Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός στην Ελλάδα ανέβηκε στο 12% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο από 10,5% τον Μάιο, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Eurostat. Νέα αύξηση κατέγραψε επίσης στην ευρωζώνη καθώς ανήλθε σε 8,6% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο έναντι 8,1% τον Μάιο.
Δεν είναι μυστικό ότι η έκρηξη στις τιμές της ενέργειας έχει παίξει καθοριστικό ρόλο σ’ αυτή την εξέλιξη αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Κι άλλοι παράγοντες, όπως οι υψηλοί ρυθμοί νομισματικής επέκτασης, τα διευρυμένα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα προβλήματα στη παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα έχουν παίξει ρόλο. Από την άλλη πλευρά, οι τιμές των βασικών μετάλλων που οδήγησαν την κούρσα κατά την περίοδο της οικονομικής ανάκαμψης μετά την οξεία φάση της πανδημίας υποχωρούν.
Αναμφισβήτητα, οποιαδήποτε πρόβλεψη για την πορεία του πληθωρισμού τα επόμενα τρίμηνα και χρόνια είναι ριψοκίνδυνη καθώς ενέχει μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας. Παρ’ όλα αυτά υπάρχει κάτι που θα συντηρήσει τον πληθωρισμό μεσοπρόθεσμα. Η εξέλιξη της παγκοσμιοποίησης.
Η παγκοσμιοποίηση είναι σαν τη φωτιά. Από τη μια πλευρά, μπορεί να ζεστάνει το φαγητό μας, να μας ζεστάνει όταν κάνει κρύο, αλλά και να κάψει το σπίτι μας. Η τεχνολογική πρόοδος στις τηλεπικοινωνίες, τις μεταφορές και τη χρηματοοικονομική ενοποίησε τις εθνικές αγορές μέσω του εμπορίου και της χρηματοοικονομικής και βοήθησε εκατοντάδες εκατ. άτομα να ξεφύγουν από τη φτώχεια στις αναπτυσσόμενες χώρες και ανέβασε το βιοτικό επίπεδο πολλών άλλων στη Δύση. Από την άλλη πλευρά, η παγκοσμιοποίηση δημιούργησε πολλά προβλήματα σε εταιρείες που παρήγαγαν προϊόντα χαμηλής τεχνολογίας και στους εργαζομένους τους.
Η μεταφορά της παραγωγής υλικού (hardware) για κομπιούτερ σε χώρες με χαμηλούς μισθούς της Ασίας και του Νότου γενικότερα τη δεκαετία του 1990 μείωσε τα κόστη για την απόκτηση κομπιούτερ από 10% έως 30%, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Οι πωλήσεις εκσφενδονίσθηκαν και η παραγωγικότητα αυξήθηκε καθώς περισσότερος κόσμος μπορούσε να κάνει περισσότερα πράγματα σε λιγότερο χρόνο. Ακόμη, οι εξαγωγές φθηνών προϊόντων, π.χ. ρούχων, παιχνιδιών, ηλεκτρονικών κ.λπ. από την Κίνα στις ΗΠΑ, την ευρωζώνη κι αλλού βοήθησαν το βιοτικό επίπεδο των Δυτικών καταναλωτών. Όλα αυτά συνέβαλαν στη μείωση του πληθωρισμού.
Όμως, το σκηνικό πλέον αλλάζει. Η παγκοσμιοποίηση μετεξελίσσεται και όλα δείχνουν ότι θα έχει πιθανόν ως αποτέλεσμα την αύξηση του πληθωρισμού. Κατ’ αρχάς, οι μισθοί στον τομέα της βιομηχανίας της Κίνας αυξάνονται συνεχώς εδώ και χρόνια, με αποτέλεσμα να αυξάνεται το κόστος των προϊόντων που παράγονται εκεί για λογαριασμό ξένων εταιρειών, γνωστό ως offshoring. Ο μέσος μισθός στην κινεζική βιομηχανία πήγε από το ισοδύναμο των 4.800 δολαρίων το 2010 στις 13.000 δολάρια το 2020, σύμφωνα με τη Statista. Εν μέρει, η ανωτέρω εξέλιξη αντανακλά την έλλειψη εργαζομένων ως αποτέλεσμα της πολιτικής ενός παιδιού ανά οικογένεια μέχρι το 2016, που έγιναν δύο και τριών το 2021. Η κινεζική εργατική δύναμη εκτιμάται πως θα μειωθεί κατά 20% έως το 2050. Επιπλέον, μερικές δυτικές εταιρείες έχουν αρχίσει να μεταφέρουν την παραγωγή τους από την Κίνα σε άλλες χώρες της Ασίας, όπως το Βιετνάμ, λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων και της κόντρας ΗΠΑ-Κίνας. Όμως, ανακαλύπτουν ότι αυτές οι χώρες δεν έχουν τις υποδομές της Κίνας, ούτε την ποιότητα και μερικές φορές δεν έχουν επαρκή εργατική δύναμη ενώ το παραγωγικό δυναμικό τους μπορεί να είναι πλήρως απασχολημένο. Κοινώς, οι εταιρείες παράγουν λιγότερα σε σύγκριση με την Κίνα.
Για να μη βρεθούν προ δυσάρεστων εκπλήξεων στο μέλλον, πολλές εταιρείες εγκαταλείπουν το μοντέλο που εστίαζε στη μείωση του κόστους, στηριζόμενο στον φθηνότερο και καλύτερο παγκόσμιο προμηθευτή για κάποιο προϊόν ή τμήματά του. Πλέον, αγοράζουν από περισσότερους προμηθευτές παγκοσμίως και αποθηκεύουν μεγαλύτερες ποσότητες για να μειώσουν τον κίνδυνο της αποτυχίας παράδοσης προϊόντων σε περίπτωση απροόπτου (στρατηγική just in case). Μέχρι πρόσφατα, η στρατηγική διαχείρισης αποθεμάτων ήταν στην ώρα τους (just in time).
Ο καθένας μπορεί να κατανοήσει ότι η ανωτέρω μετεξέλιξη της παγκοσμιοποίησης είναι πιθανό να συντηρήσει τον πληθωρισμό τα επόμενα χρόνια.