Κανείς δεν γνωρίζει ποια πραγματικά είναι η σχέση του Ελον Μασκ με την αμερικανική κυβέρνηση και το λεγόμενο «βαθύ κράτος», το στρατιωτικό και βιομηχανικό κατεστημένο.
Οπως μας ενημερώνουν διπλωματικές πηγές, υπάρχουν ψίθυροι για απευθείας επαφές του Μασκ με τους ανωτέρω και κάποιες εξελίξεις φαίνεται να υποστηρίζουν το συγκεκριμένο σενάριο. Για παράδειγμα, δεν υπήρξε καμία αντίδραση όταν ο Ντόναλντ Τραμπ πριν καν να «βαπτιστεί» πρόεδρος των ΗΠΑ, ανακοίνωσε ότι ήδη ότι ο Μασκ δουλεύει πάνω στον προϋπολογισμό για να βρει από που μπορούν να μειωθούν οι δαπάνες.
Κανονικά θα έπρεπε να είναι υπάρξει θύελλα αντιδράσεων, όχι μόνο από Δημοκρατικούς αλλά και από Ρεπουμπλικάνους. Άλλωστε ένας μη εκλεγμένος και χωρίς πείρα πολίτης ανακατεύεται με το πιο «καυτό θέμα» των εκάστοτε εκλογών: τις δαπάνες του προϋπολογισμού. Οι οποίες έχουν γίνει αιτία ακόμα και να «κατεβάσει ρολά» η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Αυτό που φαίνεται προς τα έξω είναι το λεγόμενο «bromance» Τραμπ- Μασκ (το πόσο θα κρατήσει δεν ξέρουμε) και η στενή σχέση συμβούλου που ανέλαβε ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο. Αυτό που δεν βγαίνει προς τα έξω είναι το γεγονός ότι υπάρχουν συσκέψεις στις οποίες ο Μασκ παρευρίσκεται μόνος, εκπροσωπώντας τον Τραμπ.
Αν θυμηθούμε την προηγούμενη θητεία του, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν φημιζόταν για την εργατικότητα ή για τις διεθνείς γνώσεις του. Το να έχεις τον πλουσιότερο άνθρωπο στον κόσμο δίπλα σου για να βοηθήσει στον τομέα της τεχνολογίας και της καινοτομίας είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα, το να δίνεις, όμως, «λευκή επιταγή» να τοποθετείται όπως θέλει και σε σημείο που να διαταράσσονται οι διεθνείς σχέσεις των ΗΠΑ με άλλες χώρες, είναι άλλο, υποστηρίζουν αναλυτές.
Οι ηγέτες στην ΕΕ ανησυχούν τώρα και για τον Ελον Μασκ και δεν βλέπουν με καλό μάτι τις παρεμβάσεις του και την επιρροή του στα γεωπολιτικά δρώμενα. Φοβούνται δε παρέμβασή του και στην Ευρώπη μέσω της πλατφορμας του Χ, η οποία παρακολουθείται κυρίως από την νεολαία.
Όλα ξεκίνησαν με ένα τουΐτ του Μασκ προς τον απερχόμενο Καναδό πρωθυπουργό Τ. Τριντό, όπου τον αποκάλεσε «κοπελιά». Ο Τραμπ αδιαφόρησε και η υπόλοιπη πολιτική ηγεσία απλά έβγαλε μια… βαριά ανάσα. Πέραν αυτού ουδέν.
Μια τέτοια αλλαγή στάσης και αντιμετώπισης, όμως, είναι σοκαριστική. Γι’ αυτό οι Ευρωπαίοι ηγέτες φοβούνται ότι μπορεί να έρθει και η σειρά τους.
Πώς φθάσαμε μέχρι εδώ
Η Ουκρανία και η στάση της ΕΕ προς την Ρωσία ήταν μόνο η αρχή. Η Ευρώπη ευθυγραμμίστηκε πλήρως με την ηγεσία Μπάιντεν και αποφάσισε να σκληρύνει τη στάση της προς τους Ρώσους δίνοντας απεριόριστη βοήθεια στην Ουκρανία.
