Οσοι ασχολούνται με τις αγορές το γνωρίζουν καλά. Οι προσδοκίες παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού αποτελέσματος.
Αν οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις στην αγορά περιμένουν μεγάλη μείωση των προσλήψεων στην οικονομία και προκύψει σημαντική αύξηση, όπως συνέβη την προηγούμενη εβδομάδα στις ΗΠΑ, οι προσδοκίες για τις προοπτικές της χώρας αλλάζουν προς το καλύτερο και οι μετοχές κάνουν ράλι. Επίσης, κάποια νοικοκυριά και επιχειρήσεις ίσως σπεύσουν να αυξήσουν τις καταναλωτικές και επενδυτικές δαπάνες τους, επιταχύνοντας τις εξελίξεις και επομένως η έκπληξη λειτουργεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Σε όλους αρέσουν οι θετικές εκπλήξεις. Γι’ αυτό είναι καλό να τις επιδιώκεις, είτε είσαι εισηγμένη εταιρεία, είτε είσαι κεντρική τράπεζα, είτε είσαι κυβέρνηση.
Την προηγούμενη Πέμπτη, η ΕΚΤ αύξησε το όριο του έκτακτου προγράμματος για την αντιμετώπιση της πανδημίας κατά 600 δισ. ευρώ έναντι 500 δισ. που περίμενε η αγορά. Επρόκειτο για μια θετική έκπληξη, που προφανώς επεδίωξε η ΕΚΤ της κ. Λαγκάρντ, με τις αγορές και τις κυβερνήσεις των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου να τις επιδοκιμάζουν.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, είχαμε επίσης μια θετική έκπληξη την προηγούμενη εβδομάδα. Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε ότι το ΑΕΠ του 1ου τριμήνου υποχώρησε 0,9% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό και οι αγορές αντέδρασαν θετικά και σ’ αυτό. Αξίζει να σημειωθεί πως στο αισιόδοξο σενάριο του ΥΠΟΙΚ για ύφεση 4,7% το 2020, το ΑΕΠ έπρεπε να υποχωρήσει περισσότερο το 1ο τρίμηνο. Είναι λοιπόν λογικό, αυτό να δημιούργησε ευφορία στο κυβερνητικό στρατόπεδο.
Όμως, είναι ακόμη πολύ νωρίς για να βγάλει κάποιος ασφαλές συμπέρασμα, γιατί τα νούμερα μπορεί να αναθεωρηθούν σημαντικά στο μέλλον. Πολύ περισσότερο να διαρρέεις ότι η ύφεση για το σύνολο της χρονιάς μπορεί να είναι κοντά στο 5%, όταν γνωρίζεις ή όφειλες να γνωρίζεις πως το ΑΕΠ του 2ου τριμήνου θα είναι κακό και το ΑΕΠ του 3ου τριμήνου είναι σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το 1ο και αποτελεί ερώτημα.
Δεν είναι λοιπόν ούτε σωστό ούτε σοφό να καλλιεργείς δημοσίως προσδοκίες για ύφεση 5%. Ακόμη χειρότερη θεωρούμε πως είναι η κατάσταση με τα κοινοτικά κονδύλια. Η συζήτηση για τα δεκάδες δισ. ευρώ και τα δύο ΕΣΠΑ που θα εισρεύσουν στη χώρα, έχουν δημιουργήσει την εντύπωση πως λεφτά υπάρχουν. Το αποτέλεσμα είναι να αυξηθούν τα αιτήματα για χρηματοδοτήσεις από υπουργεία και κρατικούς φορείς στο Γενικό Λογιστήριο, πέρα και πάνω από τα προγράμματα στήριξης λόγω της πανδημίας.
Εν τω μεταξύ η συζήτηση για τον πακτωλό χρημάτων από το Ταμείο Ανάκαμψης (EU Next Generation) έχει κινητοποιήσει τους γνωστούς-αγνώστους για τη διαμόρφωση προτάσεων, ώστε να κάνουν αρπαχτή κατά το κοινώς λεγόμενο. Κι όλα αυτά χωρίς ακόμη να έχει υπάρξει συμφωνία για τη δομή του Ταμείου ή εργαλείου, αν προτιμάτε, της κατανομής μεταξύ δανείων και επιχορηγήσεων κ.λπ. Χωρίς μάλιστα να λαμβάνεται υπόψη ότι είμαστε στον Ιούνιο κι ακόμη η Ελλάδα δεν έχει εισπράξει τα λεφτά-δανειακά από την Κομισιόν για τη στήριξη των προγραμμάτων απασχόλησης (SURE) που ήδη χρηματοδοτεί με ιδίους πόρους. Κάτι που δεν αναμένεται να γίνει πριν από τον Σεπτέμβριο.
Εν κατακλείδι, είναι προτιμότερο να μη βάζει η κυβέρνηση τον πήχη των προσδοκιών πολύ ψηλά, γιατί κινδυνεύει τόσο αυτή όσο κι η χώρα να περάσουν από κάτω.