Πριν από 21 χρόνια αυτές τις μέρες, μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες αμερικανικές εταιρείες βρέθηκε αντιμέτωπη μ’ ένα τεράστιο λογιστικό σκάνδαλο. Το τελευταίο ήταν η αιτία της χρεοκοπίας της και της αυστηροποίησης των λογιστικών κανόνων και των νόμων που διέπουν τις κινητές αξίες. Δεν ήταν η Enron, δηλ. ο ενεργειακός όμιλος του Τέξας, ο οποίος κατέρρευσε 6 μήνες αργότερα και έγινε συνώνυμο της χρηματιστηριακής απάτης. Ήταν η εταιρεία τηλεπικοινωνιών WorldCom, η οποία παραδέχθηκε τον Ιούνιο του 2002 ότι φούσκωσε τα κέρδη της κατά αρκετά δισ. δολάρια, δίνοντας το έναυσμα για την ψήφιση του νόμου Sarbanes-Oxley για την εταιρική ευθύνη.
Η ελληνική εκδοχή της θα μπορούσε κάποιος να πει πως ήταν η Folli Follie. Μια σύγκριση του τρόπου αντίδρασης των αρμόδιων αμερικανικών αρχών στην περίπτωση της Worldcom και των αντίστοιχων ελληνικών στην περίπτωση της Folli Follie μιλά από μόνη της.
Όλα αυτά μάς ήλθαν στο νου, διαβάζοντας κατά σύμπτωση ένα παλαιότερο άρθρο του Νίκου Καραμούζη, προέδρου της Grant Thornton, στο οποίο ανέφερε το εξής: «Ενώ έχει γίνει μεγάλη συζήτηση για τις τράπεζες και τις πολιτικές που εφαρμόσθηκαν στον δημόσιο διάλογο, δεν έχει γίνει ως τώρα σοβαρή αναφορά για την εταιρική ευθύνη». Σε τι αναφερόταν; Αρκετές εταιρείες, συνήθως πολύ μικρές σε μέγεθος, συνεχίζουν να εμφανίζουν ανειλικρινείς ισολογισμούς και αποτελέσματα χρήσεως, βασιζόμενες σε σημαντικό βαθμό στη φοροδιαφυγή και την ανασφάλιστη εργασία. Επιπλέον, οι μέτοχοί τους δεν επιθυμούν ούτε να βάλουν δικά τους κεφάλαια για την εξυγίανση των επιχειρήσεών τους ούτε θέλουν την επένδυση ξένων κεφαλαίων και πιθανή απώλεια εταιρικού ελέγχου.
Είναι εταιρείες που έχουν εθιστεί στις επιδοτήσεις και άλλες παροχές και δεν αναγνωρίζουν τις δικές τους ευθύνες αλλά θέλουν οι φορολογούμενοι να τους λύσουν το πρόβλημα, χωρίς οι ίδιοι να βάλουν λεφτά. Επιπλέον, υπάρχουν «επιχειρηματίες» που φεσώνουν τις παλιές τους εταιρείες φτιάχνοντας νέες με άλλο ΑΦΜ και βάζοντας υπερήλικες ή καρκινοπαθείς στη θέση του διευθύνοντος συμβούλου, χωρίς να τους ελέγχει κανένας. Όλες αυτές αποτελούν βαρίδι για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Προφανώς, υπάρχουν άλλες μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις οι οποίες είναι διαχρονικά συνεπείς στις πληρωμές τους προς τους εργαζομένους τους, το κράτος, τις τράπεζες και τους προμηθευτές τους. Πολλές από αυτές άντεξαν τα δύσκολα χρόνια της κρίσης και έγιναν πιο αποδοτικές. Κατά τον ίδιο τρόπο που υπάρχουν μικρές επιχειρήσεις που παίζουν με τους κανόνες του παιχνιδιού, σε αντίθεση με μεγάλες επιχειρήσεις που στρεβλώνουν τους κανόνες για δικό τους όφελος, εκμεταλλευόμενες τις πολιτικές και άλλες διασυνδέσεις που έχουν.
Για να υπάρξει διαχωρισμός της ήρας από το στάρι θα πρέπει οι αρμόδιες κρατικές αρχές να εκσυγχρονισθούν και να παίξουν τον ρόλο τους. Ακόμη, θα πρέπει οι πολιτικοί να αντιληφθούν ότι δεν είναι ούτε ηθικό, ούτε δίκαιο, ούτε οικονομικά λογικό να ασκούνται πιέσεις για τη χρηματοδότηση μη βιώσιμων επιχειρήσεων από το κράτος ή/και τις τράπεζες.