Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα συνεχίζει να κάνει ό,τι έκανε μισό αιώνα και πλέον πριν, όταν οι ανάγκες της οικονομίας ήταν διαφορετικές.
«Παράγει» μαζικά δικηγόρους, μηχανικούς και γιατρούς, που η οικονομία δεν χρειάζεται και δεν μπορεί να απορροφήσει σ’ αυτούς τους αριθμούς.
Είναι αλήθεια ότι ένας σημαντικός αριθμός νέων γιατρών έχει βρει δουλειά και διέξοδο σε άλλες, κυρίως ευρωπαϊκές χώρες, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο με τα άλλα δύο «μαζικά» επαγγέλματα.
Φυσικά, ένας πολύ μικρός συγκριτικά αριθμός μηχανικών βρίσκει δουλειά, πηγαίνοντας να δουλέψει για ελληνικές, κυρίως, εταιρείες στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή.
Είναι λοιπόν λογικό επακόλουθο, οι συνδικαλιστικοί φορείς τους να πιέζουν την πολιτεία για νέες πηγές εισοδήματος, που προέρχονται συνήθως από επιβαρύνσεις του κοινωνικού συνόλου.
Έχουμε λοιπόν πρόβλημα καθώς η τριτοβάθμια εκπαίδευση στη χώρα μας δεν «παράγει» εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό που συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας, με την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.
Οι όποιες εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα. Ούτε το εκπαιδευτικό μας σύστημα βοηθά στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων των εργαζομένων ή βελτίωση των υφισταμένων μέσω της δια βίου εκπαίδευσης, που θα βοηθούσαν στην ανάπτυξη της οικονομίας.
Πριν από λίγο καιρό, δημοσιεύτηκε η «λίστα της Σαγκάης», η πιο αξιόπιστη κατάταξη των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων παγκοσμίως.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν αισθάνθηκε την ανάγκη να βγάλει ανακοίνωση καθώς για πρώτη φορά ένα γαλλικό πανεπιστήμιο (Sanclay) κατέλαβε τη 14η θέση στη «λίστα της Σαγκάης». Για την ιστορία, 15 αμερικανικά και μόλις 5 ευρωπαϊκά (Κέμπριτζ, Οξφόρδη, Paris-Sanclay, University College London, ETH Ζυρίχη) βρέθηκαν στην πρώτη 20άδα.
Δυστυχώς, ούτε ένα ελληνικό πανεπιστήμιο δεν βρέθηκε στα 1.000 (!) πρώτα. Αντίθετα, χώρες με πληθυσμό ανάλογο της Ελλάδας, π.χ. Ολλανδία, Σουηδία, Δανία, είχαν τουλάχιστον ένα στα πρώτα 100 της «λίστας της Σαγκάης».
Οι επιδόσεις των ελληνικών ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν είναι καθόλου καλές σε διεθνές επίπεδο όπως μαρτυρά «η λίστα της Σαγκάης» και μάλιστα είναι επιδεινούμενες. Και φυσικά έχουν αρνητικό αντίκρισμα στα πτυχία των ελληνικών ΑΕΙ.
Αυτός είναι ο καθρέπτης και καλό θα ήταν να σταματήσουν οι δικαιολογίες που συχνά προβάλλονται στα εγχώρια μίντια από ακαδημαϊκούς δασκάλους και άλλους με αναφορές σε κάποια τμήματα κ.λπ.
Και φυσικά δεν θα θέλαμε να αναφερθούμε στις άσχημες επιδόσεις των Ελλήνων μαθητών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στα μαθηματικά και στις φυσικές επιστήμες (PISA), που παίζουν τον πλέον σημαντικό ρόλο στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.
Έχουμε συνηθίσει να μιλάμε για τις επιπτώσεις των δημοσιονομικών μέτρων ή των χαμηλών επιτοκίων και του προγράμματος αγοράς ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ στον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
Όμως, λησμονούμε συχνά τον ρόλο που παίζει μια ποιοτική ανώτερη παιδεία και εκπαίδευση στην αναβάθμιση της οικονομίας, με τη δημιουργία καλά εκπαιδευμένων εργαζομένων που μπορούν να προσαρμοσθούν στο συνεχώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον. Η διασύνδεση των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας και την οικονομία είναι αυτονόητη.
H αναγνώριση του προβλήματος είναι το πρώτο βήμα. Η επίλυση είναι το δεύτερο και σημαντικότερο, γιατί απαιτεί συγκρούσεις με τις δυνάμεις των κατεστημένων συμφερόντων, που επωφελούνται από τη σημερινή κατάσταση του εκπαιδευτικού συστήματος.
Dr. Money