Τρώγοντας ανοίγει η όρεξη, λέει μια παροιμία. Είναι φυσικό όταν βλέπεις «αυστηρούς» πιστοληπτικούς οίκους, π.χ. Moody’s και S&P, να σε αναβαθμίζουν εν μέσω πανδημίας, να αναπτερώνεται το ηθικό σου και να ευελπιστείς πως η πολυπόθητη άνοδος στην επενδυτική βαθμίδα είναι καθ’ οδόν.
Αν δεν κάνουμε λάθος, η κυβέρνηση θεωρεί στο αισιόδοξο σενάριο ότι ένας από τους τέσσερις βασικούς οίκους, δηλ. ο S&P, η Moody’s, ο Fitch και η DBRS, θα μπορούσε να αναβαθμίσει το αξιόχρεο της χώρας στο “ΒΒΒ-”, που συνιστά τη πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα μέχρι το τέλος του 2022. Στο απαισιόδοξο σενάριο, η αναβάθμιση πάει ένα εξάμηνο πιο πίσω, μέχρι τον Ιούνιο του 2023.
Στην παρουσίαση που έκανε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας στο χθεσινό υπουργικό συμβούλιο αναφέρθηκε το 1ο τρίμηνο του 2023, που είναι η ενδιάμεση χρονική περίοδος. Για μια χώρα, όπως η Ελλάδα, που έχει τόσο υψηλό δημόσιο χρέος -όσο ρυθμισμένο κι αν είναι μέχρι το 2032-, η αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα είναι σημαντική. Αφενός, καθιστά τα ελληνικά ομόλογα αποδεκτά από την ΕΚΤ και αφετέρου, διασφαλίζεται η αγορά τους από το τακτικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE) της ΕΚΤ.
Οι αγορές ελληνικών ομολόγων γίνονται σήμερα στο πλαίσιο του έκτακτου προγράμματος για την αντιμετώπιση της πανδημίας (PEPP), που έχει ημερομηνία λήξης. Οσο κι αν η ΕΚΤ θέλει να βοηθήσει, δεν θα είναι το ίδιο εύκολο όσο τώρα, αν η Ελλάδα δεν συμμετέχει στο τακτικό πρόγραμμα.
Όμως, το ερώτημα παραμένει: Πόσο ρεαλιστικό είναι να περιμένει κάποιος την αναβάθμιση της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα μέχρι το 1ο τρίμηνο του 2023 ή το 1ο εξάμηνο της ίδιας χρονιάς;
Σύμφωνα με την κυβερνητική πλευρά, η αναβάθμιση μέχρι τότε είναι πολύ πιθανή παρά το υψηλό δημόσιο χρέος. Κι αυτό γιατί, όπως υποστηρίζουν, η οικονομία θα αναπτύσσεται με ισχυρούς ρυθμούς φέτος και τα επόμενα χρόνια, λόγω του Ταμείου Ανάκαμψης, τα δημόσια οικονομικά θα βελτιωθούν και το χρέος προς το ΑΕΠ θα υποχωρήσει. Επιπλέον, το προφίλ του ελληνικού χρέους είναι ίσως το καλύτερο στην ευρωζώνη, με μέσο χρόνο ωρίμανσης τα 19-20 χρόνια και σταθερό μέσο επιτόκιο αρκετά κάτω από το 2%.
Όμως, άλλοι στην αγορά υποστηρίζουν ότι δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένει κάποιος την αναβάθμιση του ελληνικού αξιόχρεου στην επενδυτική βαθμίδα τόσο γρήγορα. Σύμφωνα μ’ αυτή την άποψη, κάποιος ή κάποιοι οίκοι αξιολόγησης θα αναβαθμίσουν την πιστοληπτική διαβάθμιση της Ελλάδας μέχρι και ΒΒ+, δηλ. ένα σκαλί κάτω από την επενδυτική βαθμίδα το επόμενο 18μηνο.
Όμως, από εκεί και πέρα θα περιμένουν κάποια χρόνια για να υποχωρήσει αισθητά ο λόγος δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ. «Δεν υπάρχει περίπτωση μεγάλος οίκος να αναβαθμίσει την Ελλάδα με χρέος στο 200% ή 180% του ΑΕΠ», ανέφερε χαρακτηριστικά ένας εξ αυτών. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι είναι εύκολο για τους οίκους αξιολόγησης να αναβαθμίσουν τη χώρα από εκεί που είναι σήμερα μέχρι και σε ΒΒ+, γιατί απλά ακολουθούν την αγορά. «Δεν είναι τυχαίο ότι οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων δεν επηρεάστηκαν από την αναβάθμιση της S&P», πρόσθεσε. Επιπλέον, ανοίγουν τον δρόμο για να πάρουν δουλειές σε μια περίοδο που αναμένονται πολλές εκδόσεις χρεογράφων στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια. Ήδη, DBRS και Fitch μονοπωλούν τις τιτλοποιήσεις προβληματικών τραπεζικών δανείων.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχει ο αντίλογος πως αν είναι έτσι, η Ιταλία, με αναμενόμενη αύξηση χρέους κοντά στο 165% του ΑΕΠ φέτος, δεν θα έπρεπε να έχει επενδυτική διαβάθμιση.
Ποια από τις δύο πλευρές έχει δίκιο; Θα φανεί στο τέλος, είναι η απάντηση. Άλλωστε, ακόμη δεν έχει κλείσει το κεφάλαιο πανδημία, που καθορίζει σε σημαντικό βαθμό τις οικονομικές εξελίξεις.