Πρώτα μια σύντομη αναφορά στο παρελθόν.
Τον περασμένο Απρίλιο, η Eurostat επικύρωσε τα δημοσιονομικά στοιχεία του 2023, με το ονομαστικό ΑΕΠ να διαμορφώνεται σε χαμηλότερα επίπεδα λόγω του χαμηλότερου ρυθμού ανάπτυξης 2%.
Έτσι, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) διαμορφώθηκε σε 220,3 δισ. ευρώ πέρυσι έναντι πρόβλεψης 222,8 δισ. στον προϋπολογισμό του 2024. Ήταν λοιπόν επόμενο η εκτίμηση για το φετινό ΑΕΠ να υποχωρήσει στα 230,9 δισ. ευρώ έναντι 233,8 δισ. ευρώ.
Παρ’ όλα αυτά το πρωτογενές πλεόνασμα αυξήθηκε σε 4 δισ. ευρώ το 2023 (η στήλη είχε προϊδεάσει μήνες πριν από συνομιλίες με αξιωματούχους) έναντι 2,55 δισ. ευρώ που είχε εγγραφεί στον προϋπολογισμό του 2024 λόγω κυρίως της υπέρβασης των φορολογικών εσόδων. Η τελευταία είναι απόρροια διαφορετικών παραγόντων όπως η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, ο πληθωρισμός και οι αυξημένες ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Η πρόβλεψη για το ύψος του φετινού πρωτογενούς πλεονάσματος δεν άλλαξε, καθώς παρέμεινε αμετάβλητο στα 5 δισ. ευρώ περίπου. Όμως, η μείωση της εκτίμησης για το ΑΕΠ οδήγησε το πρωτογενές πλεόνασμα στο αναθεωρημένο 2,2% από 2,1% στον προϋπολογισμό.
Πριν από λίγες μέρες, το ΥΠΕΘΟ γνωστοποίησε ότι η υπέρβαση του στόχου στο πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουλίου ανέρχεται σε 1,040 δισ. ευρώ μετά τις εξαιρέσεις κάποιων ποσών, π.χ. των εσόδων που δημοσιονομικά καταγράφονται στο 2023. Υπενθυμίζεται ότι ο κρατικός προϋπολογισμός είναι μεγάλο υποσύνολο του προϋπολογισμού της Γενικής Κυβέρνησης.
Η ανωτέρω εξέλιξη έχει πείσει υπηρεσιακούς παράγοντες ότι θα υπάρξει υπέρβαση του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα και φέτος. Η στήλη είχε μεταφέρει πέρυσι την ίδια περίπου εποχή την εκτίμησή τους ότι το πρωτογενές πλεόνασμα του 2023 θα διαμορφωθεί πολύ πιο πάνω από τον στόχο του προϋπολογισμού και ίσως ξεπεράσει τα 4 δισ. ευρώ όπως έγινε τελικά.
Ερωτηθέντες σχετικά, οι ίδιοι συνδέουν την υπέρβαση σε σημαντικό βαθμό με την αυξημένη χρήση των ηλεκτρονικών πληρωμών καθώς συμβάλλουν στην αύξηση των εσόδων, ιδίως από ΦΠΑ. Το αποκαλούμενο «κενό ΦΠΑ», δηλ. τα έσοδα που χάνει το κράτος από ΦΠΑ σύμφωνα με την ΕΕ, είχε υποχωρήσει στο 17,8% το 2021 από 23% το 2018.
Το ΥΠΕΘΟ υπολόγιζε ότι το κενό ΦΠΑ είχε μειωθεί στο 15% περίπου το 2023 και είχε στόχο να το μειώσει περαιτέρω στον μέσο όρο της ΕΕ, που ήταν 9% περίπου πέρυσι την περίοδο 2026-2027.
Υπενθυμίζεται ότι για κάθε 1 δισ. ευρώ που αυξάνεται το ονομαστικό ΑΕΠ, τα κρατικά έσοδα αυξάνονται κατά 300 εκατ. ευρώ περίπου, εκ των οποίων τα 200 εκατ. περίπου από τον ΦΠΑ και τα 100 εκατ. ευρώ από τον φόρο εισοδήματος.
Οι υπηρεσιακοί παράγοντες εκτιμούν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα θα μπορούσε να φθάσει ή ξεπεράσει το 2,5% του ΑΕΠ ή 5,7 δισ. ευρώ φέτος.
Αν το ΑΕΠ δεν απογοητεύσει και η κυβέρνηση δεν αποφασίσει να μοιράσει κάποια λεφτά σε ομάδες του πληθυσμού σύμφωνα με την πεπατημένη, η εκτίμησή τους για πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ μοιάζει συντηρητική στη στήλη.
Ίδωμεν.