Πώς αλλάζουν οι καιροί. Έχουν περάσει δεκαετίες από τότε που ο Ανδρέας Παπανδρέου δήλωνε -και τα αλαλάζοντα πλήθη τον αποθέωναν- πως δεν θα γίνουμε γκαρσόνια της Ευρώπης. Σήμερα, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Θέλουμε να γίνουμε «γκαρσόνια». Ο κλάδος του τουρισμού συνεισφέρει άμεσα και έμμεσα το 18%-20% του ΑΕΠ της χώρας, αν πιστέψουμε τους ιθύνοντες. Τα ενοικιαζόμενα δωμάτια έχουν πολλαπλασιαστεί και πλατφόρμες όπως η Airbnb έχουν δώσει τη δυνατότητα σε πολλά νοικοκυριά να αυξήσουν το εισόδημά τους, την ίδια στιγμή που οι ιδιοκτήτες των ξενοδοχείων φωνάζουν φάουλ.
Όλα αυτά εξηγούν γιατί φέτος, όπως και πέρσι, η πολιτεία δεν διστάζει να πάρει επιπλέον ρίσκα για να υποδεχθεί η χώρα τους ξένους τουρίστες. Στόχος, όπως δήλωσε ο πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης, είναι να αυξηθούν κατά πολύ τα έσοδα σε σχέση με πέρυσι. «Πέρυσι ήμασταν στο 25% του 2019, φέτος ελπίζουμε ότι θα ξεπεράσουμε το 50%», σημείωσε ο κ. Μητσοτάκης, μιλώντας σε διαδικτυακή συζήτηση που διοργάνωσαν το γερμανικό φόρουμ Hessischer Kreis και η Boston Consulting Group.
Όλα αυτά είναι θεμιτά. Μήπως όμως θα έπρεπε να ξανασκεφθούμε κάποια πράγματα και να αλλάξουμε στρατηγική μετά την εμπειρία της πανδημίας; Ο τουρισμός είναι σημαντικός κλάδος για την ελληνική οικονομία και θα παραμείνει. Όμως, αφενός, μπορεί να επηρεασθεί σημαντικά από την εμπειρία της πανδημίας και αφετέρου, έχει αρνητικά που θα πρέπει να περιορισθούν. «Ξέρεις πόσος κόσμος από τις Κυκλάδες έρχεται στην Αθήνα για να ψωνίσει με ρευστό που έχει βγάλει από τον τουρισμό; Τα περισσότερα είναι μαύρα», μας έλεγε διευθύνων σύμβουλος τράπεζας σε ανύποπτο χρονικό διάστημα, σε μια συζήτηση για την επέκταση των ηλεκτρονικών πληρωμών. Ας μην ξεχνάμε επίσης τις αντιδράσεις των ντόπιων στην εναρμόνιση του ΦΠΑ των νησιών με εκείνον της υπόλοιπης χώρας, πριν από λίγα χρόνια. Στην πιάτσα είναι επίσης γνωστές οι μέθοδοι που εφάρμοζαν αρκετοί ξενοδόχοι για να εμφανίσουν μικρά κέρδη ή ζημιές στην Ελλάδα, ή την πρακτική να πληρώνονται από τους τουρ οπερέιτορ στο εξωτερικό.
Είναι προς όφελος όλων να υπάρχει ένα καλύτερο τουριστικό προϊόν, που θα οδηγεί σε περισσότερα έσοδα ανά τουρίστα παρά σε λιγότερα έσοδα και περισσότερους τουρίστες. Η πολιτεία θα πρέπει να συμβάλλει προς αυτή την κατεύθυνση μέσω των επενδύσεων σε υποδομές από τις μεταφορές μέχρι την υγεία και οι επαγγελματίες του κλάδου με τη συμπεριφορά τους.
Όμως, η πολιτεία θα πρέπει επίσης να συνειδητοποιήσει ότι θα πρέπει να αλλάξει στρατηγική, κατευθύνοντας περισσότερους δημόσιους πόρους σε άλλους τομείς της οικονομίας. Μ’ αυτό τον τρόπο θα βάλει τις βάσεις για τη σταδιακή διαφοροποίηση της ελληνικής οικονομίας, με την ανάδειξη κι άλλων κλάδων, που θα έχουν μεγαλύτερο ειδικό βάρος στο ΑΕΠ. Αν η πανδημία μάς δίδαξε κάτι, αυτό είναι πως δεν θα πρέπει να εξαρτάται μια οικονομία από ένα ή δύο ή τρεις κλάδους. Χώρες που ανήκουν στην κατηγορία όπως η Ελλάδα το πλήρωσαν με μεγαλύτερη ύφεση. Ας αλλάξουμε λοιπόν στρατηγική.