Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το κράτος μοίρασε 2-3 δισ. ευρώ υπό τη μορφή των αποκαλούμενων «επιστρεπτέων προκαταβολών» σε επαγγελματικές ομάδες, πολλές από τις οποίες θεωρούνται κατ’ εξοχήν ύποπτες φοροδιαφυγής. Η κυβέρνηση έσπευσε να χαρίσει τα περισσότερα λεφτά, χρεώνοντας τις μελλοντικές γενεές. Ακόμη και σήμερα δεν γνωρίζουμε πόσοι τελικά επαγγελματίες «πείστηκαν» να επιστρέψουν ένα μέρος των χρημάτων που έλαβαν και αν υπήρξαν συνέπειες.
Χθες, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανέφερε ότι θα στηρίξει οικονομικά τους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος περισσότερων από 730 χιλ. ευάλωτων νοικοκυριών που είναι ενταγμένα στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο.
Η επιδότηση αφορά τους δύο πρώτους μήνες του 2024 και θα κοστίσει πάνω από 8,6 εκατ. ευρώ, ώστε να έχουν ρεύμα με προ κρίσεως τιμές. Αν επεκταθεί το μέτρο σε ολόκληρη τη χρονιά, όπως θα αναμένουν πλέον και δικαίως οι δικαιούχοι, το κόστος θα ξεπεράσει τα 43 εκατ. ευρώ με τις σημερινές τιμές.
Το ποσό για τον προϋπολογισμό είναι μικρό και κάποιος μπορεί να ισχυρισθεί ότι πρόκειται για στοχευμένο μέτρο ενίσχυσης των ευάλωτων συμπατριωτών μας. Φυσικά, κατά πόσο πολλοί από αυτούς είναι πράγματι ευάλωτοι είναι μια άλλη ιστορία καθώς πολλά από τα δηλωθέντα εισοδήματα στην Ελλάδα υπολείπονται δραματικά των πραγματικών.
Από την άλλη πλευρά, τέτοια μέτρα «εκπαιδεύουν» τον κόσμο ή, αν προτιμάτε, δημιουργούν προσδοκίες για παγίωση της κρατικής ενίσχυσης και εδραίωση της πεποίθησης ότι λεφτά υπάρχουν.
Σήμερα, ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης συναντάται με αντιπροσωπεία των αγροτών και όλο και κάτι παραπάνω θα τους δώσει απ’ όσα ήδη έχει εξαγγείλει. Ήδη τους έχει δοθεί η δυνατότητα να υποβάλουν νέα αίτηση για επιπλέον προκαταβολή 5 με 10 χιλ. ευρώ, επιπλέον έκπτωση στο ρεύμα και πάει λέγοντας. Είναι λοιπόν εύλογο να συμπεράνουν ότι οι πιέσεις αποδίδουν και του χρόνου να βγουν ξανά στους δρόμους, διεκδικώντας ακόμη περισσότερα.
Όταν μάλιστα ακούνε ή διαβάζουν για (πρωτογενή) υπερπλεονάσματα του προϋπολογισμού, είναι λογικό να υποθέτουν ότι υπάρχουν λεφτά προς διάθεση. Δεν είναι ασφαλώς οι μόνοι. Το ίδιο ισχύει για τους βουλευτές που πιέζουν για περισσότερα λεφτά κ.λπ.
Ως γνωστόν, το κράτος έδωσε πάνω από 700 εκατ. ευρώ υπό τη μορφή επιδομάτων σε διάφορες κοινωνικές ομάδες πέρυσι. Θα ήταν έκπληξη αν δεν ακολουθούσε την ίδια συνταγή φέτος.
Κάτι το αντίστοιχο συμβαίνει στον επιχειρηματικό στίβο, με κάποιους μεγάλους ομίλους να είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι. Κι εδώ οι λογής επιδοτήσεις έχουν την τιμητική τους. Ακόμη κι οι τράπεζες δίνουν επιχειρηματικά δάνεια με κρατικές εγγυήσεις.
Όλα αυτά μπορεί να μοιάζουν φυσιολογικά αλλά δεν είναι. Η Ελλάδα δανείζεται ακόμη για να αποπληρώνει τους τόκους εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους της καθώς το πρωτογενές πλεόνασμα υπολείπεται του ποσού των τόκων. Ακόμη κι αν το πρωτογενές πλεόνασμα ξεπερνούσε τα 4,9 δισ. ευρώ των τόκων, ίσως θα ήταν προτιμότερο να διατεθεί για ταχύτερη αποκλιμάκωση του χρέους, όσο τουλάχιστον το τελευταίο ξεπερνά το 100% του ΑΕΠ.
Πολύ περισσότερο όταν ο πληθυσμός γηράσκει και γίνεται εμπόδιο στην αύξηση της παραγωγικότητας και κατ’ επέκταση του ρυθμού ανάπτυξης.
Όμως, όλα εδώ πληρώνονται. Τον εθισμό των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στις επιδοτήσεις και στα επιδόματα από την κρατική εξουσία θα τον βρούμε μπροστά μας.