Τον Δεκέμβριο του 2022, η κυρίαρχη άποψη στις αγορές ήθελε τον Τζερόμ Πάουελ της Fed και την Κριστίν Λαγκάρντ της ΕΚΤ να ξεκινούν τη μείωση των επιτοκίων παρέμβασης από την άνοιξη ή το καλοκαίρι του 2023. Κι αυτό γιατί οι οικονομίες τους θα διολίσθαιναν προς την ύφεση ενώ ο πληθωρισμός θα υποχωρούσε προς τον στόχο του 2% που έχουν θέσει οι δύο κεντρικές τράπεζες. Φυσικά, τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει.
Η Fed άφησε χθες αμετάβλητο το επιτόκιο παρέμβασης μεταξύ 5,25%-5,50%, μόλις μία εβδομάδα μετά την αύξηση των βασικών επιτοκίων του ευρώ από την ΕΚΤ.
Προς το τέλος του 2022, ο Howard Marks, συνιδρυτής της Oak Tree Capital, ενός fund που στην Ελλάδα αποκαλούμε «γύπα» γιατί επιδιώκει να αγοράζει πολύ φθηνά περιουσιακά στοιχεία που αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες, κυκλοφορούσε το δημοφιλές τριμηνιαίο επενδυτικό σημείωμά του (Memo) στο οποίο περιγράφει την επενδυτική στρατηγική του. Είναι το memo για το οποίο ο Warren Buffet έχει δηλώσει πως είναι το πρώτο που διαβάζει όταν το βλέπει στην αλληλογραφία του.
Τι έγραφε ο Howard Marks σ’ εκείνο το σημείωμα στα τέλη του 2022; Στα 53 χρόνια που είμαι στον κόσμο των επενδύσεων έχω δει πολλούς οικονομικούς κύκλους, φούσκες, πανικούς και κραχ, αλλά θυμάμαι μόνο δύο πραγματικά ριζικές αλλαγές (sea change), ανέφερε.
H πρώτη ριζική αλλαγή ήταν η δημιουργία των ομολόγων υψηλής απόδοσης και αυξημένη όρεξη για εξισορροπημένο ρίσκο. Πριν από τον Milken, ομόλογα με πιστοληπτική βαθμολογία κάτω από Β δεν θεωρούνταν κατάλληλα για επένδυση. Με τα ανωτέρω ομόλογα, η μόχλευση έγινε τρόπος τόνωσης των τιμών των περιουσιακών στοιχείων και κεφαλαιακών επενδύσεων, οδηγώντας στη «χρηματοοικονομοποίηση (financialization) των αγορών.
Η δεύτερη μεγάλη ριζική αλλαγή για τον Howard Marks ήταν «η σφαγή του πληθωρισμού» από τον Paul Volcker και κατόπιν η αρχή του 40ετούς ράλι στα ομόλογα. Η σχεδόν διαρκής μείωση των επιτοκίων και η αυξημένη διαθεσιμότητα των κεφαλαίων έδωσαν αέρα στα πανιά των μεγαλύτερων ράλι σε μετοχές και ομόλογα στην ιστορία. Ακόμη, η αξία του real estate, των επιχειρήσεων αυξήθηκε.
Και μετά τα πάντα άλλαξαν. Από το 2009 μέχρι και το 2021, με την εξαίρεση λίγων μηνών το 2020, η αισιοδοξία κυριαρχούσε στους επενδυτικούς κύκλους ενώ ο φόβος ήταν μικρός. Ο χαμηλός πληθωρισμός επέτρεπε στις κεντρικές τράπεζες να εφαρμόζουν γενναιόδωρες νομισματικές πολιτικές και να διατηρούν τα επιτόκια σε πολύ χαμηλά επίπεδα. Ήταν η χρυσή εποχή για τους δανειζόμενους και τους κατόχους περιουσιακών στοιχείων. Από την άλλη πλευρά, ήταν μια δύσκολη περίοδος για τους δανειστές και όσους αναζητούσαν ευκαιρίες (bargain hunters). Ανάγκασε συνταξιούχους, συνταξιοδοτικά ταμεία κ.λπ. να αναλάβουν μεγαλύτερους κινδύνους ή να μην πετύχουν τους επενδυτικούς στόχους τους.
Αυτή η εποχή έχει πλέον περάσει, τόνισε ο Howard Marks της Oak Tree Capital. Οι πιστωτές και οι αγοραστές διαθέτουν πλέον καλύτερα χαρτιά και ζητάνε υψηλότερες αποδόσεις. Οι επενδυτές μπορούν να έχουν καλύτερες αποδόσεις αλλά θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τον πληθωρισμό.
Κατά κάποιο τρόπο, η ΕΚΤ και η Fed διορθώνουν παλαιότερα λάθη τους, επιμένοντας πως ο πληθωρισμός πρέπει να πέσει στο 2%, που είναι ο στόχος τους. Όμως, αυτό σημαίνει πως τα επιτόκια πρέπει να παραμείνουν σε υψηλότερα επίπεδα από τον πληθωρισμό, δίνοντας την ευκαιρία στους επενδυτές να βγάλουν τουλάχιστον μετριοπαθείς πραγματικές αποδόσεις, χωρίς να τοποθετούν τα λεφτά τους σε ριψοκίνδυνες επενδύσεις.
Στην οικονομία και τις αγορές δεν ξέρουμε πού πάμε αλλά οφείλουμε να ξέρουμε πού είμαστε, λέει ο Marks.
Ο σημερινός κόσμος δεν είναι ίδιος με τον κόσμο των χαμηλών αποδόσεων της περιόδου 2009-2021. Ακόμη, οι επενδυτικές στρατηγικές που απέδωσαν εκείνη την περίοδο ίσως δεν είναι εκείνες που θα αποδώσουν τα επόμενα χρόνια. Αυτή είναι η νέα ριζική αλλαγή στην οποία αναφέρεται ο συνιδρυτής της Oak Tree Capital και έχει δυνητικά κερδισμένους τους χαμένους της περιόδου 2009-2021.