Νέες διαστάσεις παίρνει η απόφαση να αναβληθεί η ψηφοφορία στο Ευρωκοινοβούλιο για την έγκριση δύο σημαντικών αντιπροέδρων της νέας Κομισιόν. Πρόκειται για την Εσθονή Κάγια Κάλας ως νέας υπουργού Εξωτερικών της ΕΕ και του Ιταλού Ραφαέλε Φίτο για το χαρτοφυλάκιο της Συνοχής. Εκεί δηλαδή που υπάρχουν τα περισσότερα κονδύλια.
Το φαινόμενο δεν είναι κάτι νέο. Από την εποχή του Ζακ Σαντέρ, σε κάθε νέα Κομισιόν, είθισται το ευρωκοινοβούλιο να ζητάει και δεύτερη και τρίτη ακρόαση από κάποιους υποψηφίους, αλλά και να απορρίπτει κάποιους άλλους.
Για παράδειγμα στην Κομισιόν του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ το 2014, απορρίφθηκε η υποψηφιότητα της επιτρόπου της Σλοβενίας Αλένκα Βράτουσεκ, γιατί, κατά την Ευρωβουλή, η τότε υποψήφια επίτροπος είχε «κακή γνώση του χαρτοφυλακίου». Η Σλοβενία απέσυρε την υποψηφιότητά της και διόρισε τη Βιολέτα Μπουλκ, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντα της επιτρόπου Μεταφορών.
Στην πρώτη θητεία της Φον ντερ Λάιεν, το 2019, οι ευρωβουλευτές αντέδρασαν ακόμα πιο δυνατά. Για πρώτη φορά, η Επιτροπή Νομικών Θεμάτων (JURI) του Ευρωκοινοβουλίου δεν ενέκρινε τις δηλώσεις οικονομικών συμφερόντων της επιτρόπου Μεταφορών Ροβάνα Πλουμπ από τη Ρουμανία και του επιτρόπου για τη Γειτονία και τη Διεύρυνση Λάσλο Τροσκάνι. Μάλιστα, η Ευρωβουλή τούς απαγόρευσε να λάβουν οποιαδήποτε θέση στο Κολλέγιο των Επιτρόπων, με αποτέλεσμα η κ. Φον ντερ Λάιεν να αναγκαστεί να τους αντικαταστήσει.
Πιο τρανταχτή απόρριψη το 2019 ήταν αυτή της Γαλλίδας Σιλβί Γκουλάρντ που προοριζόταν για το χαρτοφυλάκιο της Εσωτερικής Αγοράς. Ο λόγος της απόρριψης ήταν ισχυρισμοί που συνδέονται με την προηγούμενη πολιτική σε θέματα απασχόλησης, καθώς ήταν ευρωβουλευτής.
Αντικαταστάθηκε τελικά από τον Τιερί Μπρετόν, ο οποίος όμως παραιτήθηκε από την Κομισιόν τον περασμένο Σεπτέμβρη, αφήνοντας αιχμές κατά της προέδρου της Κομισιόν ότι τον υπέσκαπτε και ότι συνωμότησε με τον πρόεδρο Μακρόν να μην τον προτείνει εκ νέου, με αντάλλαγμα να λάβει η Γαλλία καλύτερη θέση (εκτελεστικού αντιπροέδρου) και ισχυρότερο χαρτοφυλάκιο.
Η χρονική συγκυρία
Στην παρούσα φάση, όμως, με την εκλογή Τραμπ, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θέλει την Κάγια Κάλας παρούσα σε όλες τις συζητήσεις. Χρειάζεται επίσης και τα κονδύλια του Ταμείου Συνοχής.
Οι ενέργειες του νέου Αμερικανού προέδρου που δεν περιμένει μέχρι τις 20 Ιανουαρίου και ήδη δείχνει με ποιους θα συνεργαστεί, πιέζουν την ΕΕ και την Κομισιόν. Η Κομισιόν και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θέλει θέση στο τραπέζι των άτυπων συνομιλιών που έχουν ξεκινήσει στο Μαρ-α-Λάγκο, για την Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Ηρθε, όμως, η ανακοίνωση του ευρωκοινοβουλίου ότι αναβάλλεται η ψηφοφορία για την έγκριση των δύο κρίσιμων υποψήφιων αντιπροέδρων της Κομισιόν, της Κάλας και του Φίτο, προκαλώντας δυσφορία στην πρόεδρο της Επιτροπής.
