Τα δύο τελευταία χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες του ίδιου σκηνικού. Κάπου προς το τέλος Αυγούστου μάς πληροφορούν αξιόπιστες πηγές μας -όπως έχει αποδειχθεί κατ’ επανάληψη- για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών της χώρας. Τα νούμερα είναι καλύτερα των προβλέψεων στον προϋπολογισμό.
Αυτό συνέβη πέρυσι, με την πληροφόρηση να θέλει το ετήσιο πρωτογενές πλεόνασμα να κινείται προς το 2,5% του ΑΕΠ από 2,1% που ήταν ο στόχος στον προϋπολογισμό της Γεν. Κυβέρνησης. Αυτό επιβεβαιώθηκε στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2025 αργότερα, με τον στόχο να μπαίνει στο 2,4% του ΑΕΠ.
Στα τέλη Οκτωβρίου, επανήλθαμε με νέες πληροφορίες που μιλούσαν για ακόμη μεγαλύτερο πλεόνασμα. Κάπως έτσι πήγε το 2024, για να φθάσουμε αισίως στον Φεβρουάριο του 2025. Τώρα πλέον υπάρχει ακόμη καλύτερη εικόνα για την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών της προηγούμενης χρονιάς.
Τι μαθαίνουμε; Οι υψηλόβαθμοι κυβερνητικοί ιθύνοντες έχουν έναν ευχάριστο πονοκέφαλο. Το πολύ υψηλό, πέραν κάθε αισιόδοξης πρότερης πρόβλεψης, πρωτογενές πλεόνασμα το 2024. Κι αυτό γιατί τα έσοδα της Γεν. Κυβέρνησης θα ξεπεράσουν κατά 7 δισ. ευρώ και πλέον τις δαπάνες, χωρίς τους τόκους εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους.
Δηλαδή, το πρωτογενές πλεόνασμα θα υπερβεί το 3% του ΑΕΠ το 2024, αν δεν γίνει κάποιου είδους κυβερνητική παρέμβαση. Πιθανόν προς την κατεύθυνση των πληρωμών παλαιότερων χρόνων.
Χονδρικά, κάθε φορά που το ονομαστικό ΑΕΠ αυξάνεται κατά 1 δισ. ευρώ, τα κρατικά έσοδα αυξάνονται κατά 300 εκατ. ευρώ περίπου, εκ των οποίων τα 200 εκατ. περίπου από τον ΦΠΑ και τα 100 εκατ. ευρώ από τον φόρο εισοδήματος. Όμως, τα έσοδα αυξάνονται ακόμη περισσότερο, αν υπάρχει πρόοδος στη σύλληψη αδήλωτης φορολογητέας ύλης. Κι αυτό ακριβώς συνέβη το 2024.
Γιατί είναι πονοκέφαλος το πολύ μεγάλο πρωτογενές πλεόνασμα; Γιατί θα δημιουργηθούν προσδοκίες σε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού για αυξήσεις, π.χ. 13ος και 14ος μισθός στο Δημόσιο, νέες παροχές κ.λπ. είναι η απάντηση.
Όμως, οι νέοι κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας επικεντρώνονται στην αύξηση των κρατικών δαπανών. Επιπλέον, η Ελλάδα παραμένει η πιο υπερχρεωμένη χώρα στην ΕΕ, με το δημόσιο χρέος κοντά στο 160% του ΑΕΠ πέρυσι.
Εικάζουμε ότι η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να περιορίσει το πρωτογενές πλεόνασμα κάτω από το 3% του ΑΕΠ, στο μέτρο του δυνατού, με κάθε τρόπο. Αν θα το επιτύχει, δεν το γνωρίζουμε.
Άλλωστε, ακόμη και ένα πρωτογενές πλεόνασμα ίσο με 2,8% του ΑΕΠ θα αποτελέσει θετική έκπληξη για τις αγορές, επιτρέποντας την ταχύτερη μείωση του χρέους.