Πριν αλέκτωρ λαλήσει τρις, ο Ντόναλντ Τράμπ έδειξε τις προθέσεις του για την σχέση που θα ακολουθήσε με την Ευρώπη.
Επιβεβαιώνοντας το ρεπορτάζ του Εuro2day.gr, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος των ΗΠΑ, πριν καν αναλάβει και επισήμως, έδειξε μια σκληρή ρητορική προς την Ευρώπη, χρησιμοποιώντας σκληρότερη γλώσσα ακόμα και από αυτήν κατά της Κίνας.
Δεσμεύτηκε να αυξήσει τους δασμούς στα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός εάν αυξήσουν τις αγορές αμερικανικού πετρελαίου και φυσικού αερίου για να μειώσουν το εμπορικό χάσμα με τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Είπα στην Ευρωπαϊκή Ένωση ότι πρέπει να καλύψουν το τεράστιο έλλειμμά τους με τις ΗΠΑ, με μεγάλη κλίμακα αγοράς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου μας. Διαφορετικά, είναι ταρίφες μέχρι τέλους!” είπε.
Στην Ευρώπη επικρατεί σύγχυση. Στην Σύνοδο Κορυφής της Παρασκευής δεν υπήρξε κοινή γραμμή για την αντιμετώπιση του φαινομένου Τραμπ και έτσι αρκέστηκαν στις κλασικές δηλώσεις για τα τρέχοντα θέματα.
Το φάσμα των υψηλότερων δασμών, ή ακόμη και ένας εμπορικός πόλεμος, προσθέτει στην ήδη υπάρχουσα σύγχυση και την αβεβαιότητα, ενώ αρκετοί αναλυτές προειδοποιούν ότι η απειλή των δασμών μπορεί να επιβαρύνει τις επιχειρηματικές επενδύσεις, να «χτυπήσει» τις θέσεις εργασίας και πάνω απ’ όλα, να ρίξει τις τιμές των μετοχών.
Βέβαια για όσους παρακολουθούσαν τις προεκλογικές του ομιλίες, οι δηλώσεις Τραμπ παρέμειναν πιστές στις δεσμεύσεις του. Δεν είπε, δηλαδή, κάτι καινούργιο. Όμως η ΕΕ, με μια απροσδιόριστη αλαζονεία, εμφανιζόταν σίγουρη για την νίκη των Δημοκρατικών, αρνούμενη να ρίξει γέφυρες και προς τον Τραμπ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ήδη ο μεγαλύτερος προμηθευτής υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Ωστόσο, η Ευρώπη εξάγει πολύ περισσότερα αγαθά στις Ηνωμένες Πολιτείες από όσα εισάγει από την Αμερική. Η απειλή για τους δασμούς του Τραμπ προσθέτει περισσότερη αβεβαιότητα σε μια αγορά που έχει ήδη κουραστεί από τον στασιμοπληθωρισμό, τα υψηλά ελλείματα και χρέη. Ψίθυροι από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα λένε ότι οι υψηλότεροι δασμοί θα μπορούσαν να αναζωπυρώσουν μια παγκόσμια κρίση πληθωρισμού.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο Τράμπ επανήλθε στη στάση του για το ΝΑΤΟ: Θα απαιτήσει από την ΕΕ να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ, προσθέτοντας πάντως, ότι σχεδιάζει να συνεχίσει να παρέχει στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία.
Σύμφωνα με πηγές τις οποίες επικαλούνται οι Financial Times, οι στενότεροι σύμβουλοι εξωτερικής πολιτικής του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ μοιράστηκαν τις προθέσεις του σε συζητήσεις με ανώτερους ευρωπαίους αξιωματούχους αυτόν τον μήνα.
