Η ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο που προκαλούν οι ενέργειες της Τουρκίας αντικατοπτρίζει το ισλαμικό ιδεολογικό μοντέλο της γείτονος. Η παν-ισλαμική, νέο-οθωμανική ιδεολογία της Άγκυρας δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητη. Αντίθετα, θα πρέπει να προβληθεί διεθνώς γιατί είναι το κυριότερο εξαγωγικό προϊόν της και θίγει τα συμφέροντα πολλών άλλων χωρών.
Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και όσα επακολούθησαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με την Συνθήκη του Μάαστριχτ και τον πόλεμο του Κόλπου λειτούργησε ως καμπανάκι αφύπνισης στη Τουρκία. Κι αυτό γιατί μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης και η ελίτ κατανόησε πως η Τουρκία δεν θα γινόταν αποδεκτή ως ίσο μέλος στη Δυτική Ευρώπη.
Η άνοδος στην εξουσία του ισλαμικού κόμματος AKP του Ταγίπ Ερντογάν το 2002 προκάλεσε έντονη ανησυχία στους οπαδούς του κοσμικού κράτους και τις ένοπλες δυνάμεις αλλά οι χειρότεροι φόβοι τους δεν επαληθεύθηκαν. Όμως, το πραξικόπημα του 2016 εναντίον του Ερντογάν στο οποίο ίσως υπήρχε Δυτική ανάμιξη αποτέλεσε το σημείο καμπής για την πλήρη στροφή της Τουρκίας προς Ανατολάς με οδηγό την παν-ισλαμική, νέο-οθωμανική ιδεολογία. Πρόκειται για μια στροφή που φέρεται να υποστηρίζει το 70% περίπου του τουρκικού λαού σύμφωνα με παρατηρητές των τεκταινομένων στη γείτονα.
Από την άλλη πλευρά όμως, η εξαγωγή του νέου μοντέλου από την Άγκυρα έχει προκαλέσει την αντίδραση κοσμικών καθεστώτων στον Αραβικό κόσμο όπως της Αιγύπτου, της Συρίας, της Τυνησίας και της Αλγερίας που πήραν την ανεξαρτησία τους τον 20ο αιώνα και εμπνεύσθηκαν σε κάποιο βαθμό από τις μεταρρυθμίσεις του Κεμάλ Ατατούρκ στη Τουρκία. Σ’ αυτές προστίθενται η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Για την εξαγωγή του παν-ισλαμικού μοντέλου με μπόλικη δόση τουρκικού εθνικισμού, η Τουρκία έχει συμμαχήσει με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους και το Κατάρ και αυτά που βιώνουμε στην Ανατολική Μεσόγειο είναι απόρροια αυτής της επιλογής. Η Τουρκία έχει αναλάβει τον ρόλο της περιφερειακής ηγέτιδας δύναμης που προωθεί αυτό το μοντέλο ανά τον κόσμο, χρηματοδοτώντας το χτίσιμο τζαμιών σε διάφορες χώρες του πλανήτη, π.χ. την Αφρική, και την θρησκευτική εκπαίδευση. Επίσης, περιλαμβάνει την αποστολή ανθρωπιστικής βοήθειας είτε απευθείας, είτε μέσω ΜΚΟ με ισλαμικές συμπάθειες όπως έγινε στο Λίβανο με το αζημίωτο. Η Τουρκία έχει τη μεγαλύτερη στρατιωτική βάση στη Σομαλία στην οποία έχει κατευθύνει βοήθεια ύψους 1 δισ. δολαρίων, συμπεριλαμβανομένου του νοσοκομείου που φέρει το όνομα του Τούρκου προέδρου.
Πίσω λοιπόν από την ρεβιζιονιστική εξωτερική πολιτική της Τουρκίας που προκαλεί εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο και περιφερειακή αστάθεια κρύβεται η εξαγωγή ενός παν-ισλαμικού μοντέλου που εξυπηρετεί τα εθνικιστικά σχέδια της Άγκυρας. Η απομάκρυνση της Τουρκίας από την Δύση που συχνά αναφέρεται στο Δυτικό Τύπο δεν θα πρέπει να αποδίδεται απλά στον απολυταρχισμό του προέδρου Ερντογάν όπως γίνεται αλλά στην υιοθέτηση του παν-ισλαμικού, νέο-οθωμανικού μοντέλου.
Είναι καθήκον της Αθήνας να το επικοινωνήσει διεθνώς με συστηματικό τρόπο καθώς οι εχθροί αυτού του μοντέλου είναι πολύ περισσότεροι και ισχυρότεροι από την Τουρκία και τους συμμάχους της.