Η πρακτική του “name and shame” δηλ. της ονομασίας και της διαπόμπευσης, των οφειλετών του Δημοσίου χρησιμοποιείται σε άλλες χώρες με στόχο την άσκηση πίεσης ώστε οι οφειλέτες να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Η τρόικα, αν δεν κάνουμε λάθος, επέμενε να γίνει το ίδιο στην Ελλάδα αν και κάποιοι εγχώριοι αξιωματούχοι δεν το έβλεπαν με καλό μάτι.
Δυστυχώς, όπως συμβαίνει και μ’ άλλα πράγματα στη χώρα μας και αυτή η πρωτοβουλία τείνει να ευτελισθεί. Γιατί το λέμε; Η ΑΑΔΕ έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα τη σχετική λίστα αποτελούμενη από δεκάδες σελίδες στις οποίες έχουν καταχωρηθεί πάνω από 25.000 ονόματα με τους μεγαλύτερους οφειλέτες του Δημοσίου. Συγκεκριμένα, 10.168 φυσικά πρόσωπα και 16.839 νομικά πρόσωπα με ληξιπρόθεσμα χρέη πάνω από 150.000 ευρώ. Οι συνολικές οφειλές είναι 142,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 130,36 δισ. ευρώ στην εφορία και 12,25 δισ. ευρώ στον ΕΦΚΑ.
Δεν γνωρίζουμε πόσοι από εσάς αφιέρωσαν λίγο χρόνο για να ρίξετε μια ματιά στη λίστα. Θα στοιχηματίζαμε λίγοι. Θα ποντάραμε επίσης ότι όσοι το έκαναν θα εστίασαν την προσοχή τους στα ονόματα των εταιρειών που όφειλαν τα μεγαλύτερα ποσά και κάπου, κάπως τα είχαν ακούσει στο παρελθόν όπως η Ολυμπιακή, το ΜΙΝΙΟΝ, η ΕΛΒΟ, η ΛΑΡΚΟ, τα Ναυπηγεία Ελευσίνας ή η Ακρόπολις Χρηματιστηριακή για τους γνώστες των χρηματιστηριακών. Πρόκειται για χρεοκοπημένες εταιρείες που έχουν σταματήσει να λειτουργούν εδώ και πολλά χρόνια, συχνά δεκαετίες.
Όμως, κανένας υπουργός και καμία κυβέρνηση δεν παίρνει την πρωτοβουλία να ξεχωρίσει την ήρα από το στάρι. Με άλλα λόγια, τους ενεργούς ληξιπρόθεσμους οφειλέτες από τους μη. Για να είμαστε δίκαιοι έγινε μια απόπειρα για ξεκαθάρισμα το 2010 όταν ΥΠΕΘΟ ήταν ο Γ. Παπακωνσταντίνου επί κυβέρνησης ΓΑΠ αλλά δεν προχώρησε γιατί συνάντησε την αντίσταση των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης και κάποιων μέσα από το ΠΑΣΟΚ. Επίσης, ο Χρήστος Σταϊκούρας ως ΥΠΕΘΟ υπέγραψε την υπουργική απόφαση για την διαγραφή του ληξιπρόθεσμου χρέους του ΟΣΕ.
«Δεν καθαρίζουν με τα ανείσπρακτα για το πολιτικό κόστος. Έκαστος ΥΠΕΘΟ δεν υπογράφει για να μην πάρει την ευθύνη και απλά πετάει το μπαλάκι στον επόμενο,» μας ανέφερε υψηλόβαθμος υπηρεσιακός παράγοντας. Σύμφωνα με τον ίδιο, το ρεαλιστικό σενάριο είναι να εισπραχθούν τα ληξιπρόθεσμα χρέη των τελευταίων 5-7 ετών γιατί όσο πιο πίσω πάει κάποιος στον χρόνο τόσο πιο δύσκολο γίνεται με βάση την εμπειρία.
Σ’ αυτά τα πλαίσια θα πρέπει να γίνεται αυτόματος συμψηφισμός των οφειλών εταιρειών του Δημοσίου προς ιδιώτες και των τελευταίων προς την εφορία και τον ΕΦΚΑ, π.χ. οφειλές των νοσοκομείων προς προμηθευτές με τα clawbacks και τα rebates και εξόφληση των τιμολογίων για νοσοκομεία εντός 30-60 ημερών.
Ιδού λοιπόν πεδίον δόξης λαμπρό για τον κ. Χατζηδάκη, ο οποίος ως νέος ΥΠΕΘΟ, θα μπορούσε να κάνει κάτι που οι προκάτοχοί του έχουν αποφύγει σαν τον διάβολο με το λιβάνι. Να διαγράψει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο που είναι ανεπίδεκτες είσπραξης από εταιρείες, οι οποίες έχουν χρεοκοπήσει και σταματήσει να λειτουργούν προ πολλών δεκαετιών.
Μ’ αυτό τον τρόπο και η λίστα που κατονομάζει τους ληξιπρόθεσμους οφειλέτες θα γίνει πιο ουσιαστική.