Ενα από τα πρώτα πράγματα που έκαναν αρκετοί «κόκκινοι» δανειολήπτες που επεδίωξαν την προστασία του Ν. Κατσέλη ήταν να μεταφέρουν καταθέσεις και να μεταβιβάσουν άλλα ακίνητα που είχαν στο όνομά τους σε συγγενικά τους πρόσωπα ή τρίτους.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η πλειοψηφία όσων προσέφυγαν στον ίδιο Νόμο για να προστατεύσουν την πρώτη κατοικία τους δεν ήταν σε οικονομική αδυναμία.
Όμως, είναι προφανές πως μια ισχυρή μειοψηφία δανειοληπτών που θα μπορούσε να πληρώσει τις δόσεις των δανείων δεν το έκανε, γιατί έκρινε πως δεν τη συνέφερε. Οι ίδιοι, εν συνεχεία, προσπάθησαν να κρυφτούν πίσω από την πλειοψηφία, για να εξασφαλίσουν κάποιο «κούρεμα» στο υπόλοιπο των δανείων τους.
Πρόκειται για τους περιβόητους στρατηγικούς κακοπληρωτές ή μπαταχτσήδες.
Σύμφωνα με τη μελέτη των Νικόλαου Αρταβάνη του Virginia Polytechnic Institute και Ιωάννη Σπυριδόπουλου του American University, που βασίσθηκε στα δεδομένα 57.854 δανείων κύριας κατοικίας μιας συστημικής τράπεζας μέχρι το τέλος του 2013, το 37% των μη εξυπηρετούμενων δανείων αφορούσε περιπτώσεις στρατηγικών κακοπληρωτών.
Οι ίδιοι υπολόγισαν ότι το κόστος για τις τράπεζες από τα «κόκκινα» δάνεια Α' κατοικίας ξεπέρασε τα 7 δισ. ευρώ, με τους φορολογούμενους να πληρώνουν τον λογαριασμό μέσω των ανακεφαλαιοποιήσεων των τραπεζών και της απαξίωσης της αξίας της συμμετοχής του Δημοσίου στο μετοχικό τους κεφάλαιο.
Σύμφωνα με τη μελέτη που φέρει τον τίτλο «Collateral Enforcement and Strategic Behavior: Evidence from a Foreclosure Moratorium in Greece», η στρατηγική επιλογή της αθέτησης εξυπηρέτησης των δανείων είναι στενά συνδεδεμένη με τη φοροδιαφυγή. Μάλιστα, το ποσοστό των μπαταχτσήδων είναι μεγαλύτερο μεταξύ των αυτοαπασχολούμενων επαγγελματιών σε σχέση με τους μισθωτούς.
Τα θυμηθήκαμε όλα αυτά, διαβάζοντας στο χθεσινό άρθρο της Αναστασίας Παπαϊωάννου στο euro2day: «Η υποχρέωση άρσης του τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου του δανειολήπτη, κυρίως όμως των συγγενών του πρώτου βαθμού, φρενάρει τη δυναμική ένταξης στο πρόγραμμα «Γέφυρα», το οποίο προβλέπει τη γενναία επιδότηση της μηνιαίας δόσης από το κράτος για περίοδο εννέα μηνών».
Κι εδώ δεν έχουμε απλώς την απροθυμία των ασυνεπών δανειοληπτών να συναινέσουν στην άρση του απορρήτου για τους συγγενείς πρώτου βαθμού αλλά και των συνεπών δανειοληπτών για τον ίδιο, κυρίως, λόγο.
Είναι προφανές ότι όλοι αυτοί έχουν κάτι να κρύψουν, ενδεχομένως από αδήλωτα εισοδήματα, και προτιμούν να μη λάβουν την επιδότηση των δόσεων που προέκρινε η κυβέρνηση, για να βοηθήσει τους ίδιους και τις τράπεζες να «πρασινίσουν» δάνεια.
Είναι μια ακόμη ένδειξη, για να μην πούμε απόδειξη, της έκτασης που έχει λάβει η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα και τη διασύνδεσή της με τη μη εξυπηρέτηση δανείων, όπως επισημαίνει η μελέτη των Αρταβάνη, Σπυριδόπουλου.
Σε άλλες, σοβαρές χώρες, τέτοια φαινόμενα θα είχαν οδηγήσει στη λήψη μέτρων προ πολλού και αναθεώρηση πολιτικών και αποφάσεων.
Όμως, εδώ είναι Ελλάδα.