Υπενθυμίζεται ότι κατά της διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, ο Τραμπ υποσχέθηκε να διακόψει τη βοήθεια προς την Ουκρανία, να αναγκάσει το Κίεβο σε άμεσες ειρηνευτικές συνομιλίες και να αφήσει τους συμμάχους του ΝΑΤΟ ανυπεράσπιστους, εάν δεν ξοδέψουν αρκετά για την άμυνα. Ωστόσο, φαίνεται ότι τώρα σκέπτεται να διατηρήσει τις αμερικανικές στρατιωτικές προμήθειες στο Κίεβο μετά την ορκωμοσία του.
Ταυτόχρονα, ο Τραμπ θα απαιτήσει από το ΝΑΤΟ να υπερδιπλασιάσει τον στόχο δαπανών του 2%, (το οποίο μόνο 23 από τα 32 μέλη της συμμαχίας πληρούν αυτήν τη στιγμή) στο 5%, ανέφεραν δύο άτομα που ενημερώθηκαν για τις συνομιλίες. Μία πηγή ωστόσο, εκτίμησε ότι ο Τραμπ θα συμβιβαζόταν και με το 3,5% και ότι σχεδιάζει να συνδέσει ρητά τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες με την προσφορά ευνοϊκότερων εμπορικών όρων για τις ΗΠΑ.
«Είναι σαφές ότι μιλάμε για 3% ή περισσότερο», δήλωσε ένας άλλος Ευρωπαίος αξιωματούχος στους FT.
Η έκθεση Ντράγκι και τα «αρνητικά» οικονομικά
Έχουμε επισημάνει πολλές φορές ότι εδώ και δυο χρόνια η ΕΕ ουσιαστικά δεν έχει συμφωνήσει σε κανένα από τα μεγάλα θέματα με ομοφωνία. Αυτό όσον αφορά στα γεωπολιτικά δεδομένα, το Μεταναστευτικό και τα τις αμυντικές δαπάνες που συνδέονται εμμέσως με την στάση στα δημοσιονομικά μεγέθη.
Η πολυφωνία και η έλλειψη σοβαρής και δυνατής ηγεσίας στην ΕΕ είναι πλέον τόσο εκκωφαντική, που ακόμα και ιστοσελίδες όπως το Politico που θεωρείται το «μέσο» το οποίο χρησιμοποιούν οι Βρυξέλλες και η Κομισιόν για ευνοϊκές διαρροές, έχει αρχίσει να αλλάζει ύφος. Το Politico, φιλοξένησε άρθρο με τίτλο « Η Ευρώπη αντιμέτωπη με την αποκάλυψη». Στο άρθρο αναφέρεται ότι ο χρόνος τελειώνει για την ΕΕ.
Με τον Ντόναλντ Τραμπ να είναι έτοιμος να ανακαταλάβει τον Λευκό Οίκο σε λίγες εβδομάδες και την οικονομία της Ηπείρου σε μια βαθύτερη κρίση, το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται η ευημερία της περιοχής δεν εμφανίζει απλώς ρωγμές, αλλά κινδυνεύει να καταρρεύσει.
Η οικονομία της Ευρώπης έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτική τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της επέκτασης του μπλοκ προς τα ανατολικά και της ισχυρής ζήτησης για τα προϊόντα της από την Ασία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά καθώς η μακροχρόνια άνθηση της Κίνας τελειώνει και οι εμπορικές εντάσεις με την Ουάσιγκτον θολώνουν την εικόνα του διατλαντικού εμπορίου, οι ηλιόλουστες μέρες έχουν ξεκάθαρα τελειώσει, σημειώνει.
Το άρθρο εξηγεί ότι οι οικονομικοί άνεμοι που σαρώνουν όλη την ήπειρο απειλούν να ξεσπάσουν σε μια τέλεια καταιγίδα το επόμενο έτος, καθώς ένας αδέσμευτος Τραμπ στρέφει το βλέμμα του στην Ευρώπη.
