Ο Μαρκ Μαζάουερ, ο φιλέλληνας καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, είχε προειδοποιήσει στις αρχές της ελληνικής κρίσης, κάπου μεταξύ 2010 και 2011, απαντώντας στις τότε επικρίσεις εναντίον της χώρας μας ότι αυτά που συνέβαιναν τότε στην Ελλάδα θα μπορούσαν να επαναληφθούν στις Βορειοευρωπαϊκές χώρες κάπου 15 χρόνια αργότερα.
Μας το υπενθύμισε χθες ένας κυβερνητικός αξιωματούχος, με αφορμή μια συζήτηση για τις πολιτικές εξελίξεις στη Γαλλία. Για όσους το έχουν ξεχάσει, ο πρόεδρος Μακρόν κήρυξε αιφνιδιαστικά εθνικές βουλευτικές εκλογές, μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών από τις οποίες βγήκαν ενισχυμένα τα κόμματα της άκρας Αριστεράς του Μελανσόν και της άκρας Δεξιάς της Λε Πεν.
Μετά από διαβουλεύσεις μηνών, πρωθυπουργός έγινε ο φιλέλληνας Μισέλ Μπαρνιέ, πρώην Ευρωπαίος Επίτροπος, με την ανοχή της Μαρίν Λε Πεν. Όμως, η ανάγκη να μειώσει σταδιακά το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 5% το 2025 από 6% φέτος, αποδεχόμενος ταυτόχρονα όλες τις απαιτήσεις της Λε Πεν, αποδείχθηκε αδύνατο. Έτσι, ο Μπαρνιέ επικαλέσθηκε ένα άρθρο του Συντάγματος που επιτρέπει στην κυβέρνηση να περάσει τον προϋπολογισμό χωρίς να λάβει ψήφο από τη Βουλή.
Αυτό προκάλεσε την αντίδραση του Μελανσόν, ο οποίος κατέθεσε πρόταση μομφής την οποία η Λε Πεν είπε πως θα υπερψηφίσει, καθιστώντας πολύ πιθανή αλλά όχι βέβαιη την ανατροπή της κυβέρνησης Μπαρνιέ. Αν η πρόταση μομφής περάσει, η Γαλλία θα βρεθεί σε μεγάλη κυβερνητική κρίση καθώς δεν μπορεί να πάει σε νέες εκλογές πριν περάσουν 6 μήνες και θα εφαρμόσει τον φετινό προϋπολογισμό και του χρόνου, αυξάνοντας περαιτέρω το δημόσιο χρέος, που εκτιμάται κοντά στο 112% του ΑΕΠ φέτος. Αν μάλιστα η οικονομία επηρεαστεί αρνητικά του χρόνου από την αβεβαιότητα, το χρέος θα αυξηθεί ταχύτερα.
Όλα αυτά εξηγούν γιατί η απόδοση του 10ετούς γαλλικού ομολόγου βρίσκεται γύρω στο 2,90%, όπως το ελληνικό. Σε βραχύτερες περιόδους, οι αποδόσεις των ελληνικών τίτλων είναι χαμηλότερες. Στα 5 χρόνια, η απόδοση του ελληνικού είναι 2,25% και του γαλλικού 2,47%.
Με άλλα λόγια, η αγορά εκτιμά ότι το ρίσκο του γαλλικού δανεισμού είναι παρόμοιο του ελληνικού, παρότι οι οίκοι αξιολόγησης δίνουν πολύ υψηλότερη βαθμολογία στη Γαλλία. Ο οίκος S&P αξιολογεί το δημόσιο χρέος της «ΑΑ-» με σταθερές προοπτικές, έναντι «ΒΒΒ-» της Ελλάδας.
Εκ πρώτης όψεως, αυτή η εξέλιξη θεωρείται θετική για την Ελλάδα και έχει γίνει αντικείμενο παγκόσμιου σχολιασμού. Όμως, ίσως δεν είναι και τόσο. Κι αυτό γιατί αν η Ελλάδα βγει να δανειστεί στις αγοράς στις αρχές του 2025, εκδίδοντας π.χ. ομόλογα 10 χρόνων, θα πρέπει να ανταγωνιστεί τη Γαλλία που παρά τα προβλήματά της είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ. Γιατί λοιπόν οι επενδυτές να μην προτιμήσουν τη Γαλλία ή κάποια άλλη χώρα της ευρωζώνης;
Φυσικά, υπάρχει επίσης η ΕΚΤ. Η τελευταία, υπό τη Γαλλίδα Κριστίν Λαγκάρντ, εκτιμάται ότι δεν θα καθίσει άπραγη, αν η επιτοκιακή διαφορά (spread) Γερμανίας-Γαλλίας ακουμπήσει τις 100 μονάδες βάσης. Μία ποσοστιαία μονάδα ισούται με 100 μονάδες βάσης. Σήμερα, το spread βρίσκεται στις 85 μονάδες βάσης. Επίσης, οι εξελίξεις στη Γαλλία και τη Γερμανία που έχει εκλογές τον Φεβρουάριο του 2025 ευνοούν νέες μειώσεις επιτοκίων το επόμενο διάστημα.
Αν αφήσουμε τα ομόλογα, το επόμενο ερώτημα αφορά την επίπτωση στην ελληνική οικονομία. Επειδή η γαλλική οικονομία είναι η 2η μεγαλύτερη στην ΕΕ, τυχόν προβλήματα θα έχουν αντίκτυπο σε άλλες. Επομένως, η επίπτωση στην Ελλάδα δεν θα είναι μόνο άμεση, π.χ. τουρισμός από τη Γαλλία και ελληνικές εξαγωγές εκεί, αλλά και έμμεση μέσω άλλων χωρών της ΕΕ. Αν σ’ αυτές προσθέσουμε την πιθανή επίπτωση από τη Γερμανία, η κατάσταση περιπλέκεται.
Κοντολογίς, η πιθανή κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαρνιέ δεν είναι καλό νέο ούτε για την Ελλάδα ούτε για την ΕΕ. Η Γαλλία θα μπορούσε να πάει σε εκλογές του χρόνου με σφιχτότερο προϋπολογισμό, για να ελέγξει το χρέος της.