Μια πιθανή παρατεταμένη περίοδος υψηλών επιτοκίων στην ευρωζώνη θα ανεβάσει το κόστος δανεισμού κρατών και επιχειρήσεων και θα βάλει σε δοκιμασία τα σχέδιά τους για τη διαχείριση του χρέους.
Σε επίπεδο κυβερνήσεων, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να προχωρήσουν σε δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις, ώστε να δημιουργήσουν αρκετό χώρο για τη χρηματοδότηση κοινωνικών προγραμμάτων και τις πράσινες επενδύσεις.
Η προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να συλλάβει ένα μέρος της φοροδιαφυγής στον χώρο των ελεύθερων επαγγελματιών, αλλάζοντας τον τρόπο φορολόγησής τους, θα μπορούσε να ενταχθεί σ’ αυτό το πλαίσιο. Πέρα από το επιχείρημα για δίκαιο μοίρασμα των φορολογικών βαρών.
Οι αγορές, ως προεξοφλητικοί μηχανισμοί, λαμβάνουν υπόψη τους τα ανωτέρω, τις δημοσιονομικές προοπτικές κάθε χώρας τα επόμενα χρόνια και τη διάρθρωση του δημοσίου χρέους τους.
Το 10ετές ελληνικο-γερμανικό spread, το οποίο αποτυπώνει τον ελληνικό πιστωτικό κίνδυνο, έχει συρρικνωθεί στις 129 μονάδες βάσης από 242 μονάδες ακριβώς ένα χρόνο πριν.
Η συρρίκνωση του spread είναι εντυπωσιακή. Ιδιαίτερα, αν την αντιπαραβάλει κάποιος με τη διαφορά απόδοσης του ιταλικού 10ετούς ομολόγου από το αντίστοιχο γερμανικό, η οποία υποχώρησε πολύ λιγότερο στις 186,5 μονάδες βάσης από 210 μονάδες πέρυσι.
Έτσι, φθάσαμε το 10ετές ελληνικό ομόλογο να αποδίδει 3,9% χθες το βράδυ, έναντι 4,48% του αντίστοιχου ιταλικού. Ακριβώς ένα χρόνο πριν, η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου ήταν υψηλότερη του ιταλικού κατά 32 μονάδες βάσης. Μία ποσοστιαία μονάδα ισούται με 100 μονάδες βάσης.
Προφανώς, η αγορά εκτιμά ότι η δημοσιονομική κατάσταση της Ελλάδας θα είναι καλύτερη της Ιταλίας τα επόμενα χρόνια και η χώρα μας θα έχει πολιτική σταθερότητα.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν θα πρέπει να βελτιώσει ακόμη περισσότερο τη θέση της. Αυτή τη φορά, βάζοντας στο στόχαστρο την Ισπανία. Η τελευταία δανειζόταν φθηνότερα από την Πορτογαλία, όμως η τελευταία την ξεπέρασε τα τελευταία χρόνια, παρότι η ισπανική οικονομία είναι μεγαλύτερη και πιο διαφοροποιημένη. Όπως συνέβη με την Ελλάδα και την Ιταλία.
Η αντίληψη της αγοράς για την Ισπανία εξηγεί γιατί η διαφορά απόδοσης του 10ετούς ισπανικού ομολόγου από το αντίστοιχο γερμανικό παραμένει στις 104 μονάδες βάσης, αμετάβλητο σε σχέση με την ίδια ημερομηνία το 2022.
Αντίθετα, το spread της Πορτογαλίας συρρικνώθηκε στις 76 μονάδες από 99 μονάδες βάσης το ίδιο διάστημα. Εκείνο που έκανε τη διαφορά υπέρ της Πορτογαλίας ήταν αφενός η πολιτική σταθερότητα και αφετέρου οι εκτιμήσεις για πρωτογενή πλεονάσματα 2,1% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια, έναντι πολιτικής αβεβαιότητας και δημοσιονομικών ελλειμμάτων της Ισπανίας.
Φυσικά, τα πάντα μπορεί να αλλάξουν. Δεν είναι τυχαίο ότι η διαφορά απόδοσης (spread) του 10ετούς πορτογαλικού ομολόγου από το αντίστοιχο γερμανικό διευρύνθηκε στις 76 μονάδες βάσης από 68 μετά την παραίτηση του πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα, λόγω σκανδάλου.
Αρκετοί εκφράζουν αμφιβολίες για την πολιτική σταθερότητα στην Ισπανία σε συνδυασμό με την τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας μέχρι το 2028. Παρότι το ισπανικό χρέος βρίσκεται στο 109% του ΑΕΠ το 2023 έναντι 169% της Ελλάδας, οι προοπτικές σ' αυτό το μέτωπο διαγράφονται σαφώς καλύτερες για την Ελλάδα τα επόμενα 3-4 χρόνια.
Ίσως μάλιστα τα υψηλότερα επιτόκια του ευρώ να ευνοούν τη χώρα μας συγκριτικά με την Ισπανία, γιατί έχει «κλειδώσει» το κόστος δανεισμού σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα τωρινά για την επόμενη 8ετία-10ετία.
Επομένως, η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να δανείζεται φθηνότερα κι από την Ισπανία μέσα στην επόμενη 4ετία και θα πρέπει να το βάλει στόχο.