το μέσο επιτόκιο δανεισμού κάτω από 2%, αν θυμόμαστε καλά, αυτό σημαίνει ότι το ρίσκο αναχρηματοδότησης του ελληνικού χρέους στα 19 χρόνια κατά μέσο όρο είναι χαμηλό. Σίγουρα χαμηλότερο από της Ιταλίας, με μέση ληκτικότητα στα 6-7 χρόνια και ετήσιους τόκους που αντιστοιχούν στο 5% του ΑΕΠ περίπου, έναντι 2,1% της Ελλάδας (λιγότερα από 5 δισ. ευρώ καθαρά).
Δεν είναι τυχαίο ότι η διαφορά απόδοσης (spread) του ελληνικού 10ετούς ομολόγου αναφοράς από το αντίστοιχο γερμανικό ομόλογο έχει πέσει κάτω από τις 90 μονάδες βάσης (1 ποσοστιαία μονάδα = 100 μονάδες βάσης). Επίσης, το spread από το 10ετές γαλλικό είναι κοντά στις 5 μονάδες βάσης προσαρμοσμένο για τη διαφορά στη λήξη.
Όμως, το πιο ενδιαφέρον είναι η συμπεριφορά του ελληνοϊταλικού 10ετούς spread που ενσωματώνει τις εκτιμήσεις της αγοράς για τον πιστωτικό κίνδυνο των δύο χωρών. Από τον Μάιο του 2023, η Ελλάδα εμφανίζεται να δανείζεται φθηνότερα σε σύγκριση με την Ιταλία. Η διαφορά απόδοσης, το γνωστό spread, ήταν 24 μονάδες βάσης περίπου χθες ενώ είχε ξεπεράσει τις 50 μονάδες βάσης το φθινόπωρο του 2023. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει χαμηλότερη επενδυτική βαθμίδα από τους οίκους αξιολόγησης και υψηλότερο χρέος προς ΑΕΠ.
Οι συμμετέχοντες στις αγορές κατανοούν ότι η αποκλιμάκωση του ελληνικού χρέους προς το ΑΕΠ θα συνεχισθεί για τους προαναφερθέντες λόγους τα επόμενα χρόνια. Αντίθετα, δεν ισχύει το ίδιο για την Ιταλία, με τα μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα και τους χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Επιπλέον, η Ελλάδα έχει ένα ακόμη άσο στο μανίκι της. Το «μαξιλάρι ρευστότητας» που κυμαίνεται μεταξύ 30 και 40+ δισ. ευρώ ετησίως τα τελευταία χρόνια. Αυτό αποτελείται από δάνεια. Επομένως, η Ελλάδα θα μπορούσε να μειώσει περαιτέρω το δημόσιο χρέος της, χρησιμοποιώντας μέρος του αποθεματικού για πρόωρες αποπληρωμές δανείων.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) για το στοκ του δημοσίου χρέους και το ΑΕΠ της Ελλάδας και της Ιταλίας, οι δύο χώρες θα είναι πολύ κοντά στον λόγο χρέους προς το ΑΕΠ το 2026, δηλαδή κοντά στο 142,5%.
Φρονούμε ότι το χρέος προς το ΑΕΠ της Ελλάδας θα είναι χαμηλότερο από εκείνο της Ιταλίας το 2026 υπό φυσιολογικές συνθήκες. Αυτό θα επιτευχθεί λόγω καλύτερων επιδόσεων στα πρωτογενή πλεονάσματα, συγκριτικά υψηλότερο ρυθμό μεγέθυνσης του ονομαστικού ΑΕΠ και την πρόωρη αποπληρωμή χρέους από το «μαξιλάρι».
Έτσι, θα φύγει το στίγμα της πιο υπερχρεωμένης χώρας στην ΕΕ.