Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου.
Πολλές φορές έχουμε ακούσει πολιτικούς ένθεν και εκείθεν να τονίζουν την ανάγκη αλλαγής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, ώστε η κατανάλωση να συνεισφέρει σε μικρότερο βαθμό στη διαμόρφωση του ελληνικού ΑΕΠ και τις εξαγωγές με τις επενδύσεις, πολύ περισσότερο.
Προφανώς, αυτό δεν μπορεί να γίνει από τη μια χρονιά στην άλλη. Όμως, τι έχουμε; Μια ματιά στα σχετικά πρόσφατα στοιχεία για το ΑΕΠ του 2ου τριμήνου δίνουν την απάντηση.
Κατ’ αρχάς, για όγδοο τρίμηνο στη σειρά, το ΑΕΠ της χώρας κατέγραψε θετική μεταβολή και βρίσκεται πλέον 5% υψηλότερα σε σχέση με τα προ πανδημίας επίπεδα, έναντι 2% περίπου της ευρωζώνης όπως μας υπενθυμίζει το τμήμα ανάλυσης της Eurobank.
To διάστημα Απριλίου-Ιουνίου 2022, το εποχικά διορθωμένο πραγματικό ΑΕΠ ανήλθε στα 48,2 δισ. ευρώ, που είναι το υψηλότερο επίπεδο από το τέλος του 2011.
Όμως, όταν κάποιος κοιτάξει τα επιμέρους στοιχεία, διαπιστώνει ότι πίσω από τη σημαντική αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ βρίσκονται δυο παλιοί γνώριμοι: Η ιδιωτική κατανάλωση και ο τουρισμός.
Η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε με πραγματικό ρυθμό 11% σε ετήσια βάση και οι εξαγωγές υπηρεσιών, ουσιαστικά ο τουρισμός, με 47,4% (!) το διάστημα Απριλίου-Ιουνίου 2022.
Μάλιστα, η ιδιωτική κατανάλωση αυξήθηκε παρά τον υψηλό διψήφιο πληθωρισμό το 2ο τρίμηνο που «τρώει» το διαθέσιμο εισόδημα και τις ανησυχίες για τη μεγάλη αύξηση των τιμών της ενέργειας και των επιτοκίων.
Προφανώς, η αύξηση της απασχόλησης και του κατώτερου μισθού μαζί με τα επιδόματα έπαιξαν καθοριστικό ρόλο. Και η ανθούσα παραοικονομία που συνδέεται εν μέρει με τον τουρισμό, όπως εξηγήσαμε πρόσφατα.
Από την άλλη πλευρά, οι συνολικές επενδύσεις αυξήθηκαν με χαμηλό μονοψήφιο νούμερο. Ομοίως, οι εξαγωγές αγαθών, με αποτέλεσμα να συνεισφέρουν αρνητικά στο ΑΕΠ καθώς οι εισαγωγές αγαθών ήταν πολύ μεγαλύτερες. Οι τελευταίες οφείλονται σε σημαντικό βαθμό στην αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης και δείχνουν την περιορισμένη παραγωγική βάση της Ελλάδος.
Όμως, όλοι έχουμε δει τι έχει συμβεί στο παρελθόν, όταν οι παράγοντες που στήριζαν την ιδιωτική κατανάλωση σταμάτησαν να υφίστανται ή/και η συνεισφορά του τουρισμού στο ΑΕΠ ήταν πολύ μικρότερη ή αρνητική.
Δυστυχώς, τα στοιχεία δείχνουν ότι συνεχίζουμε στο παλιό μονοπάτι παρά την όποια πρόοδο έχει γίνει με την αυξημένη συνεισφορά των εξαγωγών στο ΑΕΠ από τα χρόνια της κρίσης και των επενδύσεων τα τελευταία χρόνια.
Πιο προβληματικό; Δεν βλέπουμε πόσο μεγαλύτερη πρόοδος θα μπορούσε να γίνει στη διόρθωση της ανισορροπίας παρά τις θετικές προσδοκίες που υπάρχουν για μεγάλες επενδύσεις λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης μέχρι το 2026-2027.