Σε αντίθεση με άλλες χώρες, η ομάδα που ανέλαβε την εξουσία στην Ελλάδα μετά την απελευθέρωση ήταν εκείνη που συνέλεγε προηγουμένως φόρους για τους Οθωμανούς. Οι προεστοί. Ο Ιωάννης Καποδίστριας θέλησε να το αλλάξει, βάζοντας τις βάσεις για ένα σύγχρονο κράτος, αλλά τον δολοφόνησαν εγκαίρως για να μη χάσουν την κουτάλα από τα χέρια τους.
Από τότε έχουν περάσει 201 χρόνια και πολλά άλλαξαν, εκτός από ένα. Το πελατειακό σύστημα, με επίκεντρο το κράτος που μοίραζε και μοιράζει διαφορετικών ειδών προσόδους. Η στήλη δεν τρέφει αυταπάτες ότι το πελατειακό σύστημα μπορεί να αλλάξει. Όμως, θέλει να πιστεύει ότι μπορεί να αποδυναμωθεί.
Για να συμβεί αυτό, οι εκάστοτε κυβερνώντες θα πρέπει να αισθάνονται την πίεση ότι η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών ενδιαφέρεται για το πού και πώς ξοδεύονται οι φόροι τους. Το τελευταίο δεν πρόκειται να συμβεί όσο η βάση στη φορολογία εισοδήματος είναι περιορισμένη όπως συμβαίνει σήμερα. Γιατί να ενδιαφέρεται κάποιος πού πάνε τα κρατικά λεφτά, από τη στιγμή που δεν πληρώνει φόρους; Αυτόν τον ενδιαφέρει κυρίως πόσα λεφτά θα εισπράξει από το κράτος υπό τη μορφή επιδοτήσεων κ.λπ.
Παραδοσιακά, στην Ελλάδα, το 80% και πλέον των δηλωθέντων εισοδημάτων είναι από μισθούς και συντάξεις. Οι μη μισθωτοί δηλώνουν ψίχουλα καθώς το 90% και πλέον δηλώνει μέχρι 10.000 ευρώ. Προφανώς, οι περισσότερες δηλώσεις τους είναι ανακριβείς. Δεν χρειάζεται πολύ για να καταλάβει κανείς τι συμβαίνει με την πληθώρα καφετεριών, σουβλατζίδικων, πρατηρίων βενζίνης κ.λπ.
Όμως, τι κάνουν οι επίσημες αρχές που ενίοτε πιάνουν «πειραγμένες» ταμειακές μηχανές; Από το 2013-2014 που ξεκίνησε η πρωτοβουλία για την online σύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα συστήματα του ΥΠΟΙΚ, κοντεύουμε 10ετία.
Το κράτος, το οποίο δαπανά 200 εκατ. ευρώ σ’ ένα τρίμηνο για την επιδότηση των εισαγόμενων καυσίμων, δεν έδινε 200-400 εκατ. ευρώ για να αλλάξει δωρεάν όλες τις παλιές ταμειακές μηχανές με νέες, ώστε να έχει πολλαπλάσια έσοδα εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος. Ίσως για ψηφοθηρικούς λόγους καθώς ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, επιχειρηματίες αντιπροσωπεύουν πολλές ψήφους. Αν μάλιστα δεν υπήρχαν οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης, δεν αποκλείεται να του έπαιρνε άλλα 10 χρόνια. Επίσης, η εισαγωγή των ηλεκτρονικών τιμολογίων που έπρεπε να είχε γίνει πριν από χρόνια, λόγω της μάστιγας των εικονικών και πλασματικών τιμολογίων, γίνεται από φέτος μετ’ εμποδίων.
Στον αντίποδα, η εισφορά αλληλεγγύης που αφορά μισθωτούς και μη, θα έπρεπε να είχε καταργηθεί από το 2014 αλλά παραμένει ακόμη για δημ. υπαλλήλους και συνταξιούχους. Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί πως θα την καταργήσει το 2023. Επίσης, η κυβέρνηση μείωσε τη φορολογία για ποδοσφαιριστές και μπασκετμπολίστες στο 22% καθώς και των πληρωμάτων των αεροπορικών εταιρειών (αν θυμόμαστε καλά).
Επομένως, είναι ανάγκη να γίνουν περισσότερα ώστε να σταματήσει η υπερφορολόγηση των μισθωτών και οι όποιες απώλειες εσόδων για το κράτος να καλυφθούν από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής των μη μισθωτών. Μ’ αυτό τον τρόπο, η διεύρυνση της φορολογικής βάσης θα γίνει με ισορροπημένο τρόπο, χωρίς να θέσει σε δοκιμασία τη δημοσιονομική πειθαρχία. Κάτι τέτοιο θα οδηγήσει επίσης σε μεγαλύτερο έλεγχο των κρατικών δαπανών, γιατί περισσότεροι πολίτες θα ενδιαφέρονται να μάθουν πού οι πολιτικοί ξοδεύουν τα λεφτά τους.
Έχουν περάσει 201 χρόνια από την απελευθέρωση αλλά το πελατειακό κράτος παραμένει ισχυρό. Η μείωση της φορολογίας και των ασφαλιστικών εισφορών των μισθωτών με ταυτόχρονη καταπολέμηση της φοροδιαφυγής των μη μισθωτών δεν θα το εξαλείψει. Όμως, θα το αποδυναμώσει.