Εκτός από την επιβολή νέων δασμών σε οτιδήποτε, από το Μπορντό έως τον Μπριόνι (τον αγαπημένο Ιταλό διακοσμητή του εκλεγμένου προέδρου), και την αύξηση της συμμετοχής στο ΝΑΤΟ, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, που ήδη αγωνίζονται να συγκρατήσουν τα αυξανόμενα ελλείμματα εν μέσω της μείωσης των φορολογικών εσόδων, θα αντιμετωπίσουν ακόμη μεγαλύτερες οικονομικές πιέσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν περαιτέρω πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές.
Οι υφέσεις και οι εμπορικοί πόλεμοι μπορεί να έρχονται και να παρέρχονται, αλλά αυτό που κάνει αυτή τη συγκυρία τόσο επικίνδυνη για την ευημερία της Ηπείρου έχει να κάνει με τη μεγαλύτερη άβολη αλήθεια όλων: η ΕΕ έχει γίνει μια έρημος καινοτομίας.
Η Ευρώπη σήμερα δεν έχει ούτε μία από τις εταιρίες των 15 ηλεκτρικών οχημάτων με τις μεγαλύτερες πωλήσεις. Όπως σημείωσε ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και κεντρικός τραπεζίτης Μάριο Ντράγκι, στην πρόσφατη έκθεσή του σχετικά με την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, μόνο τέσσερις από τις 50 κορυφαίες εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο είναι ευρωπαϊκές.
Με την σειρά της, η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ δήλωσε ότι «Ζούμε μια περίοδο ραγδαίων τεχνολογικών αλλαγών, που οδηγούνται ιδιαίτερα από την πρόοδο στην ψηφιακή καινοτομία και σε αντίθεση με το παρελθόν, η Ευρώπη δεν βρίσκεται πλέον στην πρώτη γραμμή της προόδου».
Η Λαγκάρντ προειδοποίησε ότι το περίφημο κοινωνικό μοντέλο της Ευρώπης θα κινδύνευε εάν δεν αλλάξει γρήγορα πορεία. «Διαφορετικά, δεν θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε τον πλούτο που θα χρειαστούμε για να καλύψουμε τις αυξανόμενες ανάγκες δαπανών μας για να διασφαλίσουμε την ασφάλειά μας, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία του περιβάλλοντος», είπε.
Ο Ντράγκι, ο οποίος παρουσίασε την έκθεσή του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Σεπτέμβριο, ήταν πιο ωμός: «Αυτή είναι μια υπαρξιακή πρόκληση», δήλωσε.
Με την ανακοίνωση της επανεκλογής Τραμπ, η πρόεδρος της Κομισιόν ανακοίνωσε ότι η ΕΕ θα αυξήσει την αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τις ΗΠΑ. Αυτό ίσως ηρεμήσει τον Τραμπ για λίγο. Βέβαια, πολλοί αναλυτές αναφέρουν ότι οι εξαγγελίες Τραμπ αναμένεται να πλήξουν και τα Αμερικανικά οικονομικά δεδομένα. Δεν είναι δηλαδή all good news.
Αυτό όμως δεν πρέπει να αφορά την Ευρώπη. Όπως οι ίδιοι οι ηγέτες της ΕΕ ρητορεύουν ότι η ΕΕ χρειάζεται ανεξαρτησία, δύναμη και παρεμβατική φωνή στην πρώτη γραμμή των γεγονότων, θα πρέπει σύντομα να αποφασίσουν εάν θα το πράξουν.
Σίγουρα η έκθεση Ντράγκι φαντάζει να είναι η καλύτερη λύση. Θέλει όμως συνέπεια, μεταρρυθμίσεις και πολλά κονδύλια για να υλοποιηθεί. Και αρκετοί ηγέτες της ΕΕ δεν είναι έτοιμοι να θυσιάσουν την καρέκλα τους για ένα σχέδιο, η απόδοση του οποίου θα φανεί μεσομακροπρόθεσμα.