Στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ ήταν γνωστό και απλά έγινε πράξη με την κατάθεση του Ελληνικού Προγράμματος Σταθερότητας την περίοδο 2023-2026. Η ανάγκη για επίτευξη ετήσιων πρωτογενών πλεονασμάτων 2%-2,5% του ΑΕΠ τα επόμενα χρόνια περιορίζει δραστικά τα περιθώρια για έξτρα δημοσιονομικές παροχές από το 2024 και μετά. Προς την ίδια κατεύθυνση έδειχνε εξάλλου το κλίμα των συζητήσεων για τα οικονομικά μέτρα στήριξης που γίνονταν σε επίπεδο Eurogroup και Euroworking Group τους προηγούμενους μήνες.
Φέτος, τα μέτρα στήριξης εκτιμώνται σε 1,2% του ΑΕΠ έναντι 4,8% το 2022. Από τη στιγμή που τα διαθέσιμα χρήματα για κρατικές παροχές θα είναι λιγότερα, είναι αναγκαίο να είναι πιο στοχευμένες, για να μην καταλήγουν στις τσέπες των επιτήδειων.
Είναι λογικό οι κυβερνήσεις να χρησιμοποιούν κάποια κριτήρια για τη διανομή των χρημάτων, με στόχο τις πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Είναι επίσης φυσικό να χρησιμοποιούνται τα εισοδηματικά κριτήρια. Όμως, όλοι γνωρίζουν ότι πολλοί δεν δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα στην εφορία. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα δηλωμένα εισοδήματα διαφέρουν αισθητά από τα πραγματικά για ευρεία τμήματα του πληθυσμού όπως οι ελεύθεροι επαγγελματίες.
Δεν είναι τυχαίο ότι πάνω από 250.000 αυτοαπασχολούμενοι σε σύνολο 615.000 δηλώνουν ζημίες σε μόνιμη βάση. Ακόμη, δηλώνουν έσοδα 39 δισ. ευρώ και καθαρά κέρδη μόλις 3,3 δισ. ευρώ. Επίσης, οι μισές περίπου από τις 101.000 ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρείες εμφανίζουν ζημιές σε σταθερή βάση. Αυτές έχουν έσοδα 29 δισ. ευρώ περίπου και εμφανίζουν καθαρά κέρδη 2 δισ. ευρώ. Μόλις το 8% του πληθυσμού στην ωραία Ελλάδα δηλώνει ετήσιο οικογενειακό εισόδημα άνω των 30 χιλ. ευρώ. Το 60% δηλώνει εισόδημα μικρότερο των 10 χιλ. ευρώ και το 40% ισχυρίζεται ότι ζει με λιγότερα από 5.000 ευρώ.
Είναι προφανές ότι η έκταση της φοροδιαφυγής σ’ όσους έχουν ατομική και προσωπική επιχείρηση είναι τεράστια. Αντίθετα, η φοροδιαφυγή είναι λογικό να είναι πολύ μικρότερη ανάμεσα στους μισθωτούς και τους συνταξιούχους.
Αν λοιπόν η κυβέρνηση συνέχιζε την πεπατημένη και όριζε εισοδηματικό κριτήριο, π.χ. τις 15 χιλ. ευρώ ως ανώτατο οικογενειακό εισόδημα ανά έτος, τότε οι δικαιούχοι θα ήταν κάπου 4,7 εκατ. άτομα. Ανάμεσά τους η συντριπτική πλειοψηφία όσων φοροδιαφεύγουν και αυτό είναι ασφαλώς άδικο για τους συνεπείς φορολογούμενους. Επομένως, θα πρέπει να αλλάξει η δομή των εισοδηματικών κριτηρίων που χρησιμοποιούνται για την παροχή οικονομικής στήριξης.
Κατά την άποψή μας, ένας τρόπος θα ήταν να υπάρχουν διαφορετικά εισοδηματικά κριτήρια ανάλογα με την επαγγελματική ομάδα στην οποία ανήκει ο κάθε φορολογούμενος. Έτσι, άλλο θα ήταν το εισοδηματικό κριτήριο για την είσπραξη της ίδιας παροχής από τους μισθωτούς, άλλο για τους συνταξιούχους και άλλο για τους υπολοίπους. Μ’ αυτό τον τρόπο θα έμεναν απέξω λιγότεροι μισθωτοί ή συνταξιούχοι επειδή δηλώνουν υψηλότερα εισοδήματα. Αντίθετα, θα μειωνόταν ο αριθμός των δικαιούχων που θα ήταν αυτοαπασχολούμενοι, καθότι ο πήχης θα έμπαινε χαμηλότερα, λαμβάνοντας υπόψη το εύρος των δηλωθέντων εισοδημάτων τους.
Δεν είναι ασφαλώς η τέλεια λύση για τα εισοδηματικά κριτήρια. Όμως, είναι καλύτερη και πιο δίκαιη από την υφιστάμενη, φρονούμε.
ΣΗΜ: Δεν ήταν σκοπός του άρθρου να αναλύσει τις αιτίες της φοροδιαφυγής ή τη χρησιμότητα κάποιων κρατικών δαπανών.