Την περίοδο 2009-2010, η λέξη spread, δηλ. η διαφορά απόδοσης μεταξύ του ελληνικού και γερμανικού κρατικού ομολόγου που αποτυπώνει τη διαφορά του πιστωτικού κινδύνου, μπήκε σε κάθε σπίτι και έγινε ευρύτερα γνωστή. Στα χρόνια που μεσολάβησαν μετά την αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους το 2012, που η Ελλάδα σταμάτησε να δανείζεται από τις αγορές, το spread ξεχάστηκε. Επανήλθε σιγά σιγά στην επικαιρότητα από τότε που η Ελλάδα άρχισε να εκδίδει πάλι ομόλογα στις αγορές και πάντοτε το ενδιαφέρον εστιαζόταν στο ελληνικό επιτόκιο δανεισμού και το ελληνογερμανικό spread.
Όμως, κάτι ασυνήθιστο συμβαίνει το τελευταίο δίμηνο περίπου σ’ ένα άλλο spread. Η Ελλάδα δανείζεται φθηνότερα από την Ιταλία κατά 20 μονάδες βάσης πάνω-κάτω (1 ποσοστιαία μονάδα=100 μονάδες βάσης). Την προηγούμενη φορά που συνέβη το ίδιο για πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα ήταν την περίοδο που ο τότε Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι προτίμησε να παραιτηθεί, αυξάνοντας κατακόρυφα το πολιτικό ρίσκο της Ιταλίας, αν θυμόμαστε σωστά.
Γιατί είναι ασυνήθιστο; Γιατί η Ιταλία έχει την επενδυτική βαθμίδα που η Ελλάδα προσδοκά να αποκτήσει. Φυσικά, η προειδοποίηση της Moody’s στις 25 Απριλίου ότι η γείτονα είναι η μοναδική χώρα που κινδυνεύει με υποβάθμιση παρά τη στήριξη της ΕΚΤ και τη δέσμευση της κυβέρνησης για μείωση του ελλείμματος δεν τη βοηθάει. Επίσης, η Ελλάδα έχει εθνικές εκλογές σύντομα και παραδοσιακά η αβεβαιότητα αυξάνεται μαζί με τη μεταβλητότητα των τιμών ενώ η Ιταλία δεν έχει.
Κι όμως, η Ελλάδα δανείζεται φθηνότερα από την Ιταλία στη 10ετία που είναι σημείο αναφοράς ενώ έχει επίσης κλείσει το επιτοκιακό χάσμα που τη χώριζε από την Πορτογαλία. Πιο συγκεκριμένα, η χώρα μας δανείζεται ακριβότερα κατά 87 μονάδες βάσης περίπου από την Πορτογαλία στα 10 χρόνια το τελευταίο δίμηνο ενώ η επιτοκιακή διαφορά ήταν κάπου 120 μονάδες βάσης πριν από αυτό.
Όταν ρωτάμε τους ειδήμονες πώς εξηγείται αυτή τη εξέλιξη, η απάντηση που δίνουν είναι απλή. Οι συμμετέχοντες στις αγορές εκτιμούν με βάση τα λεγόμενά τους ότι τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας είναι υπό έλεγχο. Αυτή η πεποίθηση ενισχύθηκε από το σημαντικά καλύτερο του αναμενομένου δημοσιονομικό έλλειμμα το 2022 και την πορεία των δημόσιων οικονομικών τη φετινή χρονιά. Σ’ αυτό προστίθεται η εκτίμησή τους ότι η ελληνική οικονομία θα αναπτυχθεί ταχύτερα από την ιταλική και τον μέσο όρο της ευρωζώνης στο ορατό μέλλον, η ευνοϊκή διάρθρωση του ελληνικού χρέους και οι τεχνικές κινήσεις που έχουν γίνει για την ενίσχυση της ρευστότητας των ελληνικών ομολόγων.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα έπαψε να είναι μια υπερχρεωμένη χώρα με πολλές διαρθρωτικές αδυναμίες που αποτελούν τροχοπέδη στην ανάπτυξη. Γι’ αυτό ακριβώς πιστεύουν ότι η τάση συρρίκνωσης των ελληνικών spreads θα αντιστραφεί, αν υπάρξει διεθνής κρίση ή/και ακυβερνησία στην Ελλάδα. Προς το παρόν δεν φαίνεται να δίνουν σημαντικές πιθανότητες στο δυσμενές σενάριο. Όμως, η Δευτέρα των εκλογών μπορεί να είναι μια άλλη μέρα.