Εν «καιρώ ειρήνης», η ερμηνεία που δινόταν πάντα είναι ότι πρόκειται για «καπρίτσια» των ευρωβουλευτών που θέλουν να δείξουν ότι έχουν λόγο για το ποιοι θα απαρτίζουν τα θεσμικά όργανα της ΕΕ. Κατά τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης, το Ευρωκοινοβούλιο δεν δείχνει να ενδιαφέρεται για τις μυστικές συμφωνίες που έχει κάνει η πρόεδρος της Κομισιόν με αρχηγούς κρατών για τα χαρτοφυλάκια, προκειμένου να εξασφαλίσει για τον εαυτό της τη δεύτερη θητεία.
Όσον αφορά στη Μελόνι, η οποία ήρθε με «φόρα», για να μην αρχίσει την «αντιπολίτευση» πήρε ως υπόσχεση ένα καλό χαρτοφυλάκιο και τη θέση αντιπροέδρου. Ο Ραφαέλε Φίτο, ο οποίος προορίζεται να αναλάβει το στρατηγικό χαρτοφυλάκιο της πολιτικής Συνοχής της ΕΕ, ανήκει στο ακροδεξιό κόμμα της Μελόνι «Αδέλφια της Ιταλίας».
Οταν, όμως, ήρθε η ώρα της ακρόασής του, Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι, Πράσινοι και Αριστεροί ευρωβουλευτές εξαπέλυσαν πυρά, με αποτέλεσμα να αποσυρθεί κατά την ακρόασή του. Μάλιστα, οι «Πράσινοι» ευρωβουλευτές, σε ανακοίνωσή τους, είπαν ότι ο Ρ. Φίτο έχει αποδείξει επανειλημμένα, μέσω των ακροδεξιών πολιτικών του πεποιθήσεων, ότι δεν υποστηρίζει αυτές τις Πολιτικές Συνοχής.
Όσο για την υποψήφια ΥΠΕΞ Κ. Κάλας, οι αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές, αφού αξιολόγησαν τις δύο πρώτες ακροάσεις, αποφάσισαν την αναβολή της ψηφοφορίας χωρίς να δώσουν λεπτομέρειες.
Πολλά ακούγονται στους διαδρόμους του ευρωκοινοβουλίου. Η Εσθονή κ. Κάλας είναι ορκισμένη εχθρός του Ρώσου προέδρου Βλ. Πούτιν και έχει μάλιστα επικηρυχθεί ως ανεπιθύμητο πρόσωπο για τη Ρωσία.
Όταν ανακοινώθηκε η υποψηφιότητά της, θεωρήθηκε ως ένα ισχυρό μήνυμα προς τη Μόσχα, υπό την προϋπόθεση όμως να νικούσε στις αμερικανικές εκλογές η Κ. Χάρις. Όμως η εκλογή Τραμπ έκανε κάποιους να σιγοψιθυρίζουν ότι ίσως η επιλογή αυτή να μην είναι τελικά η καταλληλότερη, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να θεωρήσει την Κάλας και κατά συνέπεια την ΕΕ ως «προκατειλημμένη» και να την αφήσει έξω από τις συνομιλίες για οποιαδήποτε πρωτοβουλία προς τη Ρωσία και την Ουκρανία.
Κινδυνεύει και η Ούρσουλα;
Υπάρχουν αναλυτές που θεωρούν ότι η διάλυση της γερμανικής κυβέρνησης έχει επιπτώσεις και στην ίδια την πρόεδρο της Κομισιόν. Είναι κοινό μυστικό ότι όλες οι αποφάσεις που λάμβανε είτε μόνη της είτε με το Κολλέγιο των Επιτρόπων, «περνούσαν» πρώτα από το Βερολίνο. Ό,τι έκανε το έκανε με τις πλάτες του Βερολίνου, κυρίως στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής. Τώρα, αναφέρουν οι αναλυτές, οι επικριτές της μπορούν να βρουν χώρο για να «χτυπήσουν» την Φον ντερ Λάιεν για μια σειρά αμφιλεγόμενων αποφάσεων που πήρε.
Πάντως το τηλεφώνημα με τον νεοεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ Ν. Τραμπ ήταν τυπικό έως αδιάφορο, όπως ανέφεραν κύκλοι από την Ουάσιγκτον ή μάλλον από τη Φλόριντα. Εάν αυτό είναι ενδεικτικό της μελλοντικής του στάσης, τότε η ΕΕ πρέπει να προετοιμαστεί να παλέψει ώστε να μη μείνει στο περιθώριο.
Όσο για τη νέα Κομισιόν, ενώ το deadline είναι η 1η Δεκεμβρίου ως αρχή της λειτουργίας της, εντούτοις υπάρχει το δικαίωμα να δοθεί μέχρι και δίμηνη παράταση.