Η αγωνιώδης προσπάθεια των ελβετικών αρχών να διασώσουν την Credit Suisse μέσω της εξαγοράς της από τη UBS πριν από το άνοιγμα των ασιατικών αγορών τη Δευτέρα και η στήριξη από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες όπως η ΕΚΤ και η Fed δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος.
Η τραπεζική κρίση που ξεκίνησε από την άλλη όχθη του Ατλαντικού με την κατάρρευση των SVB και Signature Bank και μεταδόθηκε στη Ευρώπη με θύμα την ευάλωτη και προβληματική Credit Suisse ίσως κοπάσει. Όμως, οι ζημιές που καταγράφουν οι μέτοχοι και οι επενδυτές ήδη είναι μεγάλες και το ντιλ Credit Suisse-UBS δεν πρόκειται να τις αντιστρέψει.
Στις ΗΠΑ λένε πως «όταν η Fed πατάει φρένο, κάποιος φεύγει μέσα από το παμπρίζ». Ο επικεφαλής οικονομολόγος της JPMorgan, Nicholas Ferolli, συμπλήρωσε πρόσφατα στους NY Times: «Ποτέ δεν ξέρεις ποιος πρόκειται να είναι». Το φρένο ήταν οι απότομες και μεγάλες αυξήσεις επιτοκίων σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα από τη Fed, την ΕΚΤ και άλλες, με στόχο την καταπολέμηση του πληθωρισμού σε συνδυασμό με τη μείωση του ισολογισμού τους. Το αποτέλεσμα ήταν μεγάλες απώλειες για τους ομολογιούχους και τους κατόχους μετοχών, ιδίως των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας.
Στην προκειμένη περίπτωση, η τραπεζική κρίση θα μπορούσε να είχε είτε αποσοβηθεί είτε περιορισθεί στη γέννησή της. Αυτό θα συνέβαινε αν οι εποπτικές αρχές μπορούσαν και έκαναν σωστά τη δουλειά τους. Αυτό όμως δεν θα μπορέσει να γίνει, αν η αριστερά της Fed δεν ξέρει τι ποιεί η δεξιά της και οι πελάτες των τραπεζών πιστεύουν τις φήμες.
Σε διαφορετική περίπτωση, θα έπρεπε οι καταθέτες να ακολουθήσουν το παράδειγμα του συμπατριώτη μας μπασκετμπολίστα Γιάννη Αντετοκούνμπο. Ο τελευταίος έχει δηλώσει πως τοποθετεί 250 χιλ. δολάρια σε διαφορετικές τράπεζες, για να είναι ασφαλισμένες οι καταθέσεις του. Το ανώτατο όριο ασφάλισης καταθέσεων είναι οι 250 χιλ. δολάρια στις ΗΠΑ.
Ίσως ακουστεί περίεργο, αλλά ο εποπτικός βραχίονας της Fed δεν είχε ενσωματώσει στα stress tests των τραπεζών την καθοδήγηση των ασκούντων τη νομισματική πολιτική (FOMC) για τα επιτόκια. Στο δυσμενές σενάριο (adverse scenario) των stress tests του Φεβρουαρίου 2023, η απόδοση του 3μηνου εντόκου έπεφτε στο 0% μέχρι το 3ο τρίμηνο του 2023 -παρότι έχει ήδη ξεπεράσει το 4%- και του 10ετούς κρατικού ομολόγου στο 0,5% για να ανέβει στο 1,5% μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς, παρότι είναι πάνω από 3,5%. Οι επόπτες είχαν υιοθετήσει τις ίδιες υποθέσεις με το δυσμενές σενάριο των stress tests του Φεβρουαρίου του 2022, χωρίς να λάβουν καθόλου υπόψη τη νομισματική πολιτική των συναδέλφων τους.
Φυσικά, η SVB και η Signature Bank είχαν κάνει λόμπι στην Ουάσιγκτον να αυξηθεί το όριο του ενεργητικού για τις τράπεζες που ορίζονται συστημικές από τα 50 δισ. στα 250 δισ. δολάρια, λίγα χρόνια νωρίτερα. Κάτι που πέτυχαν το 2018, με αποτέλεσμα να εξαιρεθούν από τις αυστηρότερες διατάξεις εποπτείας του νόμου Dodd-Frank. Και ασφαλώς ευθύνονται για τη διαχείριση ρίσκου που έκαναν.
Όμως, ευθύνες για την τραπεζική κρίση θα πρέπει να αναζητηθούν επίσης στη Σίλικον Βάλεϊ και στη βιομηχανία της τεχνολογίας. Τα Venture Capital (VCs) ώθησαν αρχικά πολλές νεοφυείς εταιρείες (startups) στις οποίες επένδυσαν να επιλέξουν την SVB για καταθέσεις και δάνεια. Κάποιες από τις ίδιες VCs ήταν εκείνες που άρχισαν να διαδίδουν φήμες για την υγεία της SVB και να προτρέπουν τις startups να «σηκώσουν» τις καταθέσεις τους. Όπως φέρεται να δήλωσε ένας hedge fund manager στο Insider Today. Παραφράζουμε: To 2001, δεν υπήρχαν κοινωνικά δίκτυα για να ξέρουμε τις απόψεις των VCs και πόσο ηλίθιοι (idiots) είναι… Τώρα που τουιτάρουν, ξέρουμε.
Αν η γρήγορη και μεγάλη άνοδος των επιτοκίων έκανε ζημιά, άλλη τόση έκανε το έλλειμμα εποπτείας.