Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα χτυπήθηκε όσο καμία άλλη ανεπτυγμένη χώρα στη σύγχρονη ιστορία από την βαθιά, πολυετή οικονομική κρίση, που κόστισε το 25% και πλέον του ΑΕΠ, είναι σαφές ότι σημαντικό μέρος του πληθυσμού δεν έχει πάρει το μάθημά του.
Ας ξεκινήσουμε από τα ενοίκια. Είναι γνωστό ότι η πολιτεία έλαβε κάποια μέτρα ανακούφισης για την άμβλυνση των συνεπειών της πανδημίας, όπως η απαλλαγή από το ενοίκιο επιχειρήσεων που είχαν κλείσει με κρατική εντολή. Η αποζημίωση των ιδιοκτητών όταν είναι φυσικά πρόσωπα ανέρχεται στο 80% της απώλειας και στο 60% όταν είναι νομικά πρόσωπα.
Όταν το συνολικό ποσό από τα ενοίκια ξεπερνά τις 15.000 ευρώ ετησίως, το κράτος εισπράττει ως φόρο το 35%. Αν λοιπόν το ποσό υπερβαίνει τις 15.000 ευρώ, συμφέρει να εισπράττεις το 80% του ενοικίου από το κράτος που είναι αφορολόγητο παρά το συνολικό ενοίκιο μείον το 35%. Αυτός είναι ο λόγος που αρκετοί ιδιοκτήτες προχώρησαν σε τροποποιήσεις μισθώσεων, αυξάνοντας το δηλωθέν ποσό του ενοικίου στην εφορία. Μ’ αυτό τον τρόπο εισπράττουν περισσότερα από τον κρατικό κορβανά, με τη σύμφωνη γνώμη του ενοικιαστή τους. Ένας από αυτούς μάλιστα φέρεται να είπε: «Αφού πληρώνει το κράτος, γιατί δεν βάζεις περισσότερα για ενοίκιο, ώστε να πάρεις περισσότερα πίσω;».
Είναι γνωστό ότι σε πολλές περιπτώσεις, τα πραγματικά ενοίκια είναι μεγαλύτερα από αυτά που δηλώνονται στην εφορία. Η διαφορά είναι «μαύρα» που καταλήγουν στη τσέπη των ιδιοκτητών. Δεν θα μας εξέπληττε μάλιστα να προχωρήσουν εκ νέου σε τροποποίηση μισθώσεων, αυτή τη φορά σε μείωση, αν τους συμφέρει.
Όμως, δεν είναι μόνο τα ενοίκια. Η στήλη είχε επισημάνει τις κομπίνες που γίνονταν με τις εικονικές αναστολές συμβάσεων σε εργαζόμενους πολύ πριν επέμβει η πολιτεία, ζητώντας από τις επιχειρήσεις να δηλώνονται στις αρχές και όχι στο τέλος κάθε μήνα.
Όμως, σημαντικό πρόβλημα φαίνεται πως υπάρχει επίσης με τις (μη) επιστρεπτέες προκαταβολές. Λογιστές εκτιμούν ότι αρκετοί με απλογραφικά συστήματα που υποβάλλουν δήλωση ΦΠΑ κάθε τρίμηνο έχουν δηλώσει ψευδή στοιχεία για τζίρο κ.λπ., για να πάρουν τις επιστρεπτέες προκαταβολές. Όλοι αυτοί αντιπροσωπεύουν πιθανόν το 75%-80% των επιχειρήσεων.
Η λογική υπαγορεύει ότι θα πρέπει να τους γίνουν έλεγχοι για επαλήθευση των στοιχείων που δήλωσαν, πριν τους χαριστούν οι επιστρεπτέες. Είτε πηγαίνοντας στην εφορία, αν χρειαστεί, είτε μέσω του συστήματος. Όμως, κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται αυτή τη στιγμή. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως αν κανείς σκαλίσει περισσότερο τα διάφορα προγράμματα και παροχές, θα ανακαλύψει κι άλλα. Ας ελπίσουμε ότι θα διερευνηθούν κάποια από αυτά τα θέματα, για να μην αισθάνονται πολύ βλάκες οι συνεπείς.