Ανάπτυξη χωρίς επαρκείς επενδύσεις είναι ανάπτυξη με γυάλινα πόδια. Οι παραγωγικές επενδύσεις τονώνουν τη συνολική ζήτηση και επιπλέον ενισχύουν το παραγωγικό δυναμικό και την παραγωγικότητα, αυξάνοντας τον δυνητικό ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας μεσομακροπρόθεσμα.
Η υψηλή, διψήφια αύξηση των επενδύσεων πάνω από τα 44 δισ. ευρώ το 2022 ανέβασε τον δείκτη ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου προς το ΑΕΠ πάνω από το 21% και θεωρείται πολύ καλή εξέλιξη. Η αύξηση υποστηρίχθηκε από άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI) ύψους 7,2 δισ. πέρυσι έναντι 6,3 δισ. το 2021. Πρόκειται για το υψηλότερο νούμερο που έχει καταγραφεί στη χώρα μας εδώ και δεκαετίες.
Όμως, πίσω από αυτό το εντυπωσιακό νούμερο κρύβεται μια πραγματικότητα που είναι λιγότερο λαμπρή. Κι αυτό γιατί αρκετές από τις ανωτέρω επενδύσεις είναι οπορτουνιστικές. Ο Κώστας Σημίτης το επεσήμανε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. «Το επενδυτικό κλίμα που επιδιώκει να δημιουργήσει η κυβέρνηση είναι ένας επιβεβλημένος στόχος που, χωρίς να υποτιμώ καθόλου ό,τι έχει γίνει μέχρι σήμερα, έχει αποδώσει ασταθή αποτελέσματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις κυριαρχούν οι επενδύσεις στο real estate και τα deals κερδοσκοπικών funds, τα οποία μάλιστα συχνά χρηματοδοτούνται με δάνεια από τις ελληνικές τράπεζες! Δηλαδή, με τα εθνικά μας κεφάλαια οι ξένοι αποκτούν τον έλεγχο της οικονομίας μας. Αυτό δεν λέγεται ξένη επένδυση αλλά κερδοσκοπικός οπορτουνισμός», τόνισε.
Για εκείνους που ξέρουν καλά το θέμα γιατί ενίοτε εμπλέκονται σε ντιλ, όλα έχουν εξήγηση. «Υπάρχουν επτά μεγάλα funds που δραστηριοποιούνται ενεργά στην Ελλάδα, εξετάζοντας διάφορα ντιλ, κυρίως στο real estate και στην ενέργεια, χωρίς να εξαιρούνται άλλοι τομείς της οικονομίας, όπως η υγεία και οι ασφάλειες που πάνε μαζί», πρόσθεσε στέλεχος μεγάλου ξένου οίκου. «Αυτά τα funds αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη γνώση των ιδιαιτεροτήτων που έχουν διαφορετικοί κλάδοι της ελληνικής αγοράς και θα τους αρμέξουν κανονικά, βγάζοντας σημαντικά κέρδη», συμπλήρωσε.
Υπάρχουν παράγοντες που παίζουν ρόλο. Ένας λόγος είναι οι θετικές προσδοκίες για τα μακροοικονομικά της Ελλάδος. Ένας άλλος είναι πως υπάρχουν οικογενειακές βιομηχανικές επιχειρήσεις που δεν έχουν διάδοχη κατάσταση. Οι ιδιοκτήτες τους ίσως ήταν, π.χ., 55 χρονών το 2009, αλλά μεσολάβησε η πολυετής οικονομική κρίση στην Ελλάδα και δεν μπόρεσαν/πρόλαβαν να κάνουν επενδύσεις και άλλες επιχειρηματικές κινήσεις. Μετά από 13 χρόνια περίπου, δεν έχουν τη διάθεση να ξεκινήσουν κάτι νέο ενώ δεν έχουν διάδοχη κατάσταση. Επομένως, η πώληση της επιχείρησης σ’ ένα από τα μεγάλα funds συνιστά μια διέξοδο.
Τα funds μπορούν να λάβουν μακροχρόνια χρηματοδότηση, π.χ. 20 χρόνια για 20ετές πρότζεκτ στην Ελλάδα από μεγάλη ξένη τράπεζα. Όμως, προτιμούν να πάρουν 7ετή δάνεια από ελληνικές τράπεζες (π.χ. revolving credit), γιατί οι τελευταίες τούς προσφέρουν πιο ελκυστικά επιτόκια. «… μπορούμε να τους (funds) δώσουμε μακροχρόνια δάνεια αλλά προτιμούν τις ελληνικές τράπεζες γιατί τους δίνουν πολύ χαμηλότερο επιτόκιο. Είναι μεγάλη η διαφορά στο επιτόκιο. Εμείς δεν μπορούμε να τιμολογήσουμε κάτω από το ελληνικό ομόλογο», ανέφερε στέλεχος ξένης τράπεζας. «Οι ελληνικές τα καταχωρούν ως project finance ενώ στην ουσία είναι εμπορικά δάνεια».
Πάντως, συμφωνούν με τον κ. Σημίτη ότι αρκετά ντιλ είναι οπορτουνιστικά και δεν προσθέτουν στην ελληνική οικονομία. «Μετά από λίγα χρόνια (τα funds) μπορεί να πουλήσουν σε Έλληνες ή ξένους, έχοντας βγάλει λεφτά και λίγα πράγματα θα έχουν αλλάξει», κατέληξε.