Τη δεκαετία του 1950, ο Τζόσεφ Σουμπέτερ αναφέρθηκε στη «δημιουργική καταστροφή» του καπιταλισμού. Καθώς ο χρόνος περνά και οι οικονομίες αναπτύσσονται, οι παλιές μέθοδοι παραμερίζονται καθώς νέες καινοτομίες εμφανίσθηκαν. Τα αυτοκίνητα έκαναν την εμφάνισή τους και άρχισαν να ανταγωνίζονται τα άλογα. Όμως, τα αυτοκίνητα δεν θα μπορούσαν να αποδώσουν τα μέγιστα, όσο τα άλογα ήταν στους δρόμους και τους γέμιζαν με την κοπριά τους. Μόνο στη Νέα Υόρκη, η κοπριά των αλόγων ξεπερνούσε τα 2,5 εκατ. κιλά την μέρα.
Για να αναπτυχθεί η οικονομία πιο γρήγορα, τα άλογα έπρεπε να παραμερισθούν. Η τότε βιομηχανία των αλόγων είδε την υπαρξιακή απειλή και προσπάθησε να την καθυστερήσει αλλά δεν μπορούσε να τη σταματήσει. Η «δημιουργική καταστροφή» του Σουμπέτερ ήταν γεγονός.
Όμως, ας επιστρέψουμε στο σήμερα, όπου η κλιματική αλλαγή και η πράσινη ανάπτυξη έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας. Στην περίπτωση της Ελλάδας, το θέμα περιλαμβάνει την ενεργειακή αυτονομία και ασφάλεια από εγχώριες ενεργειακές πηγές (ΑΠΕ), με απεξάρτηση από τις εισαγωγές πετρελαίου. Η υλοποίηση επενδύσεων σε υποδομές, π.χ. διασυνδέσεις των νησιών με την ηπειρωτική χώρα μέσω καλωδίων, η φυσική αποταμίευση ενέργειας (αντλησοταμίευση) με ιδιωτική και κοινοτική χρηματοδότηση, είναι αναγκαία. Το επονομαζόμενο Ταμείο Ανάκαμψης προσφέρει μια άνευ προηγουμένου ευκαιρία σ’ αυτό το πεδίο τα επόμενα χρόνια.
Η σταδιακή αντικατάσταση των αυτοκινήτων που κινούνται με συμβατικά καύσιμα από τα ηλεκτρικά πρέπει να είναι μέρος του σχεδιασμού καθώς υπάρχει μείωση των εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων από τις μεταφορές που βλάπτουν την υγεία και το περιβάλλον.
Δεν είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε πόσο ελκυστικά είναι τα κίνητρα για την παραγωγή μπαταριών, φορτιστών και εξαρτημάτων οχημάτων στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτ. Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης. Όμως, θεωρούμε θετικό μέτρο ότι το 25% των νέων οχημάτων στις δημόσιες προμήθειες καθαρών οχημάτων θα είναι υποχρεωτικά ηλεκτρικά από τον Αύγουστο του 2021. Θα ήταν μάλιστα ακόμη καλύτερα να υπήρχε πρόβλεψη για σταδιακή αύξηση της ποσόστωσης εντός της δεκαετίας, με στόχο το 100%.
Το σχέδιο νόμου «Μετάβαση στην κινητικότητα χαμηλών εκπομπών: Μέτρα προώθησης και λειτουργία της αγοράς Ηλεκτροκίνησης», που μπαίνει σε δημόσια διαβούλευση έως και την 1η Ιουλίου 2020, προσφέρει επίσης κίνητρα για την ελάφρυνση του κόστους χρήσης ενός ηλεκτρικού οχήματος αλλά και την ανάπτυξη σημείων φόρτισης. Οι βασικοί άξονες του νομοσχεδίου είχαν παρουσιαστεί στις 5 Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, από τον πρωθυπουργό.
Από εκείνη την παρουσίαση, ξεχώρισε το πρόγραμμα επιδότησης ύψους 100 εκατ. ευρώ για την αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων, σκούτερ, ποδηλάτων από το υπόλοιπο του 2020 και το 2021 με συνέχεια. Αν και μπορούμε να κατανοήσουμε τη σκοπιμότητα της επιδότησης για λεωφορεία, σκούτερ, ποδήλατα, δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο για τα ΙΧ.
Είναι γνωστό ότι οι τιμές των ηλεκτρικών αυτοκινήτων είναι σχετικά ακριβές και τα μοντέλα λίγα. Όποιος ιδιώτης αγοράζει τέτοια αυτοκίνητα, έχει προφανώς την οικονομική δυνατότητα να το κάνει. Γιατί λοιπόν να επιδοτείται, όταν τα ίδια χρήματα θα μπορούσαν να διατεθούν για την αγορά ηλεκτρικών λεωφορείων στα ΜΜΜ;
Ασφαλώς, θα ήταν ευχής έργον να υπήρχε η δυνατότητα να επιχορηγηθούν όλοι, ιδιώτες και μη. Όμως, αυτό δεν μπορεί να γίνει. Η ενίσχυση της ηλεκτροκίνησης είναι απαραίτητη, στο πλαίσιο της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής και της τόνωσης της οικονομίας με μείωση των εισαγωγών πετρελαίου. Τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα αντικαταστήσουν αργά ή γρήγορα τα «άλογα» του σήμερα, όπως έγινε στο παρελθόν. Δεν χρειάζεται όμως να κάνουμε τα ίδια λάθη.
Το ίδιο ισχύει σε άλλα μέτωπα όπως η ενίσχυση του ανταγωνισμού, με στόχο τη μείωση της μέσης τιμής του ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, πρέπει να είναι στόχος της ενεργειακής πολιτικής, για να υποβοηθηθεί η ανάπτυξη και να μειωθεί η ρύπανση.
Ιδωμεν.