Ο φίλος και αναγνώστης στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ήταν μπερδεμένος. Έχεις διαβάσει το προσχέδιο του προϋπολογισμού; ρώτησε. «Τα χοντρά γράμματα. Γιατί;» του απάντησα. Για ψάξε να δεις τι θα πληρώσει η χώρα για τόκους εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους το 2024, απάντησε.
Αναγκασθήκαμε λοιπόν να ρίξουμε μια πιο επισταμένη ματιά στο προσχέδιο και πράγματι διαπιστώσαμε ότι υπήρχαν διαφορετικά νούμερα για τους τόκους, π.χ. 6 δισ. και βάλε, μέχρι και 8 δισ. ευρώ, σε διαφορετικές σελίδες του κειμένου.
Οι τόκοι έχουν σημασία γιατί προσδιορίζουν το ελάχιστο πρωτογενές πλεόνασμα, δηλ. το ποσό κατά το οποίο τα έσοδα υπερβαίνουν τις κρατικές δαπάνες εκτός τόκων, που πρέπει να επιτευχθεί για να σταθεροποιηθεί και μειωθεί ο λόγος χρέους προς το ΑΕΠ. Άλλο πράγμα είναι οι τόκοι να ανέρχονται σε 5 δισ. ευρώ και άλλο σε 6, 7 και πολύ περισσότερο σε 8 δισ. ευρώ.
Ψάξαμε λοιπόν να μάθουμε γιατί υπάρχουν διαφορετικά νούμερα για τους τόκους στο προσχέδιο. Όπως συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, η απάντηση ήταν απλή. Διαφορετικές κρατικές υπηρεσίες έδιναν διαφορετικό νούμερο, γιατί λάμβαναν υπόψη διαφορετικά πράγματα.
Ένα παράδειγμα. Ως γνωστόν, η Ελλάδα δεν θα πληρώνει τόκους στα δάνεια από το EFSF μέχρι το 2032, αν θυμόμαστε καλά. Είναι αναβαλλόμενοι τόκοι. Αυτό το ποσό, κάπου 1,5 δισ. ευρώ και πλέον τον χρόνο, δεν επιβαρύνει χρηματοδοτικά τη χώρα. Όμως, είναι μια λογιστική εγγραφή που πρέπει να γίνει με βάση τις οδηγίες που έχει μια υπηρεσία και τη συμπεριλαμβάνει στο ποσό των τόκων.
Υπάρχουν επίσης τα κέρδη από τα swaps (ανταλλαγές επιτοκίων) που έχει συνάψει ο ΟΔΔΗΧ. Ενδεχομένως, φτάνουν το 1 δισ. ευρώ και πλέον. Και φυσικά, οι πληρωμές τόκων από την κεντρική κυβέρνηση στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, που αποτελούν ενδοκυβερνητική δαπάνη. Όμως, ό,τι ξοδεύει η κεντρική διοίκηση εισπράττουν οι φορείς.
Η εξήγηση λοιπόν για το μπέρδεμα είναι γιατί κάθε υπηρεσία συνεισφέρει στο κείμενο του προσχεδίου, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σύγχυση.
Προφανώς, κάτι θα πρέπει να κάνουν οι αρμόδιοι για να αποδίδεται σωστά το νούμερο για τους τόκους του δημοσίου χρέους, τόσο στο προσχέδιο όσο και στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού. Ιδίως, όταν είναι μικρότερο και γύρω στα 4,9 δισ. ευρώ, δηλ. 2,2% του εκτιμώμενου φετινού ΑΕΠ και 2,1% το 2024.
Κι όλα αυτά όταν οι πιέσεις στα ομόλογα της ευρωζώνης και των ΗΠΑ συνεχίζονται, με τις τιμές των ελληνικών να υποχωρούν συγκριτικά λιγότερο. H απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου βρισκόταν στο 4,356% χθες το βράδυ, με το 10ετές αμερικανικό να περνάει τον χρόνο του ακριβώς κάτω από το 5%, χωνεύοντας τις δηλώσεις του Τζέρομ Πάουελ της Fed.
Σε μια δύσκολη συγκυρία με τα γεωπολιτικά ρίσκα σε άνοδο και τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες να σταθμίζουν τα δεδομένα για την επόμενη κίνησή τους στο μέτωπο των επιτοκίων, η Ελλάδα δεν είναι το μαύρο πρόβατο όπως κάποτε. Θα πρέπει όμως να φροντίσει να ελαχιστοποιήσει τις όποιες αρρυθμίες και αμφιβολίες στο εσωτερικό, για να μην υπάρχουν διαταράξεις στα ομόλογα χωρίς λόγο.