Η επανεκλογή των Δημοκρατικών θεωρείτο βέβαιη. Γι’ αυτό τον λόγο οι θέσεις Τραμπ περνούσαν σε δεύτερη μοίρα. Με την εκλογή του, ο Τραμπ κράτησε αρκετά χαμηλούς τόνους τόσο απέναντι στη Κίνα, όσο και στο Ιράν. Οι αναλυτές και οι προβλέψεις έπεσαν έξω.
Κατά τις Βρυξέλλες ο Τραμπ δεν θεωρεί την ΕΕ ως ισάξιο σύμμαχο και μάλλον θα κοιτάξει πώς να προκαλέσει. Η Ευρώπη βρέθηκε εκτεθειμένη.
Ο Μασκ αποτελεί το τέλειο «εργαλείο». Ας θυμηθούμε ότι υποστήριξε την ακροδεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία», ζήτησε την απελευθέρωση του φυλακισμένου Βρετανού εξτρεμιστή κατά του Ισλάμ Τόμι Ρόμπινσον και αποκάλεσε τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ έναν «κακό τύραννο» που θα έπρεπε να βρίσκεται στη φυλακή.
Διεθνής της Ακροδεξιάς
Εν τω μεταξύ, σχεδίασε την επίσκεψη της Ιταλίδας πρωθυπουργού, Τ. Μελόνι, στην Φλόριντα ώστε να δει τον Τραμπ και χαιρέτησε την φιλία του Αμερικανού προέδρου με το «μαύρο πρόβατο» της ΕΕ, τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν ο οποίος επίσης πήγε στις ΗΠΑ για να δει τον Τραμπ με το που ανέλαβε την ευρωπαϊκή εξάμηνη προεδρία.
Με άλλα λόγια, δυο «μαύρα πρόβατα» της ΕΕ, έχουν τώρα πρόσβαση στον νέο Αμερικανό πρόεδρο και την υποστήριξη του Μασκ. Την ίδια στιγμή ο γαλλογερμανικός άξονας παραπαίει. Η Ευρώπη βρίσκεται στο κατώφλι πρωτόγνωρων καταστάσεων.
Πολλοί Ευρωπαίοι πολιτικοί, σύμφωνα με διασταυρωμένες πληροφορίες, είναι ανήσυχοι από την προσοχή του Μασκ. Μέσα από το Χ χαρακτήρισε πολιτικούς ως «ανόητους κρετίνους» και «εξευγενισμένους δειλούς», ενώ έκανε retweets ακροδεξιών και αντιμεταναστευτικών λογαριασμών. Με άλλα λόγια βλέπουμε τον Μασκ να αρχίζει να ευθυγραμμίζεται πολύ πιο ανοικτά με ένα διεθνές κίνημα της ακροδεξιάς, τη στιγμή που φαίνεται να έχει λόγο στην αμερικανική πολιτική.
«Αν κοιτάξετε τα είδη των ανθρώπων που ο ίδιος ο Μασκ ενισχύει στην πλατφόρμα του, αρχίζει όλο και περισσότερο να συγκεντρώνει μια ομάδα διαφορετικών δεξιών επιρροών, και να παρουσιάζει τα στοιχεία τους ως βάση για τις παρεμβάσεις του στο ευρωπαϊκή πολιτική», ανέφερε διπλωματική πηγή.
Επιπλέον ο Μασκ έχει βάλει στο μάτι τις πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία, η οποία οδεύει σε εκλογές στις 23 Φεβρουαρίου μετά την κατάρρευση της τρικομματικής κυβέρνησης συνασπισμού του κεντροαριστερού καγκελαρίου Όλαφ Σολτς.
