Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, μια μικρή ομάδα ηγετών της ΕΕ συνομίλησε το Σαββατοκύριακο για τους δασμούς Τραμπ αλλά και για τις λάθος πολιτικές της Ευρώπης, τις καθυστερήσεις και τις προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Πηγές υποστηρίζουν στο Euro2day.gr ότι εδώ και τρεις μήνες και ιδιαίτερα μετά την εκλογή Τραμπ, η ΕΕ «παρέλυσε» ως προς την ηγετική της λειτουργία σε εκτελεστικό επίπεδο. Κατά τις συγκεκριμένες πηγές, ένα ολόκληρο σχέδιο, το οποίο εκπονήθηκε βασιζόμενο στην εκλογή της Κάμαλα Χάρις, παραπέμφθηκε στις καλένδες εν μία εκλογική νυκτί.
Το πρόβλημα δεν ήταν μόνο αυτό, αλλά και το γεγονός ότι δεν φαίνεται να υπήρχε σχέδιο Β, αναφέρει καλά πληροφορημένη πηγή. Τόσο σίγουρη ήταν η ΕΕ ότι το λεγόμενο «βαθύ κράτος» θα είχε τον «έλεγχο» της κατάστασης και θα συνεχιζόταν το πλάνο Μπάιντεν για την ενίσχυση της Ουκρανίας, που μια εκλογή Τραμπ φαινόταν ως «αστείο».
Μοναδική παραφωνία σε όλα αυτά, ήταν η έκθεση Ντράγκι, η οποία σημειωτέον ζητήθηκε από την ίδια την ΕΕ. Ναι μεν η έκθεση περιέχει εισηγήσεις για αύξηση κονδυλίων για τη στρατιωτική ανεξαρτητοποίηση της Ευρώπης, περιείχε, όμως, και μια σειρά άλλων μεγάλων παρεμβάσεων, ώστε η ΕΕ να γίνει αυτόνομη. Το κόστος όμως των μέτρων που εισηγήθηκε η έκθεση κρίθηκε -σιωπηλά- απαγορευτικό. Κυρίως γιατί ήταν προσαρμοσμένη στο «whatever it takes», τη στιγμή που η δημοσιονομική κατάσταση της ΕΕ δεν το επέτρεπε, καθώς η ευρωζώνη προετοιμαζόταν να επιστρέψει στη δημοσιονομική προσαρμογή.
Βαθμιαία απαξίωση
Την ίδια στιγμή, η πλήρης απαξίωση του Τραμπ προς την ΕΕ και τους ηγέτες της και η έλλειψη ικανού συνομιλητή της αποδοχής του Αμερικανού προέδρου έφερε γκρίνιες. Ακόμα και ο Β. Ζελένσκι είπε από το βήμα του Νταβός ότι οι δυτικοί σύμμαχοι βλέπουν τις ΗΠΑ ως έναν απαραίτητο σύμμαχο για την ασφάλεια, αλλά κανείς δεν σκέφτεται το ίδιο και για την Ευρώπη.
«Ανησυχεί κανείς στις ΗΠΑ ότι η Ευρώπη μπορεί να τους εγκαταλείψει μια μέρα; Η απάντηση είναι όχι. Δεν είναι καν σαφές ότι οι Ευρωπαίοι θα έχουν ρόλο σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία», δήλωσε.
Η Φον ντερ Λάιεν στο στόχαστρο
Όπως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις, όλοι ψάχνουν για τον υπαίτιο. Για την ομάδα ευρωπαϊκών χωρών, ο αξιωματούχος με τα περισσότερα λάθη που «κόστισαν» στην αξιοπιστία της ΕΕ δεν είναι άλλος από την πρόεδρο της Κομισιόν.
Η αντιπάθεια που τρέφει προς τη Γερμανίδα Φον ντερ Λάιεν ο Ντόναλντ Τραμπ είναι γνωστή. Αυτό είναι το ένα σκέλος. Το άλλο είναι τα λάθη που της χρεώνουν οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι.
Ήδη έχουν εμφανιστεί συγκεκριμένες διαρροές σε μεγάλα μέσα επί τούτου, προετοιμάζοντας, ίσως, το έδαφος για αύξηση της πίεσης έως σε σημείο, λένε κάποιοι, που θα εξωθηθεί σε παραίτηση. Ας πάρουμε για αρχή το άρθρο που φιλοξένησαν οι FT στις 19/1/2025, με τίτλο «Πώς η ΕΕ θα απαλλαγεί από την κατάρα της Φον ντερ Λάιεν».
Μερικοί από τους λόγους που συζητήθηκαν στη μικρή σύσκεψη του Σαββατοκύριακου φαντάζουν περισσότερο ως δικαιολογίες παρά ως αιτίες. Και αυτό γιατί προϋπήρχαν της εκλογής Τραμπ:
- Η Φον ντερ Λάιεν δεν έχει την ανάλογη πολιτική βαρύτητα και οι ομιλίες της στα διάφορα μεγάλα παγκόσμια φόρα περνούν απαρατήρητες από τις αγορές. Αυτό, για κάποιους, δείχνει ότι οι αγορές θεωρούν ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται από άλλα κέντρα, με την Κομισιόν να μην έχει ιδιαίτερο λόγο. Σε μια περίοδο μεγάλης αστάθειας, αυτό είναι απαγορευτικό.
