Για κάπου 43 χρόνια, από το 1981 μέχρι σήμερα, οι μεταφορές κοινοτικών διαρθρωτικών κονδυλίων πάσης φύσεως προς την Ελλάδα εκτιμάται ότι αντιστοιχούν στο 2,4% με 3,3% του ΑΕΠ ετησίως.
Στην Ελλάδα, διαδοχικές κυβερνήσεις εστίαζαν και εστιάζουν στην πλήρη απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων, αντί να επικεντρώνονται στην αποτελεσματικότητα των κονδυλίων για την προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Με άλλα λόγια, ποιες είναι οι άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις των κοινοτικών κονδυλίων στον μεσομακροπρόθεσμο ρυθμό ανάπτυξης της χώρας.
Εκατοντάδες πρότζεκτ των ΕΣΠΑ χρηματοδοτήθηκαν αφειδώς, με το σκεπτικό να προλάβουμε να πάρουμε τα λεφτά. Προσωπικά, μας κάνει εντύπωση να μπαίνουμε σε συνεργεία αυτοκινήτων και να βλέπουμε το σήμα της ΕΕ με τα αστέρια μαζί με τη φράση χρηματοδοτήθηκε από το τάδε ΕΣΠΑ.
Δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε πώς μια τέτοια επένδυση του ΕΣΠΑ σε κτιριακές εγκαταστάσεις ή μηχανήματα συνέβαλε στην αύξηση της εθνικής παραγωγικότητας. Πάντως, σίγουρα αύξησε το περιθώριο κέρδους των ιδιοκτητών των συνεργείων.
Φίλος μάς επισήμανε πρόσφατα ότι ανάλογο σήμα για χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ έχει δει σε roof garden γνωστών ξενοδοχείων των Αθηνών. Επίσης, ανακοινώσεις του ΥΠΕΘΟ μας γνωστοποιούν ότι λεφτά του ΕΣΠΑ κατευθύνονται σε χρήσεις, π.χ. κατασκευή νέας εισόδου σε γνωστό μουσείο, που δεν είναι κεφαλαιουχικές επενδύσεις.
Εντυπωσιακή είναι η περίπτωση της επί χρόνια γενναίας επιδότησης για αγορά σκαφών αναψυχής, π.χ. μεγάλα φουσκωτά και καταμαράν, με στόχο την προώθηση του ναυτικού τουρισμού που ανέδειξε η «Καθημερινή» πρόσφατα. Φαίνεται πως μερικοί έξυπνοι πήραν τις επιδοτήσεις για να αγοράσουν π.χ. 12μετρα φουσκωτά για προσωπική και όχι επαγγελματική χρήση. Άλλοι επιδότησαν την αγορά Καταμαράν από γαλλικά ναυπηγεία. Τα προβλήματα έχουν ήδη αρχίσει να διαφαίνονται με μειώσεις τιμών των φουσκωτών στη δευτερογενή αγορά κ.λπ.
Μεγάλες κερδισμένες βγαίνουν διαχρονικά οι εταιρείες συμβούλων που ετοιμάζουν τους φακέλους για πρότζεκτ του ΕΣΠΑ και έχουν τις σωστές επαφές εκεί που χρειάζεται. Αν σκεφθείτε πόσα κοινοτικά κονδύλια διατίθενται κάθε χρόνο, μπορείτε να κατανοήσετε τι ποσά εισπράττουν για τις υπηρεσίες τους.
Από την άλλη πλευρά, οι ειδήμονες αναφέρουν ότι τα κριτήρια ένταξης των έργων στο Ταμείο Ανάκαμψης (RRF) είναι σαφώς πιο αυστηρά. Όμως, κι εδώ παρατηρείται το φαινόμενο οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι να παίρνουν το μερίδιο του λέοντος. Ενίοτε με προβληματικές «αναθέσεις». Ακόμη και σε τομείς στους οποίους δεν είχαν επιχειρηματική παρουσία, συνασπιζόμενοι με άλλους.
Όλα δείχνουν ότι η Γερμανία κι άλλες δημοσιονομικά πειθαρχημένες χώρες δεν θα δεχθούν να δανειστεί ξανά η Κομισιόν εξ ονόματος όλων (κοινό χρέος). Επομένως, το RRF των 38,6 δισ. ευρώ ίσως είναι το τελευταίο για την Ελλάδα.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει συζήτηση στην ΕΕ αναφορικά με τα λεφτά του ΕΣΠΑ που δεν απορροφούνται από τις χώρες-μέλη να πάνε για τη χρηματοδότηση εν μέρει της πρότασης Ντράγκι για μεγάλες επενδύσεις.
Επομένως, η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να «καίει» κοινοτικό χρήμα όπως έχει κάνει στο παρελθόν, γιατί δεν διαφαίνεται κάποιο αντίστοιχο πρόγραμμα για το μέλλον.
Όμως, μοιάζει να το κάνει και θα το πληρώσει ακριβά.