Η στάση Σολτς-Μακρόν για τους «επικίνδυνους δισεκατομμυριούχους»
Η απάντηση του Ολαφ Σολτς μάς έδωσε να καταλάβουμε ότι η ΕΕ βρίσκεται σε δίλημμα: να αφήσουν τα ασχολίαστα τα λόγια του Μασκ ή να εμπλακούν και να διακινδυνεύσουν να ενισχύσουν τη φωνή του; Ο Σολτς είπε ότι είναι σημαντικό να «παραμένουμε ψύχραιμοι» σε προσωπικές επιθέσεις, αλλά χαρακτήρισε ανησυχητική τη συμμετοχή του Μασκ στη γερμανική πολιτική.
Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του, ο Σολτς ο επεσήμανε ότι η πορεία της Γερμανίας «δεν θα αποφασιστεί από τους ιδιοκτήτες των καναλιών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» αλλά από τους Γερμανούς ψηφοφόρους.
Επίσης, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε τη Δευτέρα για τους κινδύνους που έχει η ανεξέλεγκτη εξουσία στα χέρια των δισεκατομμυριούχων της τεχνολογίας και τον αποσταθεροποιητικό αντίκτυπο που θα μπορούσαν να έχουν στους δημοκρατικούς θεσμούς.
«Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί, πριν από 10 χρόνια, ότι ο ιδιοκτήτης ενός από τα μεγαλύτερα κοινωνικά δίκτυα στον κόσμο θα παρενέβαινε απευθείας στις εκλογές, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας;» είπε ο Μακρόν.
Η επίθεση κατά της κυβέρνησης των Εργατικών
Σύμφωνα με ανάλυση του Associated Press, o Μασκ έχει επικεντρωθεί πολύ στη βρετανική πολιτική από τότε που εξελέγη το κεντροαριστερό Εργατικό Κόμμα τον Ιούλιο. Αποκάλεσε τον Στάρμερ «κακό» ηγέτη που προεδρεύει σε ένα «τυραννικό αστυνομικό κράτος».
Ο πρόσφατος σχολιασμός του Μασκ αφορά στη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, ιδιαίτερα σε μια σειρά υποθέσεων που συγκλόνισαν πόλεις της βόρειας Αγγλίας πριν από αρκετά χρόνια, όπου ομάδες ανδρών, κυρίως Πακιστανικής καταγωγής, δικάστηκαν για κακοποίηση δεκάδων κυρίως λευκών κοριτσιών.
Οι υποθέσεις έχουν χρησιμοποιηθεί από ακροδεξιούς ακτιβιστές για να συνδέσουν την κακοποίηση παιδιών με τη μετανάστευση και το Ισλάμ. Ο Μασκ κατηγόρησε τον Στάρμερ ότι απέτυχε να προσαγάγει τους δράστες στη δικαιοσύνη όταν ήταν διευθυντής της δημόσιας εισαγγελίας της Αγγλίας μεταξύ 2008 και 2013 – μια κατηγορία που ο Στάρμερ αρνείται κατηγορηματικά.
«Ο Στάρμερ πρέπει να φύγει και πρέπει να αντιμετωπίσει κατηγορίες για συνενοχή του στο χειρότερο μαζικό έγκλημα στην ιστορία της Βρετανίας», έγραψε ο Μασκ στο Χ.
Υπήρξε δισταγμός από την πλευρά της πολιτικής βρετανικής ελίτ να ασχοληθεί, ο Στάρμερ πέρασε τελικά στην αντεπίθεση και καταδίκασε τις δηλώσεις Μασκ ως ψέματα και παραπληροφόρηση. Ταυτόχρονα ο βρετανός πρωθυπουργός δέχεται πιέσεις για αυστηρότερους νόμους σε ξένες παρεμβάσεις, ενώ και άλλες κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο βρίσκονται υπό πίεση να βάλουν φρένο στο X, αν και επισήμως διαψεύδεται.
