Την τελευταία φορά που αναφερθήκαμε στην αγορά ακινήτων και τις προοπτικές της, παραθέσαμε τις απόψεις των αισιόδοξων που προβλέπουν περαιτέρω άνοδο των τιμών και των απαισιόδοξων που διακρίνουν φούσκα. Σήμερα θα αναφερθούμε σε δύο άλλα θέματα. Ένα διαχρονικό ζήτημα που αφορά μεγάλο μέρος του κτιριακού αποθέματος της χώρας και ένα πιο πρόσφατο, που σχετίζεται με την κρίση στη διεθνή εφοδιαστική αλυσίδα και την κατακόρυφη άνοδο των τιμών της ενέργειας.
Ας ξεκινήσουμε με το πρώτο ζήτημα. Ως γνωστόν, αρκετοί, κυρίως ξένοι όπως Ισραηλίτες, είχαν την προνοητικότητα να αγοράσουν φθηνά πολλά διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας κι αλλού την προηγούμενη δεκαετία. Πολλά απ’ αυτά τα παλιά διαμερίσματα αγοράσθηκαν από 15 έως 25 χιλιάδες ευρώ το καθένα, ανακαινίσθηκαν και ενοικιάσθηκαν συνήθως μέσα από τις πλατφόρμες βραχυπρόθεσμων μισθώσεων π.χ. Airbnb. Αρκετά από αυτά πωλούνται σήμερα προς 100 χιλ. ευρώ έκαστο, εξασφαλίζοντας μεγάλο κέρδος στους ιδιοκτήτες τους.
Όμως, πίσω από την ωραία κουρτίνα με τα νέα κουφώματα, τα πατώματα και τις κουζίνες, κρύβεται μια ανησυχητική πραγματικότητα που τείνουμε να αγνοούμε. Η Ελλάδα είναι μια από τις πιο σεισμογενείς χώρες στον κόσμο και σίγουρα στην Ευρώπη. Η μεγάλη πλειοψηφία των πολυκατοικιών στα οποία βρίσκονται αυτά και άλλα διαμερίσματα είναι παλιές έως πολύ παλιές, π.χ. 60-70 χρόνων και βάλε. Όλες είχαν κτισθεί με τα δομικά υλικά της εποχής, π.χ. σίδερα, μπετόν και οι στατικές μελέτες τους ευθυγραμμίζονταν με τους τότε οικοδομικούς κανονισμούς. Στις δεκαετίες που μεσολάβησαν, οι οικοδομικοί κανονισμοί έχουν γίνει αυστηρότεροι, παρέχοντας μεγαλύτερη προστασία από σεισμούς. Όμως, οι παλιές πολυκατοικίες στις οποίες βρίσκονται τα ανακαινισμένα διαμερίσματα δεν έχουν δεχθεί παρεμβάσεις. Αγοράζουν λοιπόν πολλοί ανύποπτοι διαμερίσματα που μοιάζουν καινούργια, χωρίς να γνωρίζουν τα ανωτέρω.
Το δεύτερο ζήτημα είναι η κατακόρυφη άνοδος των ειδών οικοδομής σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Υπενθυμίζουμε ότι τον περασμένο Αύγουστο, οι τιμές στα οικοδομικά υλικά αυξήθηκαν επιπλέον κατά 4,7% με πρωτοπόρους το πετρέλαιο κίνησης με 20,6%, τις σωλήνες χαλκού κατά 16,4%, τον οπλισμό σιδήρου κατά 16,3%, τους χάλκινους αγωγούς κατά 12,1% και τα θερμαντικά σώματα κατά 7,5%.
Παράγοντες του κλάδου αναγνωρίζουν ότι κάποιες αυξήσεις τιμών δικαιολογούνται λόγω του αυξημένου μεταφορικού κόστους κ.λπ., αλλά είναι πεπεισμένοι ότι πολλοί κερδοσκοπούν, εκμεταλλευόμενοι τις συνθήκες που επικρατούν στην αγορά. Το αποτέλεσμα είναι, αφενός, το κόστος κατασκευής των νέων κατοικιών να ανεβαίνει και αφετέρου, όσοι κατασκευαστές έχουν πωλήσει από τα σχέδια να βλέπουν το περιθώριο κέρδους τους να εξανεμίζεται ή και να κινδυνεύουν να μπουν μέσα. Από την άλλη πλευρά, άλλοι ενδεχομένως να επωφεληθούν, πουλώντας αδιάθετα διαμερίσματα σε υψηλότερες τιμές. Όπως κι αν έχει, οι μεγάλες αυξήσεις στα οικοδομικά υλικά βάζουν εμπόδια στην ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων και οδηγούν σε αύξηση της επιδότησης στο πρόγραμμα «Εξοικονομώ».
Ασφαλώς δεν γνωρίζουμε πού θα καταλήξει η μπίλια. Όμως, η κατάσταση προβληματίζει. Είτε πρόκειται για τη στατικότητα των παλαιών πολυκατοικιών είτε για τις αυξήσεις στα δομικά υλικά.