Για σημαντική βελτίωση στις οικονομίες της Ελλάδας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Κύπρου την τελευταία δεκαετία κάνει λόγο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, σε ανάλυση που δημοσίευσε στο blog της.
Όπως επισημαίνουν οι αναλυτές, τα μέτρα που υιοθέτησαν οι κυβερνήσεις και οι συνέπειες από τις πολιτικές τους, είχαν ως αποτέλεσμα να περιορισθούν οι ανισορροπίες κι έτσι να προέλθει μεγαλύτερη ανάπτυξη και μια ταχύτερη μείωση του δημοσιονομικού χρέους, εν συγκρίσει με τις άλλες χώρες της ευρωζώνης.
Ωστόσο, η ΕΚΤ τονίζει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στις τέσσερις χώρες και πέραν αυτών αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις. Ειδικότερα, το δημόσιο χρέος παραμένει αυξημένο, οι εξωτερικές υποχρεώσεις συνεχίζουν να βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα και η αύξηση της παραγωγικότητας είναι υποτονική.
Ανάκαμψη διαφορετικών ταχυτήτων
Κατά τη διάρκεια της κρίσης, και οι τέσσερις χώρες πέρασαν μια σοβαρή οικονομική ύφεση με μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας, ακόμη και σε σχέση με άλλες χώρες της ευρωζώνης.
Ωστόσο, δεν ανέκαμψαν όλες εξίσου γρήγορα. Ενώ για την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Κύπρο, η ανάκαμψη ξεκίνησε την περίοδο 2012-2014, η ανάκαμψη της Ελλάδας ξεκίνησε αργότερα. Αυτό συνέβη επειδή η Ελλάδα αντιμετώπιζε τις μεγαλύτερες προκλήσεις και εν μέρει επειδή η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους καθυστέρησε.
Κατά τη διάρκεια της κρίσης, το δημόσιο χρέος είχε εκτοξευθεί και έφτασε σε ποσοστό άνω του 100% του ΑΕΠ σε όλες τις χώρες. Ωστόσο, εκτός από την Ελλάδα, τα επίπεδα του χρέους άρχισαν να μειώνονται μετά την κρίση, με μόνη παύση την πανδημία το 2020. Έκτοτε, οι κρατικοί προϋπολογισμοί και στις τέσσερις χώρες έχουν βελτιωθεί. Η Κύπρος, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία κατέγραψαν ακόμη και δημοσιονομικά πλεονάσματα το 2023.
Χρηματοπιστωτικός τομέας
Οι πρωτοβουλίες των κυβερνήσεων συνέβαλαν στο να καταστεί ο χρηματοπιστωτικός τομέας πιο σταθερός και ανθεκτικός. Ειδικότερα, η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και η ενίσχυση του ρυθμιστικού πλαισίου μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση αύξησαν την εμπιστοσύνη των πιστωτών των τραπεζών. Οι τράπεζες μείωσαν σημαντικά τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στους ισολογισμούς τους, τα οποία βρίσκονταν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους. Αυτό αντανακλά τις βελτιώσεις στην τραπεζική εποπτεία, τις προσπάθειες των τραπεζών να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους και τη μετατόπιση των επικίνδυνων περιουσιακών στοιχείων σε μη τράπεζες. Αυτό έχει ενισχύσει την κεφαλαιακή θέση του χρηματοπιστωτικού τομέα στις τέσσερις χώρες. Και τους έκανε πιο ανθεκτικούς παρά τους δυσμενείς κλυδωνισμούς των τελευταίων ετών και τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής.
Υποχωρούν οι εξωτερικές ανισορροπίες
Καταλήγοντας οι αναλυτές της ΕΚΤ, αναφέρουν ότι οι εξωτερικές ανισορροπίες έχουν υποχωρήσει. Και οι τέσσερις χώρες είχαν χάσει την ανταγωνιστικότητα και παρουσίαζαν μεγάλα ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ιδίως η Ελλάδα και η Κύπρος. Οι πιστωτές ανησυχούσαν όλο και περισσότερο για τις ανάγκες εξωτερικής χρηματοδότησης των τεσσάρων χωρών και άρχισαν να αποσύρουν τη χρηματοδότηση. Ως απάντηση, η Ιρλανδία βελτίωσε την ανταγωνιστικότητά της ταχύτερα μεταξύ των τεσσάρων χωρών χάρη στις ευέλικτες οικονομικές δομές της και την ταχεία προσαρμογή των τιμών και των μισθών.
Στην Κύπρο και την Ελλάδα η αύξηση της ανταγωνιστικότητας ξεπέρασε εκείνη των περισσότερων άλλων χωρών της ευρωζώνης από το 2009. Στην Πορτογαλία, ωστόσο, τα κέρδη ήταν πιο μέτρια και λιγότερο βιώσιμα. Τα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών έχουν επίσης βελτιωθεί σημαντικά και είναι πλέον θετικά στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Στην Ελλάδα και την Κύπρο, ωστόσο, επιδεινώθηκαν και πάλι σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ενισχύοντας την ευπάθεια των οικονομιών αυτών στην εκροή ιδιωτικών κεφαλαίων.