Ο πληθωρισμός επηρεάζει διαφορετικούς ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο. Προφανώς, οι έχοντες χαμηλά εισοδήματα αισθάνονται περισσότερο στο πετσί τους τον φόρο του πληθωρισμού σε σχέση με άλλους που έχουν υψηλά εισοδήματα.
Η ιστορία δείχνει ότι το ίδιο ισχύει για τους επενδυτές. Ο υψηλότερος πληθωρισμός οδηγεί σε χαμηλότερους πολλαπλασιαστές κερδών (Ρ/Ε) -ως αποζημίωση για το ροκάνισμα των αποδόσεων από τον πληθωρισμό. Το ράλι του 2021 ήταν η εξαίρεση αλλά την επόμενη χρονιά οι πολλαπλασιαστές κερδών υποχώρησαν καθώς ο πληθωρισμός αυξήθηκε. Το 2023, τα Ρ/Ε στις μεγάλες ώριμες αγορές ανέβηκαν καθώς ο πληθωρισμός μειώθηκε αισθητά.
Τι θα γίνει φέτος;
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο μέσος ετήσιος πληθωρισμός επιβραδύνθηκε σε 4,2% το 2023 στην Ελλάδα από 9,3% το 2022 και συνεχίζει την πτωτική πορεία του. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της EUROSTAT, ο εναρμονισμένος ετήσιος πληθωρισμός παρέμεινε αμετάβλητος στο 3,2% τον Φεβρουάριο στη χώρα μας σε σύγκριση με τον Ιανουάριο.
Σε επίπεδο ευρωζώνης, ο μέσος πληθωρισμός υποχώρησε σε 2,6% τον Φεβρουάριο από 2,8% τον Ιανουάριο σε ετήσια βάση. Όμως, οι αναλυτές περίμεναν ότι θα πέσει στο 2,5% τον προηγούμενο μήνα.
Η βουτιά είναι εντυπωσιακή αλλά εξηγείται. Σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στη σημαντική υποχώρηση των τιμών της ενέργειας, την ομαλοποίηση της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας που διαταράχτηκε την περίοδο της πανδημίας και την ευνοϊκή σύγκριση με την προηγούμενη χρονιά.
Όμως, το τελευταίο μίλι της αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού είναι και το πιο δύσκολο, όπως λένε. Προς το παρόν, οι αγορές δείχνουν να έχουν ευθυγραμμισθεί με την καθοδήγηση της Fed και της ΕΚΤ για τα επιτόκια, εγκαταλείποντας τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις στα τέλη του 2023. Πλέον, περιμένουν μόλις τρεις μειώσεις συνολικού ύψους 0,75 ποσοστιαίες μονάδες μέχρι το τέλος του 2024, αρχής γενομένης από το καλοκαίρι για τη Fed.
Και, φυσικά, οι εκτιμήσεις για τα επιτόκια είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την πορεία του πληθωρισμού. Στην Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ο μεγαλύτερος προβληματισμός αφορά κυρίως τον πληθωρισμό των αγαθών και συγκεκριμένα των τροφίμων. Όμως, αλλού, π.χ. στις ΗΠΑ, το κύριο πρόβλημα είναι οι τιμές των υπηρεσιών.
Αν πάντως κάποιος είναι μονεταριστής ή τουλάχιστον πιστεύει ότι υπάρχει άμεση σύνδεση των μεταβολών της προσφοράς χρήματος στην ευρωζώνη και του πληθωρισμού, θα πρέπει να αισθάνεται πιο άνετα. Κι αυτό γιατί οι τρεις ορισμοί της προσφοράς χρήματος Μ1, Μ2 και Μ3 κινούνται καθοδικά, σύμφωνα με το European inflation tracker.
O ετήσιος ρυθμός της προσφοράς χρήματος Μ1 ήταν, σε γενικές γραμμές, προπομπός δείκτης του εναρμονισμένου πληθωρισμού στην ευρωζώνη, σύμφωνα με το ίδιο. Την απότομη άνοδο του Μ1 το 2006, το 2010, το 2015 και το 2021, ακολούθησε άνοδος του πληθωρισμού. Υπό αυτή την έννοια, ο δείκτης τιμών καταναλωτή θα υποχωρήσει περαιτέρω τους επόμενους μήνες.
Όμως, προς το παρόν τουλάχιστον, ο πληθωρισμός διολισθαίνει πολύ αργά. Επομένως, δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο τι θα γίνει.