Οι πλημμύρες στη Θεσσαλία έφεραν στο προσκήνιο τις επιπτώσεις στη γεωργική παραγωγή και μάλιστα σε μια περίοδο που ο πληθωρισμός των τροφίμων «δαγκώνει» και βρίσκεται στην επικαιρότητα εδώ και στο εξωτερικό. Προφανώς, η παραγωγή ορισμένων αγροτικών προϊόντων φέτος και πιθανόν το 2024 θα επηρεαστεί από την κακοκαιρία. Όμως, σε βάθος χρόνου, η παραγωγή θα ευνοηθεί, γιατί το έδαφος στον Θεσσαλικό Κάμπο θα είναι πιο γόνιμο, ισχυρίζονται άνθρωποι του κλάδου. «Με τα 40άρια που επικρατούν στον Θεσσαλικό Κάμπο, το έδαφος θα στεγνώσει», ανέφερε γεωπόνος.
Ίσως, μάλιστα, είναι ευκαιρία να διορθωθούν κάποια λάθη που έχουν γίνει στη σωστή εκμετάλλευση της γεωργικής γης στον κάμπο. Γιατί το λέμε αυτό; Πριν από χρόνια, ξένοι ειδικοί σε θέματα θρέψης δένδρων και τη μικροκαρπία μήλων πήγαιναν οδικώς στην Αγιά Λάρισας. Είδαν λοιπόν ότι πότιζαν μεγάλες εκτάσεις και ρώτησαν τι καλλιεργείται εκεί. Όταν τους είπαν σκληρό σιτάρι, έμειναν με το στόμα ανοικτό. «Γιατί δεν βάζετε κηπευτικά, που πιάνουν υψηλότερες τιμές;» ρώτησαν. Δεν ξέρουμε τι τους απάντησε ο συνομιλητής τους. Σ’ εμάς πάντως ήταν ειλικρινής. «Το στάρι είναι τεμπέλικη δουλειά με λίγες μέρες εργασία ενώ παίρνεις επιδότηση. Τα κηπευτικά θέλουν δουλειά και πολλά εργατικά». Επομένως, οι όποιες επιπτώσεις από τις πλημμύρες δεν θα είναι μακροχρόνιες, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα ξαναδούμε παρόμοια καιρικά φαινόμενα στις ίδιες περιοχές.
Όμως, η δομή της ελληνικής γεωργίας, που βασίσθηκε στα φθηνά μεροκάματα των οικονομικών μεταναστών και στις μεγάλες επιδοτήσεις της ΕΕ από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 μέχρι σήμερα, θα πρέπει να αλλάξει. Αν θέλουμε ασφαλώς να αποκτήσουμε πιο ανταγωνιστικό πρωτογενή τομέα.
Αν κάποιος μιλήσει με ανθρώπους του γεωργικού κλάδου, π.χ. γεωπόνους, επιχειρηματίες, εμπόρους και παραγωγούς, μπορεί να κατανοήσει τα αδύνατα σημεία. Ο μη καθορισμός χρήσεων γης ή η απουσία εθνικού χωροταξικού σχεδιασμού, αν προτιμάτε, είναι το πρώτο αδύνατο σημείο. Δεν έχουν καθορισθεί, με αποτέλεσμα να υπάρχει σύγκρουση της γεωργίας με τον τουρισμό και τον οικισμό. Ο κατακερματισμός της γης είναι θέμα και ίσως θα πρέπει να υπάρξουν αντικίνητρα τεμαχισμού της. Οι αναδασμοί θα μπορούσαν να βοηθήσουν επίσης.
Επιχειρηματίες με θερμοκήπια θεωρούν εξίσου μεγάλο πρόβλημα και ίσως μεγαλύτερο στη σημερινή συγκυρία την έλλειψη εργατικών χεριών. Τα προγράμματα μετάκλησης εποχικών υπαλλήλων από το εξωτερικό δεν έχουν κατορθώσει να καλύψουν τις ανάγκες. Χθες, αναφερθήκαμε πιο διεξοδικά στη διαδικασία όπου εμπλέκονται 4-5 υπουργεία, ενώ υπάρχουν καταγγελίες για διαφθορά (γρηγορόσημο) στις εγκρίσεις από ελληνικές πρεσβείες. Κατά την άποψή μας, η Ινδία, με τον τεράστιο πληθυσμό και την εξαγωγή εργατών στη Μ. Ανατολή και στην Ασία, θα μπορούσε να συμβάλει στην επίλυση του θέματος και δευτερευόντως η Αίγυπτος. Το μεροκάματο των 40-50 ευρώ δεν είναι μικρό για πολλούς από αυτούς. Άλλοι θεωρούν καλύτερη λύση τη νομιμοποίηση των 200-300 χιλ. παράνομων μεταναστών που εκτιμάται πως είναι ήδη στην Ελλάδα, όμως αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι, κατά την άποψή μας.
Το τρίτο σημαντικό θέμα είναι οι μικροί κλήροι και οι μικρές μονάδες παραγωγής. Η δημιουργία ομάδων παραγωγών με την παροχή κινήτρων είναι μια λύση. Όμως, θα πρέπει να δοθούν κίνητρα και να μην τυγχάνει ο μικρός αγρότης καλύτερης αντιμετώπισης από το κράτος σε εισφορές κ.λπ. Το μέγεθος της παραγωγής επηρεάζει το κόστος και την τιμή. Η Ισπανία, με πάνω από 400 χιλ. στρέμματα θερμοκηπίου, δίνει το παράδειγμα, τροφοδοτώντας όλη την Ευρώπη. Αυτό οφείλεται εν πολλοίς στις σχετικά μεγάλες μονάδες (cooperatives) της, τονίζει γεωπόνος-επιχειρηματίας.
Προφανώς, υπάρχουν κι άλλα αδύνατα σημεία όπως η οργάνωση των αγορών, π.χ. λαχαναγοράς. Όμως, θα σταματήσουμε εδώ λόγω χώρου. Το σίγουρο είναι ότι θα πρέπει να αλλάξει το μοντέλο παραγωγής στη γεωργία. Όμως, δυστυχώς, δεν το βλέπουμε, γιατί οι ψήφοι καθορίζουν ακόμη σε μεγάλο βαθμό την πολιτική.