Οι ιστορίες είναι γνωστές και επαναλαμβανόμενες. Επίσκεψη σε γνωστό δικηγόρο για συμβουλές σχετικά με κάποιο ασφαλιστικό θέμα συγγενούς. Το κόστος ήταν 50 ευρώ χωρίς απόδειξη. Ρωτήσαμε από περιέργεια άλλους φίλους αν ο συγκεκριμένος άνθρωπος ήταν η εξαίρεση ή ο κανόνας και η απάντηση που λάβαμε ήταν αφοπλιστική. «Καλά εσύ περιμένεις να πάρεις απόδειξη από δικηγόρο;»
Έτυχε πρόσφατα να επισκεφθούμε πανεπιστημιακό γιατρό ιδιωτικά με συγγενικό πρόσωπο. Στην ερώτηση «τι σας οφείλουμε», η απάντηση ήταν 80 ευρώ και φυσικά απόδειξη δεν πήραμε. Η αλήθεια ήταν ότι δεν επιμείναμε γιατί ο συγγενής ήθελε να έχει «καλές σχέσεις» με τον γιατρό.
Σε άλλη περίπτωση παλαιότερα, άλλος γιατρός είχε αρνηθεί να δεχθεί πληρωμή με κάρτα γιατί δεν είχε POS όπως δήλωσε ενώ υποχρεούται. Φυσικά, υπάρχουν και σωστοί επαγγελματίες που είναι τυπικοί.
Δεν ξέρουμε αν συμβαίνει το ίδιο με τον φούρναρη της γειτονιάς σας ο οποίος είχε αυξήσει κατακόρυφα τις τιμές πριν από 10-12 μήνες περίπου, επικαλούμενος το υψηλό κόστος του ρεύματος, αλλά δεν τις κατέβασε όταν οι τιμές μειώθηκαν. Κάθε φορά που πάμε να ψωνίσουμε, η ταμειακή μηχανή είναι ανοικτή και σ’ όποιο πελάτη πληρώνει με μετρητά δίνει ρέστα χωρίς να κόβει απόδειξη. Αντίθετα, δίνει απόδειξη αν κάποιος πληρώνει με κάρτα.
Δυστοκία στην έκδοση αποδείξεων παρατηρείται επίσης στην εστίαση, ιδίως σε τουριστικούς προορισμούς. Πρόσφατα, η ΑΑΔΕ έδωσε στη δημοσιότητα την περίπτωση μιας influencer που κατηγορείται για φοροδιαφυγή εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ.
Γενικά, έχουμε την εντύπωση ότι υπάρχει έξαρση της φοροδιαφυγής και της αισχροκέρδειας από τις «ύποπτες» επαγγελματικές τάξεις που δείχνουν να έχουν αποθρασυνθεί. Υπενθυμίζουμε ότι ελεύθεροι επαγγελματίες κ.τ.λ. δηλώνουν ακαθάριστα έσοδα κοντά στα 40 δισ. ευρώ αλλά πληρώνουν φόρο μόνο στα 3,5 δισ. ευρώ γιατί αφαιρούν μεγάλα ποσά επαγγελματικών δαπανών με τους ιθύνοντες της εφορίας σε ρόλο θεατή. Κατά σύμπτωση είναι οι ίδιες επαγγελματικές τάξεις που θα επωφεληθούν περισσότερο από τις προαναγγελθείσες φορολογικές ελαφρύνσεις της κυβέρνησης τα προσεχή χρόνια.
Υπενθυμίζουμε ότι το 25% των φορολογουμένων στην Ελλάδα δεν πληρώνει ούτε ένα ευρώ φόρο εισοδήματος και πάνω από τους μισούς πληρώνουν έως 150 ευρώ ετησίως μάξιμουμ. Κοινώς, υπάρχει μεγάλο θέμα φοροδιαφυγής που το πολιτικό σύστημα δεν δείχνει να θέλει να το αντιμετωπίσει με εξοντωτικές ποινές που θα έκαναν τους φοροφυγάδες να το σκεφτούν διπλά.
Το νέο οικονομικό επιτελείο έθεσε την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής με την χρήση ηλεκτρονικών μέσων στις βασικές προτεραιότητες του και καλά κάνει. Αν δεν διευρυνθεί η φορολογική βάση ώστε να πληρώνει ο καθένας το μερίδιο που του αναλογεί, ούτε γενναία μόνιμη μείωση των φορολογικών συντελεστών θα υπάρξει για τους συνεπείς, ούτε μη δανεικοί πόροι για την χρηματοδότηση της δημόσιας υγείας και της ασφάλειας.
Απλά, πιστεύουμε ότι όλα αυτά είναι επιφανειακά. Ακόμη κι αν π.χ. επεκταθεί η υποχρεωτική χρήση των POS, ποιος θα σταματήσει τον υπόχρεο να ισχυρίζεται ότι δεν δουλεύει το μηχάνημα ή ότι δεν έχει όπως γίνεται σήμερα με άλλους; Ποιος έχει ελέγξει τους δεκάδες και ίσως εκατοντάδες χιλιάδες επαγγελματίες και επιχειρήσεις που απέκτησαν POS και δεν τα έχουν χρησιμοποιήσει καθόλου η ελάχιστα;
Δεν είμαστε λοιπόν αισιόδοξοι. Ούτε ασπαζόμαστε απολύτως το επιχείρημα ότι η μείωση των συντελεστών θα οδηγήσει σε μείωση της φοροδιαφυγής. Όπως είχε δηλώσει πριν από λίγα χρόνια ο επικεφαλής μεγάλης εταιρείας ορκωτών: «Γι’ αυτούς η μείωση των φορολογικών συντελεστών δεν έχει σημασία γιατί πληρώνουν ελάχιστους έως μηδενικούς φόρους. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι πόσα λεφτά θα τους δώσει το κράτος.»