Παρά την πολύ μικρή μείωση του δημόσιου χρέους σε απόλυτα νούμερα πέρυσι και τη σημαντική αποκλιμάκωση του λόγου χρέους προς ΑΕΠ στο 159,8% στο τέλος του περασμένου Μαρτίου από 207% το 2020, η Ελλάδα παραμένει η πιο υπερχρεωμένη χώρα της ευρωζώνης.
Αυτό σημαίνει ότι παραμένει εξαιρετικά ευάλωτη σε οποιοδήποτε αρνητικό σοκ μεσομακροπρόθεσμα. Οι πολύ ευνοϊκοί όροι δανεισμού που πέτυχε στο Eurogroup το καλοκαίρι του 2018 συνιστούν ασφαλώς πλεονέκτημα. Όμως, το τελευταίο θα αποδυναμώνεται σταδιακά καθώς ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του διακανονισμένου χρέους με τον ESM θα αντικαθίσταται με δανεισμό από την αγορά.
Θα έπρεπε, λοιπόν, αν υπήρχε διαθέσιμη ρευστότητα να διατίθετο για τη μείωση του δημόσιου χρέους. Κι όμως, ο αρμόδιος υπουργός Οικονομικών κ. Χατζηδάκης προτιμά να δοθούν τα λεφτά που κατέβαλε το Δημόσιο για την επαναπόκτηση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥAΘ για τη σύσταση νέου Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου.
Ο ίδιος δήλωσε σχετικά στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής όπου ξεκίνησε η συζήτηση του νομοσχεδίου για το Υπερταμείο ότι «γίνονται επαφές με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και επενδυτικά ταμεία από το εξωτερικό, ιδιαίτερα από τον αραβικό κόσμο, προκειμένου να συμβάλουν και αυτά στο νέο ταμείο. Στόχος είναι να καλυφθεί το επενδυτικό κενό σε συγκεκριμένους τομείς της αγοράς και όχι να υποκατασταθούν μεγάλοι ξένοι επενδυτές ή τα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών».
Επίσης, ο κ. Χατζηδάκης υπεραμύνθηκε της πρόσληψης της BlackRock για τη σύσταση του νέου Ταμείου.
Είναι αλήθεια ότι πλεονασματικές χώρες όπως η Νορβηγία ή του Αραβικού Κόλπου έχουν συστήσει μεγάλα Εθνικά Επενδυτικά Ταμεία (Sovereign Wealth Funds ή SWFs). Ο λόγος είναι ότι θέλουν να επενδύουν τα πλεονάσματα που απολαμβάνουν λόγω του πετρελαίου ή του φυσικού αερίου με τα πεπερασμένα αποθέματα, είτε για να εξασφαλίσουν το συνταξιοδοτικό τους σύστημα (Νορβηγία) είτε για να τα αντικαταστήσουν στο μέλλον με κάτι άλλο.
Για να επιτύχουν υψηλότερες αποδόσεις και να διαφοροποιήσουν το ρίσκο τους, τα ανωτέρω SWFs επενδύουν σε διαφορετικές κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων (asset classes) με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα εκτός των χωρών τους. Μάλιστα, δίνουν εντολές (mandates) διαχείρισης των κεφαλαίων σε διαφορετικούς θεσμικούς διαχειριστές.
Προφανώς, αυτό δεν μπορεί να γίνει στην περίπτωση της Ελλάδας, που δεν είναι πλεονασματική χώρα αλλά ελλειμματική και υπερχρεωμένη. Γι’ αυτό άλλωστε τα λεφτά για τη σύσταση του νέου Εθνικού Επενδυτικού Ταμείου προέρχονται από δάνεια.
Επιπλέον, ο ΥΠΕΘΟ στην τοποθέτησή του στη Βουλή μίλησε για κάλυψη του επενδυτικού κενού σε συγκεκριμένους κλάδους εντός της Ελλάδας. Αυτό δεν έχει σχέση με τις επενδυτικές πρακτικές των μεγάλων ξένων SWFs.
Αν όμως πρόθεση του κ. Χατζηδάκη είναι η κάλυψη του επενδυτικού κενού γιατί δεν διοχετεύει τα λεφτά στους συγκεκριμένους κλάδους μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF) που θέτει κάποια κριτήρια και διαδικασίες, αφού δεν επιθυμεί να δώσει τα λεφτά για να μειωθεί το χρέος;
Δυστυχώς, το συμπέρασμα δεν είναι κολακευτικό. Πρώην υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος το διατύπωσε ως εξής: «Γιατί θέλουν να τακτοποιήσουν φίλους και γνωστούς στο νέο Ταμείο και μέσω αυτού να κάνουν ό,τι γινόταν πάντα στην Ελλάδα με προμήθειες κ.λπ.» τόνισε.
Ο χρόνος θα δείξει, αλλά δεν έχουμε αυταπάτες. Η πιο απλή και δίκαιη λύση θα ήταν να δοθούν τα λεφτά για τη μείωση του δημόσιου χρέους αντί για τη σύσταση μιας νέας δομής όπως το Εθνικό Επενδυτικό Ταμείο.