Σε ένα άρθρο του στο Foreign Policy τo 2017, o γνωστός αρθρογράφος Robert Kagan, ο οποίος έχει γεννηθεί στην Αθήνα, είχε ισχυρισθεί ότι το αποτράβηγμα των ΗΠΑ από τις παγκόσμιες υποθέσεις είχε ενθαρρύνει τη Ρωσία και την Κίνα, «τις δυο μεγάλες αναθεωρητικές δυνάμεις», και αυτό θα οδηγούσε τελικά σε αστάθεια και σύγκρουση. Ο Kagan υπονοούσε αλλά δεν είχε αναφερθεί σε άλλες αναθεωρητικές περιφερειακές δυνάμεις όπως η Τουρκία, η οποία έσπευσε να εκμεταλλευθεί το κενό στην Ανατολική Μεσόγειο, προκαλώντας προβλήματα στην Ελλάδα και σ’ άλλες χώρες της περιοχής. Ειδικά για τη Ρωσία, ο Kagan είχε αναφέρει ότι ήθελε να έχει ηγεμονική επιρροή στη Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και Κεντρική Ασία, τις οποίες παραδοσιακά θεωρεί είτε μέρος της αυτοκρατορίας της είτε μέρος της σφαίρας επιρροής της.
Επίσης, πριν από λίγα χρόνια, ο ιστορικός Niall Ferguson προέβλεψε ότι η διεθνής φιλελεύθερη τάξη που επικράτησε μετά το τέλος του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου πλησίαζε στο τέλος της. Δύο ήταν οι λόγοι κατ’ αυτόν. Ο πρώτος λόγος ήταν ότι οι ΗΠΑ, οι οποίες είχαν αναλάβει ηγετικό ρόλο και λειτουργούσαν ως εγγυητής της νέας τάξης πραγμάτων (Pax Americana), δεν ήταν πλέον τόσο πρόθυμες να συνεχίσουν. Η αντίστροφη μέτρηση ξεκίνησε από τις 11 Σεπτεμβρίου του 2001 και μετά. Ο δεύτερος λόγος ήταν η υποχώρηση της πολιτικής της οικονομικής απελευθέρωσης με την άνοδο του προστατευτισμού. Ο Ferguson παρέθεσε στοιχεία που έδειχναν την υποχώρηση του διασυνοριακού εμπορίου και των άμεσων ξένων επενδύσεων (FDI) από το 2007-2008 ως απόδειξη.
Όμως κι άλλα στοιχεία έδειχναν ότι η παγκοσμιοποίηση βρισκόταν σε υποχώρηση. Χώρες όπως η Ν. Ζηλανδία απαγόρευσαν την ιδιοκτησία ακινήτων από ξένους ενώ άλλες όπως η Αυστραλία και ο Καναδάς την περιόρισαν. Ακόμη, παρά τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης που έβγαλε πολύ κόσμο από τη φτώχεια στις αναδυόμενες αγορές και έκανε προσιτά πολλά αγαθά στα νοικοκυριά σ’ όλα τον κόσμο, το βιοτικό επίπεδο πολλών εργαζομένων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη μειώθηκε. Το αποτέλεσμα ήταν η ενίσχυση των λαϊκιστικών δυνάμεων, τόνισε ο ιστορικός.
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία επιβεβαίωσε κατά κάποιο τρόπο τον Kagan και πολλές εξελίξεις έχουν δικαιώσει εν μέρει την πρόβλεψη του Ferguson. Η Ευρώπη δεν θα είναι αυτό που ήταν πριν από τη ρωσική εισβολή. Το θέμα της ασφάλειας θα επανεξετασθεί, π.χ. με τη δημιουργία ευρωστρατού, και ήδη χώρες όπως η Γερμανία και η Ιταλία έχουν ανακοινώσει αύξηση των στρατιωτικών προϋπολογισμών τους. Όλα δείχνουν ότι ο οικονομικός πόλεμος της Δύσης με τη Ρωσία θα αποκτήσει μόνιμα χαρακτηριστικά. Η τελευταία ίσως αντιδράσει με κυβερνοεπιθέσεις και χρησιμοποιήσει την ενέργεια ως όπλο.
Επίσης, η Ρωσία ίσως επιδιώξει να επηρεάσει τη δυτική κοινή γνώμη και τις εθνικές εκλογές σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες, επικεντρωνόμενη εκεί όπου υπάρχει πρόσφορο έδαφος. Μ’ αυτό τον τρόπο θα επιχειρήσει να προκαλέσει διάσπαση της Δύσης. Κάτι που ίσως υπονομεύσει επίσης ο μόνιμος πληθωρισμός. Εν τω μεταξύ τα εκατομμύρια Ουκρανών προσφύγων που ήδη καταφεύγουν στην ΕΕ και γίνονται δεκτά μετά βαΐων και κλάδων είναι πιθανό να προκαλέσουν άνοδο των λαϊκιστικών δυνάμεων αργότερα.
Για τις ΗΠΑ, ενδεχόμενη ρωσοποίηση της Ουκρανίας ή μέρους της σημαίνει ότι θα πρέπει να αναθεωρήσουν τη στρατηγική τους, βάζοντας ξανά στο κάδρο την Ευρώπη και δίνοντας εγγυήσεις ασφαλείας μέσω του ΝΑΤΟ.
Μια εποχή τελειώνει και μια νέα ανατέλλει.