Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, η ρευστότητα είναι πολύτιμη, έγραφε η στήλη πριν από λίγες μέρες. Ιδίως, αν είσαι η Ελληνική Δημοκρατία και μπαίνεις μέσα κάπου 5 δισ. ευρώ τον Απρίλιο, πάνω από 1 δισ. τον Μάρτιο και έπεται συνέχεια, με αποτέλεσμα να μειώνονται τα ταμειακά σου διαθέσιμα (μαξιλάρι). Υπό αυτό το πρίσμα, ο χθεσινός δανεισμός από τις αγορές ήταν αναμενόμενος και απαραίτητος.
Μπορούμε να συζητάμε γιατί η χώρα δεν εξέδωσε 10ετές ομόλογο και βγήκε με 7ετές καθώς και κάποιες άλλες πτυχές της έκδοσης. Όμως, είμαστε σίγουροι ότι οι αρμόδιοι ενήργησαν, λαμβάνοντας υπόψη τα μηνύματα από τις ξένες τράπεζες, αναδόχους της έκδοσης. Η άντληση 2 δισ. ευρώ με επιτόκιο 2,05% μέσω πώλησης 7ετούς ομολόγου θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί εξαιρετική, αν η Ελλάδα δεν συμμετείχε στο έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων για την πανδημία της ΕΚΤ.
Από τη στιγμή που η ΕΚΤ έδινε το παρών, η έκδοση δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ιδανική ως προς το επιτόκιο και χωρίς να γνωρίζουμε την κατανομή μεταξύ μη σπεκουλαδόρων και σπεκουλαδόρων επενδυτών (π.χ. hedge funds). Η έκδοση έδειξε πως αυτοί στους οποίους απευθυνόμαστε για χρηματοδότηση, ώστε να αποφύγουμε να πάμε στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (ESM) μέχρι νεωτέρας, δηλ. διευκρινισθούν οι όροι ή μη δανεισμού για υγειονομικούς λόγους, διαβλέπουν κινδύνους.
Εμάς μπορεί να μην μας αρέσει, αλλά αυτοί βλέπουν ψυχρά τους αριθμούς γιατί βάζουν τα λεφτά τους και προβληματίζονται, πληροφορούμενοι τις παροχές που ανακοινώνει η κυβέρνηση και υπερθερματίζει η αντιπολίτευση. Η στάση τους αντιπαραβάλλεται με τα ευρήματα έκθεσης της Nielsen σε καταναλωτές σε 18 ευρωπαϊκές χώρες (και την Τουρκία), το διάστημα 13 με 26 Μαρτίου.
Σε ερώτηση πόσο εκτιμούν πως θα διαρκέσουν οι συνέπειες του Covid-19, οι Έλληνες καταναλωτές εμφανίσθηκαν οι πλέον αισιόδοξοι καθώς το 47% προέβλεψε το επόμενο τρίμηνο, το 47% τέσσερεις έως 12 μήνες και μόλις 6% πάνω από 12 μήνες. Οι Ρώσοι και οι Γάλλοι με 38% και 32% ακολούθησαν σε αισιοδοξία ενώ οι Ιταλοί, οι Ολλανδοί και οι Γερμανοί ήταν οι πλέον απαισιόδοξοι.
Φυσικά, οι εκτιμήσεις μπορεί να έχουν αλλάξει ενδιάμεσα αλλά αυτό είναι πιο πιθανό να έχει συμβεί σε άλλες χώρες που έχουν πληγεί πολύ, π.χ. Γαλλία, Ισπανία. Αυτό είναι λιγότερο πιθανό στην Ελλάδα, όπου το χτύπημα από τον ιό είναι μικρότερο μέχρι στιγμής, λόγω κυρίως των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης που ελήφθησαν. Αυτό είναι δίκοπο μαχαίρι.
Από τη μια πλευρά, σημαίνει πως η κατανάλωση δεν θα πληγεί τόσο πολύ βραχυπρόθεσμα -στο μέτρο που τα καταστήματα ανοίξουν- αλλά από την άλλη πλευρά, ελλοχεύει ο κίνδυνος της απογοήτευσης, αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως νομίζουν. Αν σ’ αυτό προσθέσουμε πληροφορίες που θέλουν μέλη της κυβέρνησης να ελπίζουν ότι μέρος των τουριστών που θα πήγαιναν Ιταλία, Ισπανία μπορεί να έλθουν Ελλάδα το καλοκαίρι, με αποτέλεσμα να αμβλυνθεί το χτύπημα, ο προβληματισμός αυξάνεται.
Φυσικά, μακάρι να έχουν δίκιο. Όμως, δεν νομίζουμε πως ο φόβος του κορωνοϊού θα φύγει τόσο γρήγορα, ασχέτως προορισμού. Και σίγουρα οι τουρίστες που έρχονται οδικώς από γειτονικές χώρες ή οι νέοι από Δυτικές χώρες δεν έχουν την ίδια αγοραστική δύναμη.
Όλα αυτά δείχνουν πως ενδεχομένως υπάρχει μεγαλύτερος εφησυχασμός σε μέρος της ελληνικής κοινωνίας και της κυβέρνησης απ’ όσος δικαιολογείται από τις τωρινές συνθήκες.
Κατά την ταπεινή άποψη της στήλης, η κυβέρνηση οφείλει να προειδοποιήσει τον κόσμο για τα όρια των παροχών στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της κρίσης και τον λογαριασμό που θα κληθεί να πληρώσει μετά το τέλος της, όπως έκανε ο Βρετανός υπουργός Οικονομικών που αντικαθιστά τον Μπόρις Τζόνσον. Κανείς δεν θα πρέπει να έχει αυταπάτες.
Και επιπλέον, να πείσει τις αγορές που μας δανείζουν για να μην ξαναγυρίσουμε στον δανεισμό υπό όρους του ESM, ποιο είναι το σχέδιο ανάκαμψης για το 2021-2022.
Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους.
Καλό Πάσχα