Το ξεπούλημα στις διεθνείς κεφαλαιαγορές αναζωπυρώθηκε χθες. Οι «παίκτες» στις μετοχές και στα ομόλογα δείχνουν να αντιλαμβάνονται ότι δεν μπορούν να πάνε κόντρα στη Fed και δευτερευόντως στην Τράπεζα της Αγγλίας. Μπορεί να ελπίζουν σε μία ομαλή προσγείωση με χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης και πληθωρισμό, αλλά προετοιμάζονται για το χειρότερο. Κοινώς, μια ανώμαλη προσγείωση, με την οικονομία των ΗΠΑ και άλλες σε ύφεση.
Έχοντας προφανώς αντιληφθεί τους κινδύνους, ο Αλέξανδρος Κρητικός, Διευθυντής ερευνών στο γερμανικό ινστιτούτο DIW και μέλος της επιτροπής Πισσαρίδη (αν δεν κάνουμε λάθος), μας έλεγε πριν λίγο καιρό πως η Ελλάδα θα πρέπει να είναι ικανοποιημένη αν επιτύχει ρυθμό ανάπτυξης γύρω στο 3% το 2022. Εκεί κοντά δηλαδή που η κυβέρνηση έχει βάλει τον πήχη για την ανάπτυξη.
Δεν συμμερίζονται όλοι οι κρατικοί αξιωματούχοι την άποψή του, μετά το +7% του πραγματικού ΑΕΠ σε ετήσια βάση το 1ο τρίμηνο της χρονιάς. «Όταν το ΑΕΠ του 1ου τριμήνου είναι στα 47 δισ. ευρώ και ξέρεις ότι το 3ο και 4ο τρίμηνο είναι τα πιο δυνατά ενώ ο τουρισμός πάει σφαίρα, το ΑΕΠ πάει προς τα 200 δισ. ευρώ και ίσως παραπάνω φέτος,» τόνισε ένας εξ αυτών. «Απλά, πολλαπλασίασε το 47 επί 4, πρόσθεσε κάτι παραπάνω για τα δύο τελευταία τρίμηνα και είσαι εκεί. Θα τρίβουν όλοι τα μάτια τους. Το ονομαστικό ΑΕΠ πάει για αύξηση από 11% έως 13%, με το πραγματικό (ΑΕΠ) στο 5% και τον πληθωρισμό ψηλά», πρόσθεσε.
Η συλλογιστική του αξιωματούχου έχει λογική. Όμως, υποβαθμίζει τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις από τον πληθωρισμό, τα υψηλότερα επιτόκια και τη βουτιά των αγορών. Επίσης, δεν λαμβάνει υπόψη κάποιους ενδογενείς παράγοντες ρίσκου.
Το πολιτικό ρίσκο είναι ένας από αυτούς. Το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών το φθινόπωρο δεν μπορεί να αποκλεισθεί και ίσως ο σχηματισμός ισχυρής κυβέρνησης αποδειχθεί δύσκολη υπόθεση. Η μεγάλη πτώση των ομολόγων και η συνακόλουθη αύξηση των αποδόσεών τους σημαίνει ζημιές για όσους τα έχουν. Ακόμη κι αν οι τράπεζες τα έχουν βάλει στο χαρτοφυλάκιο διακράτησης μέχρι τη λήξη, οι αγορές θα τα αποτιμήσουν στις τρέχουσες τιμές. Επιπλέον, δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο να αρχίσουν να αυξάνονται εκ νέου τα «κόκκινα» δάνεια τους επόμενους μήνες, αν το οικονομικό κλίμα αρχίσει να βαραίνει.
Τα καλά σημάδια από τον τουρισμό, οι προσδοκίες για απορρόφηση των κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης και η διάθεση μερίδας των πολιτών να ξοδέψει περισσότερα λεφτά για κατανάλωση μετά από δυο χρόνια καραντίνας συνιστούν ισχυρά αντίβαρα μέχρι στιγμής. Το ίδιο συμβαίνει με τα κάθε λογής επιδόματα που δίνονται από τα δανεικά του ελλειμματικού προϋπολογισμού. Χθες, γίναμε κοινωνοί μιας παλαιότερης επιστολής του ΥΠΕΘΑ προς το ΥΠΟΙΚ, με το οποίο ζητούσε να θεσπισθούν επιδόματα για το προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων. Εκεί πληροφορηθήκαμε πως υπάρχει επίδομα νυχτερινής εργασίας.
Η Ελλάδα είναι μια μικρή, ανοικτή οικονομία. Έστω κι αργά λοιπόν θα αισθανθεί, αφενός, τις συνέπειες της επιβράδυνσης/ύφεσης που πλανάται πάνω από τις ΗΠΑ κι άλλες χώρες του κόσμου και αφετέρου, τις επιπτώσεις των εγχώριων κινδύνων.