Οι αγορές και οικονομίες έχουν μπει σε ένα νέο κύκλο, με διαφορετική δυναμική σε σχέση με τον προηγούμενο από το 2022.
Για να κατανοηθεί όμως θα πρέπει κάποιος να πάει πίσω στη δεκαετία του 1990.
Για τους συμμετέχοντες στην αγορά ομολόγων, το 1994 ήταν μια σημαντική χρονιά, γιατί τα ομόλογα κατέγραψαν μεγάλες απώλειες.
Για τους παρατηρητές όλων των αγορών, το 1994 είναι μια ιστορική χρονιά, γιατί σηματοδότησε την απαρχή ενός κύκλου με κύρια χαρακτηριστικά το σπέκουλο και τη μόχλευση. Αυτός ο κύκλος, ο παλιός κύκλος όπως θα τον αποκαλούμε, ολοκληρώθηκε πιθανόν φέτος.
Θυμίζουμε ότι η Fed υπό τον Γκρίνσπαν -στην ΕΕ δέσποζε η μονεταριστική Μπούντεσμπανκ της Γερμανίας- μείωσε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 επιθετικά κατά 5 μονάδες τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια σε λιγότερο από δύο χρόνια. Το βραχυπρόθεσμο επιτόκιο είχε πέσει στο 3% τον Σεπτέμβριο του 1992, που ήταν το χαμηλότερο των προηγούμενων 30 ετών.
Η ανωτέρω επιτοκιακή πολιτική βοήθησε το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα να βγάλει κέρδη, δανειζόμενο βραχυπρόθεσμα και δανείζοντας μακροπρόθεσμα (carry trade).
Η Fed δημιούργησε επίσης μεγάλα εύκολα κέρδη για την κοινότητα των σπεκουλαδόρων που χρησιμοποιούσαν μόχλευση, αλλάζοντας δραστικά τη χρηματοοικονομική ιστορία.
Η βιομηχανία των hedge funds και άλλων σπεκουλαδόρικων σχημάτων θα μπορούσε να είχε βιώσει υπαρξιακό πρόβλημα με τη βουτιά των ομολόγων το 1994. Δεν συνέβη, γιατί η Fed δεν το επέτρεψε καθώς υιοθέτησε μια νέα φιλοσοφία που συνοψιζόταν στην αποφυγή μέτρων που θα προκαλούσαν σύσφιξη των χρηματοοικονομικών συνθηκών με μαζικές πωλήσεις μετοχών, ομολόγων κ.λπ.
Γι’ αυτό το 1994 είναι σημαντική χρονιά. Σηματοδοτεί έναν κύκλο που έφθασε μέχρι τις μέρες μας και συνοδεύθηκε από τον χαμηλό πληθωρισμό, βοηθούσης της τεχνολογίας και της παγκοσμιοποίησης.
Στη διαδρομή συνέβησαν κι άλλα γεγονότα. Έτσι, η φαρέτρα των μέτρων που εφαρμόζουν οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες ενισχύθηκε με την ανορθόδοξη πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης (QE) μετά την Μεγάλη Υφεση του 2008.
Μόνο την περίοδο από τον Μάρτιο του 2020 μέχρι πρόσφατα, η Fed και η ΕΚΤ δαπάνησαν τρισ. δολάρια και ευρώ, τροφοδοτώντας τις σπεκουλαδόρικες υπερβολές και τη μόχλευση.
Όμως, η εποχή των ατελείωτων φθηνών εισαγωγών από την Κίνα και την Ασία έχει φθάσει στο τέλος της. Ακόμη, ο πόλεμος στην Ουκρανία ύψωσε ένα νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα, τερματίζοντας δεκαετίες ενσωμάτωσης ενώ η έλλειψη εργατικών χεριών ευνοεί τις αυξήσεις μισθών.
Ο νέος κύκλος έχει διαφορετική δυναμική πληθωρισμού, που οι κεντρικές τράπεζες δεν μπορούν να αγνοήσουν, συνεχίζοντας την πολιτική του παρελθόντος.
Οι αυξήσεις επιτοκίων και το συμμάζεμα του QE δεν είναι καλά νέα για το μοχλευμένο σπέκουλο. Επιπλέον, όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά σε τέτοιες περιπτώσεις και αρχίζουν οι ζημιές, οι πωλήσεις κινητών αξιών επιταχύνονται, ωθώντας τις τιμές χαμηλότερα, μειώνοντας τη ρευστότητα και σκορπώντας τον φόβο.
Ηδη το 2022 πολλά hedge funds και family offices έχουν πληγωθεί. Όμως, αυτή τη φορά δεν θα προστρέξουν σε βοήθεια οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες, που έχουν προτεραιότητα την καταπολέμηση του πληθωρισμού.
Κι αν το κάνουν νωρίς, το πιθανότερο είναι να χάσουν τον έλεγχο του πληθωρισμού, φέρνοντας μεγαλύτερες ζημιές στο μέλλον.
Το ερώτημα δεν είναι αν το υπερβολικό σπέκουλο θα μειωθεί αλλά αν θα αντιμετωπίσει υπαρξιακό πρόβλημα.