Υπό έρευνα η πλατφόρμα Χ του Μασκ
Το X βρίσκεται υπό έρευνα από τις ευρωπαϊκές αρχές με τη δικαιολογία ότι επιτρέπει το μίσος, την παραπληροφόρηση και άλλο τοξικό περιεχόμενο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά του X βάσει του νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες του μπλοκ και ο εκπρόσωπος της ΕΕ Τομάς Ρενιέ είπε ότι θα εξετάσει εάν η συνέντευξη του Μασκ σε ζωντανή ροή την Πέμπτη, με στελέχη του γερμανικού AfD, παρέχει ακατάλληλη «προνομιακή μεταχείριση» στο κόμμα κατά τη διάρκεια μιας προεκλογικής περιόδου.
Ο Μασκ αυτοαποκαλείται υπέρμαχος της ελευθερίας του λόγου και ασκεί κριτική στις προσπάθειες επιβολής ρυθμιστικού πλαισίου των κοινωνικών μέσων. Δεν υπάρχει όμως ακόμα έρευνα που να δείχνει εάν οι δηλώσεις και τοποθετήσεις του επηρεάζουν το εκλογικό σώμα. Σίγουρα όμως οι τοποθετήσεις του αποτελούν δίκοπο μαχαίρι για αυτόν.
Τα σχόλιά του παρακολουθούνται στενά από τους επενδυτές της Tesla που παλεύει ήδη στην Ευρώπη, καθώς οι νέες παραγγελίες για τα ηλεκτρονικά οχήματα του Μασκ μειώθηκαν κατά 13% τους πρώτους εννέα μήνες του 2023, σύμφωνα με τον ερευνητή αυτοκινήτων της Jato Dynamics.
Στη Γερμανία, οι πωλήσεις Tesla μειώθηκαν κατά 44%. Ο αναλυτής της Jato, είπε ότι η ειλικρίνεια του Μασκ είναι σπάνια και επικίνδυνη για τον ιδιοκτήτη μιας εισηγμένης εταιρείας — αν και μπορεί να αποδώσει στο τέλος. «Η Ευρώπη πηγαίνει προς τα δεξιά», είπε, δείχνοντας πολιτικούς όπως η Γαλλίδα Μαρίν Λεπέν και η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τ. Μελόνι. «Κοιτάξτε τι συνέβη στις ΗΠΑ. Το στοίχημά του στον Τραμπ λειτούργησε. Παίζει το ίδιο παιχνίδι στην Ευρώπη», συμπλήρωσε ο αναλυτής.
Η θέση της Κομισιόν
Το γραφείο της προέδρου της Κομισιόν είναι σε επιφυλακή. Κρατάει χαμηλούς τόνους και προσπαθεί να βολιδοσκοπήσει πού εμπλέκονται τα συμφέροντα του Τραμπ, που ξαναφέρνει στο προσκήνιο την ιδέα του για εξαγορά της Γροιλανδίας, με τα συμφέροντα του Μασκ.
Πάντως μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ήδη ασκούν πίεση στην Κομισιόν να βάλει όρια στον Μασκ με αφορμή τις τοποθετήσεις του για τις γερμανικές εκλογές.. Σε επιστολή προς την Επίτροπο Τεχνολογίας, Ασφάλειας και Δημοκρατίας της ΕΕ, δύο ευρωβουλευτές από το κόμμα των πρασίνων της Γερμανίας, ρώτησαν, εάν η αλγοριθμική χρήση της πλατφόρμας του Μασκ πληροί τις απαιτήσεις διαφάνειας βάσει του Νόμου για τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DSA).
«Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Μασκ κωδικοποίησε έναν πολλαπλασιαστή στον κώδικα του Χ. Αυτό θα σήμαινε ότι υπονόμευε την ουδετερότητα του αλγορίθμου προς όφελος της δικής του εμβέλειας», έγραψαν οι ευρωβουλευτές. Η Κομισιόν, για λόγους που δεν έχει εξηγήσει, δεν έχει απαντήσει στην εν λόγω επιστολή.