Η νέα αύξηση του βασικού επιτοκίου της Fed κατά 0,75 της ποσοστιαίας μονάδας στο εύρος 3%-3,25% και οι δηλώσεις που τη συνόδευσαν επιβεβαιώνουν κάτι. Ο πρόεδρος της Fed Τζέρομ Πάουελ δεν θέλει να γίνει ένας άλλος Αρθουρ Μπερνς. Ο τελευταίος διετέλεσε πρόεδρος της Fed από το 1970 μέχρι το 1978, δηλ. μια περίοδο που χαρακτηρίσθηκε από υψηλό πληθωρισμό της τάξης του 9% ετησίως κατά μέσο όρο. Ο Μπερνς ανέχθηκε τον υψηλό πληθωρισμό γιατί πίστευε ότι θα ήταν συγκυριακός και εκλάμβανε ως κύριο στόχο τη διατήρηση της ανεργίας χαμηλά στο 4%. Η ιστορία δείχνει ότι απέτυχε σε όλα. Μερικοί ισχυρίζονται ότι ίσως δεν θέλει να είναι ούτε Πολ Βόλκερ. Ο τελευταίος μπορεί να έγινε θρύλος τις δεκαετίες που ακολούθησαν τη θητεία του στη Fed (1979-1984), όμως ελάχιστοι συμπαθούσαν τον κεντρικό τραπεζίτη με τις γερμανικές ρίζες, όταν ανέβαζε τα επιτόκια και ωθούσε την αμερικανική οικονομία στην ύφεση.
Όμως, ακούγοντας τα λεγόμενά του, είναι σαφές ότι δεν θα διστάσει να ανεβάσει το βασικό επιτόκιο στο 5% για να νικήσει τον πληθωρισμό. Θα πρέπει λοιπόν να παρακολουθούμε τον αμερικανικό πληθωρισμό σε μηνιαία βάση. Σύμφωνα με το Bespoke Investment Group στο Λονδίνο, ο ετήσιος πληθωρισμός θα υποχωρήσει κάτω από το 4% τον Μάρτιο του 2023 στο 3,9% και στο 2,4% τον Μάιο, αν αυξάνεται με ρυθμό 0,1% μηνιαίως όπως συνέβη τον Αύγουστο. Όμως, θα βρίσκεται στο 6,8% τον Δεκέμβριο. Αντίθετα, ο ετήσιος πληθωρισμός θα βρίσκεται στο 7,3% τον Δεκέμβριο, για να υποχωρήσει στο 4,7% τον Μάρτιο και στο 3,4% τον Μάιο, αν ο μηνιαίος ρυθμός αύξησης είναι 0,2%. Αν φυσικά η αμερικανική οικονομία μπει σε βαθιά ύφεση, τα δεδομένα για τον πληθωρισμό θα αλλάξουν.
Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) έδειχναν χθες το βράδυ το επιτόκιο παρέμβασης (Fed Funds rate) στο 4,475% τον Μάρτιο του 2023 και στο 4,53% τον Μάιο της επόμενης χρονιάς. Αν ο πληθωρισμός αυξάνεται με ρυθμό 0,1% τον μήνα και η αγορά των παραγώγων προεξοφλεί σωστά το επίπεδο του βασικού επιτοκίου μελλοντικά, ο Πάουελ ίσως σταματήσει να αυξάνει το επιτόκιο την περίοδο Μαρτίου-Μαΐου του 2023. Κι αυτό γιατί το Fed Funds rate θα βρίσκεται πάνω από τον πληθωρισμό που θα υποχωρεί. Αντίθετα, η Fed θα σταματήσει πιθανόν να αυξάνει το επιτόκιο αργότερα, από τον Μάιο και μετά, αν η μηνιαία αύξηση του πληθωρισμού είναι 0,2%.
Είναι λογικό να σταματήσει η Fed να ανεβάζει το επιτόκιο παρέμβασης για ένα διάστημα, ώστε να βεβαιωθεί ότι ο πληθωρισμός κατευθύνεται προς το 2% πριν αρχίσει τις μειώσεις.
Εξυπακούεται ότι τα ανωτέρω είναι ασκήσεις επί χάρτου και θα μπορούσαν να ανατραπούν από εξωγενείς παράγοντες. Ο πόλεμος στην Ουκρανία που επηρεάζει τις τιμές της ενέργειας παραμένει ένας από αυτούς και δεν δείχνει σημάδια ύφεσης αλλά έντασης. Η σταθεροποίηση των τιμών της ενέργειας θα οδηγήσει σε αποκλιμάκωση του πληθωρισμού αργότερα, αλλά οι καταναλωτές θα συνεχίσουν να αισθάνονται τις συνέπειες. Τι θα συμβεί αν οι Δυτικές οικονομίες μπουν σε ύφεση, αλλά η μείωση της ζήτησης για πετρέλαιο, φυσικό αέριο κ.λπ. αντισταθμισθεί από τις απώλειες ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου; Είναι ένα ερώτημα.
Ένα είναι σίγουρο. Ο Πάουελ και η Fed δεν θα σταματήσουν να ανεβάζουν το βασικό επιτόκιο όσο ο αμερικανικός πληθωρισμός δεν μπει σε πτωτική τροχιά. Ακόμη κι αν πρέπει να το πάνε στο 5%. Η ΕΚΤ δεν μπορεί να το αγνοήσει κι αυτό κάνει πολύ πιο δύσκολη τη δουλειά της.