Η ίδια ευφυΐα η οποία μας επιτρέπει να κάνουμε σπουδαία πράγματα είναι επίσης εκείνη που μας φέρνει ενίοτε τον έναν απέναντι στον άλλο. Όμως, μερικές φορές καταφέρνουμε να είμαστε υπεράνω.
Αυτό συνέβη τον Ιούλιο του 1969, όταν ο Αμερικανός αστροναύτης Νιλ Άρμστρονγκ κατέβηκε από τη σεληνάκατο «Αετό» και πάτησε το πόδι του στην επιφάνεια της Σελήνης, λέγοντας «ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο βήμα για την ανθρωπότητα». Ήταν μια στιγμή που 650 εκατ. άνθρωποι από διαφορετικές χώρες και περιοχές του πλανήτη ήλθαν μαζί και το βίωσαν με τα τεχνολογικά μέσα της εποχής.
Σε γενικές γραμμές, η ιστορία της ανθρωπότητας συνδέεται με δύο αντίρροπες δυνάμεις. Την ανθρώπινη καινοτομία και τις ανθρώπινες συγκρούσεις. Η καινοτομία είναι απόρροια της ανθρώπινης ευφυΐας.
Είναι αυτή που μας έδωσε τον τροχό, μια από τις σημαντικότερες τεχνολογικές ανακαλύψεις στην ανθρώπινη ιστορία, για να ακολουθήσουν άλλες όπως η ατμομηχανή, τα αυτοκίνητα, ο τηλέγραφος, τα κομπιούτερ και το Ιντερνετ. Η παράδοση (delivery) της πίτσας συνιστά επίσης καινοτομία καθώς μετεξελίχθηκε στην παράδοση όλων των ειδών των φαγητών, κάνοντας τη ζωή μας ευκολότερη.
Όλες αυτές οι τεχνολογικές καινοτομίες συνδυαστικά ενίσχυσαν τον ρυθμό ανάπτυξης και ανέβασαν το βιοτικό μας επίπεδο. Αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι τις καλοδέχθηκαν. Οι Λουδίτες υφαντουργοί εξεγέρθηκαν κατά των μηχανημάτων της βιομηχανικής επανάστασης και ήρθαν σε σύγκρουση με τον βρετανικό στρατό τον 19ο αιώνα.
Οι κυβερνήσεις μπορούν να θέσουν το πλαίσιο για να ανθίσει η καινοτομία ή να την πνίξουν. Δεν είναι τυχαίο ότι η άνοδος της Κίνας ξεκίνησε όταν ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ άφησε ελεύθερο το επιχειρηματικό ταλέντο του λαού του: «Το να είσαι πλούσιος είναι ένδοξο».
Σήμερα, πολλές επιχειρήσεις και κυβερνήσεις ανά τον κόσμο λειτουργούν με βάση πολύ παλιές τεχνολογικές πλατφόρμες ή δεν έχουν καθόλου. Η Ελλάδα είναι μια από αυτές καθώς η μεγάλη πλειονότητα των επιχειρήσεων είναι πολύ πίσω τεχνολογικά. Το ίδιο ισχύει για τον δημόσιο τομέα παρά την ψηφιοποίηση των τελευταίων ετών.
Σε άλλες ανεπτυγμένες αγορές, όπως στις ΗΠΑ, η αισιοδοξία που βασίζεται στην υπόσχεση της τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) υποστηρίζει το ράλι των χρηματιστηρίων παρά την άνοδο των αποδόσεων των ομολόγων. Μερικοί συνδέουν το σημερινό ράλι με το αντίστοιχο στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Συγκρίνουν μάλιστα τη σημερινή Nvidia, η οποία είναι πιο πιθανό να επωφεληθεί από την ΑΙ, με τη Cisco Systems Inc., η οποία κυριαρχούσε στην παραγωγή routers για το Ιντερνετ στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Μια άλλη υποψήφια εταιρεία για σύγκριση είναι η Intel, η οποία ήταν κυρίαρχη στην παραγωγή chips.
Mάλιστα λαμβάνουν υπόψη μια ακόμη ομοιότητα. Η Fed έκανε στροφή στην πολιτική της (pivot) τον Οκτώβριο του 1998, όπως έκανε τον Οκτώβριο του 2023. Η σύγκριση της πορείας των μετοχών των προαναφερθέντων μετοχών και της Nvidia δείχνει ομοιότητες μέχρι στιγμής. Σημειωτέον ότι η μετοχή της Cisco έφθασε στο απόγειό της τον Μάρτιο του 2000 και μετά έχασε σχεδόν το 90% της αξίας της. Προς τα τέλη του 2021, η μετοχή της Cisco ξανάπιασε τα ιστορικά υψηλά της.
Η άφιξη μιας νέας, ανατρεπτικής τεχνολογίας δημιουργεί ενθουσιασμό και ενισχύει την παραγωγικότητα. Όμως, η ιστορία έχει επίσης δείξει ότι είναι μια από τις συνθήκες που προϋπάρχουν σε περιπτώσεις χρηματιστηριακής φούσκας. Από την άλλη πλευρά, οι αποτιμήσεις των μετοχών των αποκαλούμενων «Magnificent Seven» είναι πιο μετριοπαθείς σε σχέση με εκείνες των εταιρειών τεχνολογίας της περιόδου του dot com.
Αναμφίβολα, αν υπάρχει χρηματιστηριακή φούσκα και σκάσει, οι οικονομικές συνέπειες δεν θα είναι μικρές στις ΗΠΑ κι αλλού. Όμως, η τεχνολογία δεν πρόκειται να σταματήσει, ούτε να περιμένει. Θα συνεχίσει να κυριαρχεί, δίνοντας τον τόνο στον ρυθμό ανάπτυξης σε μακροχρόνιο ορίζοντα.