- Της χρεώνεται η «λάθος» διαπραγμάτευση με τα εμβόλια κατά της Covid-19. Η μέθοδός της και η παραδοχή της ίδιας ότι η συμφωνία με την Pfizer έγινε μέσω μηνυμάτων μεταξύ της ιδίας και του CEO Αλ. Μπουρλά κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών (τον Αύγουστο, όταν ήταν κλειστή η Κομισιόν) την έφεραν αντιμέτωπη με τα δικαστήρια, καθώς η Κομισιόν αρνήθηκε να τα δημοσιεύσει μετά από απαίτηση του Ευρωπαϊκού Τύπου και αργότερα των NYT, που προώθησαν την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.
- Υπάρχει δυσφορία μέσα στο Κολλέγιο των Επιτρόπων ότι στην προσπάθειά της να ελέγξει ό,τι γίνεται, αποφάσεις και έργα δεν προχωρούν, σε μια περίοδο που τα έχει ανάγκη η ΕΕ.
- Η πρόεδρος της Κομισιόν, βλέποντας ότι η προεδρία του Τραμπ γυρίζει τις «μάχες» αλλού και όχι στον λεγόμενο «Ψυχρό Πόλεμο» διαρκείας στον οποίο είχε προσηλωθεί σοβαρά η Ευρώπη, ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει τα κονδύλια για την ανταγωνιστικότητα, βάσει της έκθεσης Ντράγκι. Ανακοίνωσε στόχους οι οποίοι για να υλοποιηθούν χρειάζονται δισεκατομμύρια και κυρίως χρηματοδότηση. Εξ ου και η πίεση προς την ΕΤΕπ να βάλει πλάτη.
- Κατά την ανακοίνωση του σχεδίου «Πυξίδα», η πρόεδρος ανέφερε ότι θα μελετήσει και «πρωτοβουλίες για περαιτέρω απελευθέρωση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω μιας Ένωσης Ταμιευτηρίου και Επενδύσεων».
Με τους δυνατούς παίκτες όπως η Γαλλία και η Γερμανία να βρίσκονται στη δίνη όχι μόνο της πολιτικής κρίσης αλλά και των υψηλών ελλειμμάτων και χρεών, η Κομισιόν ακόμα... σχεδιάζει πρωτοβουλίες για περαιτέρω απελευθέρωση κεφαλαίων από άλλες αχρησιμοποίητες πρωτοβουλίες.
Η τελευταία ευκαιρία;
Με τον Αμερικανό πρόεδρο να ανακοινώνει ότι θα επιβάλει δασμούς στην Ευρώπη, η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι θα απαντήσει στον Ντ. Τραμπ με αυστηρό τρόπο. Εκπρόσωπος της Κομισιόν σχολίασε προ ημερών ότι η εμπορική και επενδυτική σχέση της ΕΕ με τις ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο, προσθέτοντας ότι «διακυβεύονται πολλά».
«Τα γενικά δασμολογικά μέτρα αυξάνουν το επιχειρηματικό κόστος, βλάπτουν τους εργαζόμενους και τους καταναλωτές», είπε ο εκπρόσωπος. «Οι δασμοί δημιουργούν περιττή οικονομική αναστάτωση και οδηγούν τον πληθωρισμό. Αποτελούν πληγές για όλες τις πλευρές. Αυτή τη στιγμή, δεν γνωρίζουμε την επιβολή πρόσθετων δασμών σε προϊόντα της ΕΕ, ωστόσο, η ΕΕ θα απαντούσε σθεναρά σε κάθε εμπορικό εταίρο που επιβάλλει άδικα ή αυθαίρετα δασμούς σε αγαθά της ΕΕ».
Σύμφωνα με τον ευρωπαϊκό τύπο, εάν αποτύχουν όλες οι προσπάθειες συνεργασίας με τις ΗΠΑ, το τμήμα εμπορίου της Επιτροπής έχει αφιερώσει μήνες στη σύνταξη καταλόγων των εισαγωγών από τις ΗΠΑ, που θα μπορούσε να επιβάλει δασμούς 50% ή περισσότερο. Οι Βρυξέλλες κράτησαν μυστικές λεπτομέρειες για αυτά τα αντίποινα, για να μην προκαλέσουν τον Τραμπ κατά την προεκλογική του εκστρατεία.
Η ίδια η Φον ντερ Λάιεν, έχοντας επίγνωση ότι μπορεί να είναι το εξιλαστήριο θύμα ώστε να γυρίσει το ρολόι στις σχέσεις ΕΕ-ΗΠΑ ξανά απ’ την αρχή, δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι προσωπικά έχει κάθε διάθεση συνομιλίας και συνεργασίας με τον Τραμπ.
Ωστόσο, ακόμα και αν ευσταθούν οι πληροφορίες ότι κάποιοι θα επιθυμούσαν την αποκαθήλωση της προέδρου της Κομισιόν, αυτό δεν είναι κάτι εύκολο. Για την ιστορία, διαδικαστικά, προϋποθέτει ένα πολύπλοκο και χρονοβόρο μηχανισμό. Από την άλλη πλευρά, μια παραίτηση μετά από σειρά αμφισβητήσεων, θα έλυνε τα χέρια πολλών, επισημαίνουν πηγές...