Οσοι αναρωτιούνταν ποιοι θα πληρώσουν τις επιστρεπτέες προκαταβολές τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει να έλαβαν την απάντηση μετά τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ.
Υπενθυμίζεται ότι 550.000 επιχειρήσεις εκτιμάται πως θα λάβουν «δώρο» 660 εκατ. ευρώ μετά το νέο «κούρεμα» στις κατ’ ευφημισμό επιστρεπτέες προκαταβολές.
Κι επειδή δωρεάν γεύμα δεν υπάρχει, τον λογαριασμό θα πληρώσουν το κράτος ή καλύτερα αυτοί (η μειοψηφία) που πληρώνουν φόρους στην Ελλάδα αλλά πολλοί δεν το ξέρουν.
Και φυσικά το πιθανότερο είναι πως τα «δώρα» δεν θα σταματήσουν εδώ αλλά θα συνεχισθούν μέχρις ότου χαρισθεί όλο το ποσό.
Αν πήγαιναν σε επιχειρήσεις που πραγματικά τα χρειάζονταν, θα μπορούσε κάποιος να το δεχτεί. Ομως, ανάμεσα σ’ αυτούς που τους χαρίζονται λεφτά πρέπει να είναι και αρκετές, αν όχι όλες, από τις πάνω από 11.000 επιχειρήσεις που πρόλαβαν και άλλαξαν ΚΑΔ για να λάβουν τις επιδοτήσεις της πανδημίας. Κι ασφαλώς πολλές από εκείνες που δεν έκλεισαν πέρυσι για να εισπράξουν τις επιδοτήσεις, αφού το 2020 άνοιξε παρόμοιος αριθμός επιχειρήσεων με πριν από την πανδημία αλλά έκλεισαν πολύ λιγότερες.
Σε άλλη σοβαρή χώρα που σέβεται τα χρήματα των φορολογουμένων, τέτοια φαινόμενα θα είχαν στηλιτευθεί. Στην Ελλάδα, που χρεοκοπεί κάθε 40-50 χρόνια, θεωρούνται φυσιολογικά.
Πάντως, ένα χρόνο πριν περίπου, η στήλη είχε κάνει την ασφαλή -όπως αποδείχθηκε- πρόβλεψη ότι τα πολιτικά κόμματα θα ανταγωνίζονται το ένα το άλλο ποιο θα χαρίσει τα περισσότερα λεφτά από τις (μη) επιστρεπτέες προκαταβολές.
Η πρόβλεψη βασιζόταν στη χρόνια συμπεριφορά των ελληνικών πολιτικών κομμάτων που έχουν μάθει να μοιράζουν το χρήμα των άλλων για να προσελκύσουν περισσότερες ψήφους.
Ομως, οι παρενέργειες δεν σταματούν εδώ. Οι μικρομεσαίοι δεν έχουν το ίδιο κίνητρο που είχαν πριν για να προχωρήσουν σε συνεργασίες ή να κάνουν νέα επιχειρηματικά ντιλ, από τη στιγμή που η ανάγκη της επιβίωσης είναι μικρότερη. Την ίδια στιγμή, οι πιο μεγάλοι παίκτες αποκτούν ακόμη μεγαλύτερο πλεονέκτημα, διαθέτοντας μεγαλύτερη ρευστότητα.
Σ’ αυτό το σκηνικό, οι εταιρείες που φυτοζωούν, γνωστές ως ζόμπι, θα συνεχίσουν την πορεία τους και δεν θα χρεοκοπήσουν. Φυσικά, δεν πρόκειται μόνο για ελληνικό φαινόμενο.
Ο οικονομικός ιστορικός Jim Reid της Deutsche Bank παρατηρεί ότι ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης ήταν ο σημαντικότερος παράγοντας πριν από το 2000-2005. Ομως, την τελευταία δεκαετία, αυτό δεν συμβαίνει. Οι χρεοκοπίες των εταιρειών είναι συγκριτικά λιγότερες σε σχέση με το παρελθόν, παρότι η ανάπτυξη έχει υποχωρήσει.
Η εξήγηση που δίνει ο Reid είναι πως οι αρχές έχουν παρέμβει άμεσα και έμμεσα μέσω της νομισματικής επέκτασης και των χαμηλότερων επιτοκίων και των κάθε είδους δημοσιονομικών διασώσεων.
Με άλλα λόγια, έχουμε αφήσει πίσω μας το μοντέλο της δημιουργικής καταστροφής και έχουμε κινηθεί προς μια οικονομία με μεγαλύτερο αριθμό εταιρειών-ζόμπι.
Αυτό δεν συμβαίνει μόνο στις ΗΠΑ αλλά και αλλού. Συμβαίνει επίσης σε κάποιο βαθμό στην Ελλάδα, παρότι δεν επωφελούνται από τα χαμηλά επιτόκια όπως αλλού.