Πριν βγει αυτή η δεκαετία, η όποια ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται τότε στην εξουσία θα κληθεί να λάβει μια σημαντική απόφαση για το διανεμητικό συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας, η οποία ενέχει πολιτικό κόστος.
Να αυξήσει το όριο συνταξιοδότησης λόγω της αναπόφευκτης αύξησης του προσδόκιμου ζωής υπό φυσιολογικές συνθήκες ή όχι;
Η υπουργός Εργασίας κ. Μιχαηλίδου και ο υφυπουργός κ. Πάνος Τσακλόγου έχουν δηλώσει κατ’ επανάληψη ότι δεν τίθεται θέμα αύξησης του ορίου συνταξιοδότησης μέχρι το 2027. Δεν λένε ψέματα. Η αναλογιστική μελέτη που έχει γίνει για το συνταξιοδοτικό σύστημα δεν δείχνει ότι χρειάζεται.
Όμως, το 2027, αν δεν κάνουμε λάθος, θα διενεργηθεί άλλη αναλογιστική μελέτη, που θα ενσωματώνει τα νέα δεδομένα, συμπεριλαμβανομένου του προσδόκιμου ζωής. Κι εκεί πιθανόν θα προκύψει θέμα, γιατί το τελευταίο αυξάνεται.
Ας δούμε όμως την εξέλιξη του προσδόκιμου ζωής κατά τη γέννηση κάποιου στην Ελλάδα από τα μέσα του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα. Το 1951, το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα ήταν μόλις 64,98 χρόνια. Κάπου 20 χρόνια αργότερα, το 1971, έφθασε τα 71,15 χρόνια και το 1991 ανέβηκε στα 76,69 χρόνια.
Το 2001, το προσδόκιμο ζωής ήταν 78,70 χρόνια, το 2011 σκαρφάλωσε στα 80,65 χρόνια και το 2024 βρίσκεται στα 82,95 χρόνια. Σύμφωνα με τις προβολές των Ηνωμένων Εθνών, το προσδόκιμο ζωής θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο και θα ανέλθει στα 83,41 χρόνια το 2027 και στα 83,82 χρόνια το 2030.
Η Ελλάδα δεν είναι η εξαίρεση αλλά ο κανόνας στη Δύση καθώς η επιστήμη έχει κάνει σημαντική πρόοδο.
Είναι λοιπόν πολύ πιθανόν, η αύξηση του προσδόκιμου ζωής να απαιτήσει αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης για τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος μετά το 2027.
Υπενθυμίζεται ότι ο αρμόδιος υφυπουργός κ. Τσακλόγου έχει αναφέρει ότι το διανεμητικό σύστημα δεν κινδυνεύει όσο τηρούνται δύο βασικές αρχές. Πρώτον, οι συντάξεις αναπροσαρμόζονται με βάση τη φόρμουλα πληθωρισμός συν πραγματικός ρυθμός ανάπτυξης δια δυο. Δεύτερον, το όριο συνταξιοδότησης συνδέεται με το προσδόκιμο ζωής.
Όμως, το πολιτικό σύστημα και ιδίως τα κόμματα εξουσίας είναι γνωστό ότι προσπαθούν να αναβάλουν την λήψη σοβαρών αποφάσεων που έχουν πολιτικό κόστος, ώστε να τις λάβουν οι επόμενοι.
Φυσικά, υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις για να αντισταθμιστεί η επίπτωση της αύξησης του προσδόκιμου ζωής στο σύστημα. Όμως, οι εναλλακτικές είναι ακόμη χειρότερες.
Μια εναλλακτική είναι η αύξηση των ασφαλίστρων, τα οποία όμως είναι ήδη τα υψηλότερα στην ευρωζώνη. Επιπλέον, ευνοούν το brain drain, δηλ. την έξοδο μορφωμένων νέων από τη χώρα. Η άλλη εναλλακτική λύση στη μη αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης είναι η μείωση των συντάξεων.
Κατά την άποψή μας, η λογική απόφαση θα ήταν η αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης. Κι αυτό γιατί αφενός θα διασφαλίσει τη βιωσιμότητα του συνταξιοδοτικού συστήματος και αφετέρου η όποια αύξηση θα είναι μικρή, π.χ. 1-3 μήνες συν στα 62 ή 67 έτη συνταξιοδότησης, και όχι π.χ. ενός χρόνου.
Αντίθετα, αν δεν γίνει απολύτως τίποτα -κάτι διόλου απίθανο, με τον τρόπο και τη νοοτροπία που επικρατεί στα κόμματα εξουσίας στη χώρα μας-, το συνταξιοδοτικό σύστημα θα υπονομευθεί, τα δημοσιονομικά θα επιβαρυνθούν και οι αγορές θα το αντιληφθούν, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού της Ελλάδας.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι το πολιτικό σύστημα και το όποιο κόμμα/κόμματα εξουσίας θα κληθούν να δώσουν εξετάσεις λόγω της εκτιμώμενης αύξησης του προσδόκιμου ζωής.