Όλα τα είχε η Ελλάδα, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τής έλειπε. Κι αυτό γιατί σε περιόδους κρίσης και αυξημένης μεταβλητότητας, οι συμμετέχοντες στις αγορές στρέφονται στα ασφαλή καταφύγια, π.χ. γερμανικά ομόλογα, εγκαταλείποντας τα πιο επισφαλή, π.χ. ελληνικά, ιταλικά ομόλογα. Το αποτέλεσμα είναι η αύξηση του κόστους δανεισμού των αδύνατων κρίκων.
Πράγματι, η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου έχει σκαρφαλώσει στο 2,65% από 0,50% περίπου τον περασμένο Αύγουστο. Η επιτοκιακή διαφορά (spread) που το χωρίζει από το αντίστοιχο γερμανικό έχει ανοίξει στις 226 μονάδες βάσης πλέον (1 ποσοστιαία μονάδα = 100 μονάδες βάσης).
Μερικοί υποστηρίζουν πως το άνοιγμα του spread δικαιολογείται και θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερο. Κι αυτό γιατί η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ στην ευρωζώνη και καταγράφει μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα τα δύο τελευταία χρόνια. Όμως, άλλοι έχουν διαφορετική άποψη και εστιάζουν στη διαφορά απόδοσης του ελληνικού από το ιταλικό 10ετές ομόλογο.
Το ελληνικό ομόλογο πρόσφερε μικρότερη απόδοση από το ιταλικό τον περασμένο Σεπτέμβριο, κάπου -15 μονάδες βάσης, αλλά πλέον έχει πολύ υψηλότερη, στο 2,65% έναντι 1,91% του ιταλικού. Δηλ. το spread είναι ίσο με +74 μονάδες βάσης, που είχαν ανέλθει και στις 85 πρόσφατα. Αναμφίβολα, δεν υπάρχουν λόγοι, εκτός από έναν, που να δικαιολογούν μια τόσο μεγάλη μεταβολή του ελληνο-ιταλικού spread μεταξύ του περασμένου Σεπτεμβρίου και σήμερα.
Αν ψάξει κάποιος να βρει λόγους, αυτοί θα ευνοούσαν κυρίως την ελληνική πλευρά, λόγω του υψηλότερου του αναμενομένου ρυθμού ανάπτυξης του 2021, που έριξε τον λόγο χρέους προς το ΑΕΠ στο 192% από 198% περίπου που εκτιμάτο προηγουμένως. Ο μοναδικός λόγος που δείχνει να εξηγεί σε πολύ μεγάλο βαθμό γιατί τα ελληνικά ομόλογα υστέρησαν έναντι των ιταλικών από τον περασμένο Σεπτέμβριο είναι οι αγορές ελληνικών τίτλων από την ΕΚΤ. Είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο συρρικνώθηκαν οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων από τον Απρίλιο του 2020 μέχρι το τελευταίο τρίμηνο του 2021 παρά τις διακηρύξεις των κυβερνητικών παραγόντων περί εμπιστοσύνης στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας κ.λπ.
Φυσικά, η Κριστίν Λαγκάρντ έχει διαμηνύσει πως η ΕΚΤ θα στηρίξει τα ελληνικά ομόλογα μέχρι το τέλος του 2024 παρά τους τίτλους τέλους του έκτακτου προγράμματος (PEPP). Όμως, είναι άλλο πράγμα να αγοράζει η ΕΚΤ ελληνικά χρεόγραφα ύψους 38 δισ. ευρώ (αν θυμόμαστε καλά) μέσω του έκτακτου προγράμματος για την πανδημία μέχρι σήμερα και άλλο να έχει να αγοράσει χρεόγραφα ύψους 6-8 δισ. ευρώ από την επανεπένδυση εκείνων που λήγουν μέχρι τα τέλη του 2024.
Φυσικά, η ΕΚΤ μπορεί να βρει τρόπους να αγοράσει ακόμη περισσότερα, χρησιμοποιώντας τα λεφτά από τις επανεπενδύσεις χρεογράφων άλλων χωρών, στο πλαίσιο της πολιτικής της «ευλυγισίας». Ομως, ακόμη κι αν είναι έτσι, δεν αρκεί αν ταυτόχρονα δεν διευκρινιστεί κάτι ακόμη. Θα αποδέχεται η ΕΚΤ τα ελληνικά χρεόγραφα ως εχέγγυο για φθηνό δανεισμό στο -0,50% ή όχι; Γιατί αν είναι να δανείζονται με επιτόκιο 2%-2,5% από αλλού με τα ελληνικά ομόλογα που κατέχουν, το καλύτερο που θα έχουν να κάνουν είναι να τα ξεφορτωθούν, ανεβάζοντας κι άλλο τις αποδόσεις τους και τα spread.
Δεν είναι ξεκάθαρο τι θα ισχύσει. Με βάση την αυστηρή ερμηνεία του σημερινού κανόνα, η ΕΚΤ δεν μπορεί να τα κάνει αποδεκτά για αναχρηματοδότηση. Όμως, οι εμπλεκόμενοι θεωρούν ότι στο τέλος, η ΕΚΤ θα τα αποδεχτεί. Αν όμως είσαι επενδυτής, δεν μπορείς να βασίζεσαι σε υποθέσεις. Χρειάζεσαι βεβαιότητα. Γι’ αυτό όλα παίζονται προς το παρόν.