Όλοι κάνουμε λάθη. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Σάμιουλσον είχε δημοσιεύσει ένα άρθρο στο οποίο προέβλεπε ότι η οικονομία της Σοβιετικής Ένωσης θα ξεπερνούσε σε μέγεθος εκείνη των ΗΠΑ στο μέλλον. Ο Πολ Σάμιουλσον δεν ήταν οπαδός του σοβιετικού μοντέλου. Απλά, είχε κάνει λάθος στην εκτίμησή του. Η Σοβιετική Ένωση διαλύθηκε μερικά χρόνια αργότερα. Σήμερα, η ρωσική οικονομία είναι περίπου ίδια σε μέγεθος με εκείνη της Νοτίου Κορέας, που δεν έχει πρώτες ύλες και έχει πληθυσμό 50 εκατ. ατόμων έναντι 145 εκατ. της Ρωσίας.
Η Κίνα είναι σήμερα η 2η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, αλλά πολλοί προβλέπουν ότι θα ξεπεράσει εκείνη των ΗΠΑ σε λίγα χρόνια. Όμως, όλοι πλέον αναγνωρίζουν ότι το χρέος της ανεβαίνει ταχύτατα και η κινεζική αγορά ακινήτων μοιάζει με φούσκα. Στο τέλος του 2ου τριμήνου του 2021, το συνολικό χρέος της Κίνας ανέβηκε στο 329% του ΑΕΠ, σύμφωνα με τον IIF, έναντι 367% των ΗΠΑ και 353% του ΑΕΠ παγκοσμίως.
Πριν λίγες μέρες, πληροφορηθήκαμε επίσης για τις διακοπές ρεύματος σε πολλές -πάνω από 20- περιοχές της χώρας, που εξηγούν την άνωθεν εντολή προς τις κρατικές εταιρείες ενέργειας για εξασφάλιση των απαραίτητων ποσοτήτων φυσικού αερίου, πετρελαίου κ.λπ. Η εντολή έριξε λάδι στις τιμές του φυσικού αερίου και όχι μόνο, ενισχύοντας τον πληθωρισμό. Ακόμη, ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Κίνας επέκρινε την πολιτική της νομισματικής χαλάρωσης (QE) με τις αγορές τίτλων από την ΕΚΤ, την Fed κ.λπ., γιατί «προκαλεί ζημιά στη λειτουργία των αγορών». Όμως, δεν παρέλειψε να τροφοδοτήσει με μεγάλη ρευστότητα την κινεζική αγορά επί μέρες, για να καθησυχάσει τις αγορές όταν έγιναν γνωστά τα υπαρξιακά προβλήματα τoυ Evergrande Group, δηλ. του δεύτερου μεγαλύτερου παίκτη στην αγορά ακινήτων.
Οι αναλυτές συμφωνούν ότι η κινεζική ηγεσία δεν επιθυμεί η κρίση του Evergrande να διαχυθεί στην υπόλοιπη αγορά, μετατρεπόμενη σε συστημική. Ούτε όμως να διασώσει την εταιρεία ενόψει της κρίσιμης συνεδρίασης του κομμουνιστικού κόμματος το 2022. Η παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας με πάνω από 100 δισ. δολάρια σε λίγες μέρες δείχνει το μέγεθος του κινεζικού QE, που θα πρέπει να αναμένουμε αν η φούσκα στα κινεζικά ακίνητα καταρρεύσει ή/και η παγκόσμια απομόχλευση κερδίσει έδαφος.
Οι κίνδυνοι για το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα είναι διττοί. Αν η φούσκα στα ακίνητα σπάσει ανεξέλεγκτα, οι κινεζικές αρχές θα αναγκασθούν να πλημμυρίσουν με χρήμα την αγορά, σε μια περίοδο που ολόκληρος ο κόσμος περνάει ένα πληθωριστικό σοκ. Η παγκόσμια αγορά ομολόγων παρακολουθεί τι γίνεται εκεί και ήδη έχει πάρει θέση. Δεν εξηγείται διαφορετικά το γεγονός ότι οι αποδόσεις των ομολόγων διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα, όταν κράτη και επιχειρήσεις εκδίδουν νέα ομόλογα συνεχώς και καταγράφεται μεγάλη άνοδος του πληθωρισμού.
Εξυπακούεται ότι όλα αυτά θα έχουν αντίκτυπο στην Ελλάδα σε διάφορα επίπεδα και αγορές. Ήδη, το ενδιαφέρον για την απόκτηση της «χρυσής βίζας» από τους Κινέζους έχει ατονήσει όπως λένε παράγοντες της κτηματαγοράς. Τέλος, γεωπολιτική αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα φαίνεται πως συμπαρασύρει κι εμάς αφού νέες κινεζικές επενδύσεις σε υποδομές (εκτός του Πειραιά) δεν θα πρέπει να αναμένονται.
Για πρώτη φορά από το 2001, που έγινε μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO), δίνοντας ώθηση στην παγκοσμιοποίηση και στη συμπίεση των πληθωριστικών πιέσεων, η Κίνα δείχνει ότι μπορεί να ταρακουνήσει το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα για τα καλά.