Η εισβολή στην Ουκρανία έχει φέρει τη Ρωσία στο παγκόσμιο προσκήνιο για τους λάθος λόγους, με τη Δύση να καταδικάζει τις επιθετικές ενέργειές της και να εισάγει αυστηρές οικονομικές κυρώσεις. Όμως, οι τελευταίες έχουν αφήσει απέξω, μέχρι στιγμής, τον ενεργειακό κλάδο, που είναι η λοκομοτίβα της ρωσικής οικονομίας. Η εξάρτηση αρκετών κρατών της ευρωζώνης όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ελλάδα από το εισαγόμενο πετρέλαιο και φυσικό αέριο εξηγεί τη στάση.
Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο και ο δεύτερος μεγαλύτερος στο πετρέλαιο, εισπράττοντας πάνω από 160 δισ. δολάρια ετησίως, χρηματοδοτώντας εν μέρει τις ένοπλες δυνάμεις της με 62 δισ. δολάρια ετησίως. «… (η Ρωσία) είναι βασικά ένα μεγάλο βενζινάδικο», σύμφωνα με τον καθηγητή Jason Furman του Χάρβαρντ.
Όμως, η ΕΕ θέλει να μειώσει την ενεργειακή εξάρτησή της από τη Ρωσία από την οποία εισάγει το 40% του φυσικού αερίου που καταναλώνει ενώ κι οι ΗΠΑ πιέζουν προς την ίδια κατεύθυνση για να ασκηθεί η μέγιστη πίεση στον Πούτιν. Τίθεται λοιπόν το εύλογο ερώτημα: Πόσο εφικτό είναι να σταματήσουν οι εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία μέχρι τον επόμενο χειμώνα και ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες;
Ο πρώην Ρώσος πρόεδρος Ντμίτρι Μεντβέντεβ δήλωσε πρόσφατα «ότι οι Ευρωπαίοι θα πληρώνουν σύντομα 2.000 ευρώ για 1.000 κυβικά μέτρα φυσικού αερίου». Ήδη, οι τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου έχουν αυξηθεί κατά 30% μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Αν ρωτήσεις Αμερικανούς αναλυτές, θα σου πουν πως η πλήρη απεξάρτησης της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο είναι αδύνατη βραχυπρόθεσμα. Σε 4-5 χρόνια θα είναι εφικτή, υποστηρίζουν. Όμως, άλλοι, όπως ο Simone Tagliapietra, ερευνητής του ινστιτούτου Bruegel στις Βρυξέλλες, δεν το θεωρεί αδύνατον υπό προϋποθέσεις. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι η ΕΕ μπορεί να ξεφορτωθεί άμεσα το ρωσικό φυσικό αέριο, αν βάλει χέρι στα αποθέματα φυσικού αερίου που διαθέτει (320 TWh) και εισάγει ποσότητες-ρεκόρ υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από άλλες χώρες όπως ήδη κάνει.
Το μεγάλο πρόβλημα για την ΕΕ θα προκύψει όταν έλθει η ώρα να φουλάρει τα αποθέματα φυσικού αερίου πριν από τον επόμενο χειμώνα. Για να το πετύχει, θα πρέπει να μειώσει τη συνολική ζήτηση για φυσικό αέριο κατά 15% τουλάχιστον, εκτιμά. Αυτό θα μπορούσε εν μέρει να γίνει μέσω της αγοράς καθώς οι υψηλές τιμές αποθαρρύνουν την κατανάλωση του αερίου. Ηδη ο ΕΙΑ προβλέπει μειωμένη ζήτηση φέτος σε σύγκριση με το 2021. Ενας άλλος παράγοντας αβεβαιότητας είναι ο καιρός, καθώς θα μπορούσε να μεταβάλει τη ζήτηση για φυσικό αέριο από 10% έως 30%. Επιπλέον, θα μπορούσαν οι κρατικές αρχές να επιβάλουν διοικητικά μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης. Τέλος, η βιομηχανία της ενέργειας θα μπορούσε να αυξήσει την προσφορά μέσω ΑΠΕ και άλλων πηγών.
Φυσικά, όλα αυτά είναι ασκήσεις επί χάρτου. Το μόνο σίγουρο είναι πως η αγορά του φυσικού αερίου θα κοστίσει πολύ περισσότερα από πέρυσι για να γεμίσουν οι αποθηκευτικοί χώροι πριν από τον επόμενο χειμώνα, με τα σημερινά δεδομένα. Κάπου 70 δισ. ευρώ έναντι 12 δισ. στο παρελθόν.