Τι τρελός κόσμος, μπαμπά.
Κάπως έτσι θα μπορούσε να περιγράψει κάποιος αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα και στην ΕΕ με την πράσινη μετάβαση. Ως γνωστόν, η τελευταία έχει στόχο τη μείωση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα, την ενεργειακή αυτονομία και ασφάλεια και τις προσιτές τιμές για τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας.
Μεγάλος στόχος είναι η μηδενική εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου το 2050. Όμως, τα πράγματα δεν είναι απλά. Για την ακρίβεια, δεν μοιάζουν καθόλου ρόδινα καθώς ήδη διαφαίνεται υπερπροσφορά ηλεκτρικής ενέργειας, που οδηγεί σε διακοπή της παραγωγής ολόκληρων γραμμών.
Η ανισορροπία ζήτησης και προσφοράς είναι πιθανόν να επιδεινωθεί τα επόμενα χρόνια. Κι αυτό γιατί αφενός νέες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) έχουν λάβει προσφορές σύνδεσης και θα εισέλθουν στο σύστημα και αφετέρου τέσσερις νέες θερμοηλεκτρικές μονάδες μπήκαν ή αναμένονται να μπουν.
Επιπλέον, η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια δεν αυξάνεται με τους εκτιμώμενους ρυθμούς. Σημειωτέον ότι παλαιότερες εκτιμήσεις για τη ζήτηση έχουν πέσει έξω.
Υπό αυτές τις συνθήκες, το ενδεχόμενο κανιβαλισμού των τιμών λόγω υπερπροσφοράς είναι ορατό και θα συνοδευθεί από ζημιές για τους παραγωγούς ΑΠΕ που δεν έχουν πάρει εγγυημένη τιμή. Αναπόφευκτα, τυχόν ζημιές θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις τράπεζες που τους δάνεισαν και στο γενικότερο οικονομικό κλίμα και φυσικά στον καταναλωτή ηλεκτρικού ρεύματος, που θα μείνει με τον μουτζούρη στο χέρι. Ο καταναλωτής μπορεί να δει τον λογαριασμό του ρεύματος να αυξάνεται, παρότι η τιμή του ρεύματος θα έχει υποχωρήσει κοντά στο μηδέν, λόγω διόγκωσης των ρυθμιζόμενων χρεώσεων (ΥΚΩ κ.λπ.).
Ο κ. Θ. Τζούρος, επικεφαλής των εταιρικών χορηγήσεων της Τράπεζας Πειραιώς, χτύπησε καμπανάκι γι’ αυτό το θέμα τον περασμένο μήνα. Ο ίδιος τόνισε ότι η αλλαγή των συνθηκών λόγω της υπερβάλλουσας δυναμικότητας (overcapacity) των ΑΠΕ και η ισχνή ζήτηση αυξάνουν το ρίσκο χρηματοδότησης τέτοιων επενδύσεων σε ΑΠΕ.
Μια διέξοδος θα ήταν η δημιουργία νέων διασυνοριακών διασυνδέσεων δικτύου με την Ιταλία, Βουλγαρία κ.λπ. για την εξαγωγή της υπερβάλλουσας ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικά η αύξηση της αποθήκευσης μέσω αντλησιοταμίευσης και μπαταριών.
Όμως, η δημιουργία νέων διασυνοριακών διασυνδέσεων είναι μια πολύπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία με μεγάλο κόστος. Επιπλέον, χρειάζονται κάπου 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί μια τέτοια επένδυση, από τη στιγμή που όλα τα εμπλεκόμενα μέρη συμφωνήσουν, τονίζουν οι επαΐοντες.
Επιπλέον, δεν πρέπει να αγνοούμε ότι κι οι άλλες χώρες της ΕΕ δεν μένουν με σταυρωμένα χέρια αλλά προχωρούν σε επενδύσεις σε ΑΠΕ. Άρα, μπορεί να θέλουν να εξάγουν κι αυτές ενέργεια.
Ακόμη, η αποθήκευση μέσω μπαταριών είναι μέρος της λύσης αλλά δεν είναι η λύση καθώς ο χρόνος αποθήκευσης είναι για 2-3 ώρες. Αν π.χ. το φωτοβολταϊκό λειτουργεί από τις 11 μέχρι τις 4 μ.μ., η αποθηκευμένη ενέργεια μπορεί να καταναλωθεί το επόμενο δίωρο-τρίωρο, όπως μας είπαν.
Επομένως, απομένουν μέτρα, ημίμετρα όπως η διακοπή της λειτουργίας όσων ανεμογεννητριών έχουν διακόπτη, η διακοπή της λειτουργίας όσων φωτοβολταϊκών δεν έχουν προτεραιότητα και σε έκτακτη περίπτωση ολόκληρων γραμμών μεταφοράς ρεύματος, αν προκύψει θέμα.
Όλα αυτά είναι απόρροια του πλημμελούς έως κακού σχεδιασμού της πράσινης μετάβασης από το υπουργείο Ενέργειας, τη ΡΑΕ, τον ΔΕΔΔΗΕ και τον ΑΔΜΗΕ τα προηγούμενα χρόνια. Απαιτείται λοιπόν δράση από τώρα για να αποφευχθούν τα χειρότερα, ξεκινώντας με την ακύρωση των επενδύσεων σε ΑΠΕ που δεν έχουν λάβει ακόμη οριστική προσφορά.