Υπάρχει μια παροιμία που λέει ότι «όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος όλος». Κάπως έτσι άλλαξε η ροή των εξελίξεων στην Ευρώπη με την εκλογή Τραμπ. Μια νίκη που για όσους βρίσκονταν στις ΗΠΑ την προεκλογική περίοδο και έκαναν στοιχειώδες ρεπορτάζ στον δρόμο δεν αποτέλεσε έκπληξη.
Αφροαμερικανοί, μετανάστες, γυναίκες ήταν ανάμεσα σε αυτούς που το Euro2day.gr προσέγγισε και ρώτησε. Οι δημοσκοπήσεις δεν έδειξαν αυτή την τάση, γιατί απλά πολύς κόσμος δεν έλεγε τι πραγματικά θα ψήφιζε.
Όπως σημείωσαν διάφοροι αναλυτές, η συντριπτική πλειοψηφία των media, πλην του καναλιού FOX, έφταναν σε σημείο «προπαγάνδας» υπέρ της Κάμαλα Χάρις προκαλώντας δυσφορία στον κόσμο. Κανένας δεν «έπιασε» ή ίσως δεν μετέφερε τον παλμό των πολιτών.
Στην άτυπη Σύνοδο των Ηγετών της ΕΕ κάποιοι ξαφνιάστηκαν με το αποτέλεσμα, κάποιοι άλλοι, όμως, - οι πρεσβείες των οποίων έκαναν μυστικά δικές τους δημοσκοπήσεις-ήταν περισσότερο προετοιμασμένοι.
Η επάνοδος Τραμπ φοβίζει τους ηγέτες της ΕΕ που έως τώρα τον αντιμετώπιζαν με απαξιωτικό τρόπο, ακόμα και όταν ήταν Πρόεδρος. Όμως, όλοι γνωρίζουν την «εκδικητικότητα» του Αμερικανού μεγιστάνα. Και τώρα όλοι σκέφτονται πώς θα κυλήσουν οι διαπραγματεύσεις για τους δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα και η διένεξη Ισραήλ – Ιράν.
Στροφή 180 μοιρών
Πολλές πηγές της ΕΕ με τις οποίες συνομίλησε το Euro2day.gr ανέφεραν τα εξής:
- Οι ηγέτες αποφάσισαν να κάνουν στροφή 180 μοιρών και να προσεγγίσουν τον Τραμπ με διάθεση συνεργασίας σε όλα τα ζητήματα. Επισήμως έχει αρχίσει να αλλάζει σταδιακά και η ρητορική των ανακοινώσεων, εμμένοντας, όμως, στις ευρωπαϊκές θέσεις για όλα τα καυτά ζητήματα. Ανεπισήμως η ΕΕ διεμήνυσε ότι είναι διατεθειμένη να ξεκινήσει από τώρα να συνομιλεί με τους συνεργάτες του Τραμπ και να μην περιμένουν μέχρι την ορκωμοσία.
- Ο «κακός δικτάτορας» Όρμπαν, η χώρα του οποίου έχει τώρα την εξάμηνη προεδρία της ΕΕ, ξαφνικά από το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης γίνεται απολύτως αναγκαίος, ώστε να ρίξει γέφυρες με τη νέα ομάδα Τράμπ. Ο πρόεδρος της Ουγγαρίας ανέφερε στους συνεργάτες του ότι είδε τεράστια αλλαγή στην αντιμετώπισή του από τους άλλους ηγέτες κατά την άτυπη σύνοδο στην Ουγγαρία. Υπενθυμίζουμε ότι οι Ευρωπαίοι απειλούσαν και ακύρωναν μέχρι τώρα συνόδους στην Ουγγαρία και διεμήνυαν ότι δεν θα στέλνουν υπουργούς στα διάφορα συμβούλια που θα διεξαχθούν στην Ουγγαρία ώστε να υποβαθμίσουν την προεδρεία Όρμπαν. Η εκλογή Τραμπ άλλαξε τις διαθέσεις αυτές εν μια νυκτί. Ο Όρμπαν ήταν από τους πρώτους ηγέτες στους οποίους ο Τραμπ σήκωσε το τηλέφωνο μετά την σαρωτική νίκη του. Οι υπόλοιποι, ανέμεναν και αναμένουν το τυπικό τηλεφώνημα ανάλογα με την λίστα που θα έχει μπροστά του ο Τραμπ. Ο κ. Μητσοτάκης, για παράδειγμα, επικοινώνησε προχθές.
Πολλοί είναι οι ηγέτες, αν όχι όλοι, που σε πηγαδάκια στην Σύνοδο έλεγαν ότι ο Τραμπ, με τη ρητορική του ότι θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε 24 ώρες, αν και υπερβολική, ίσως βγάλει την ΕΕ από το τέλμα στο οποίο έχει βρεθεί.
Συνεργάτης του εκλεγμένου προέδρου δήλωσε ότι η Ουκρανία πρέπει να ξεχάσει την Κριμαία δίνοντας έτσι ένα στοιχείο ότι πιθανές διαπραγματεύσεις θα περιλαμβάνουν και παραχωρήσεις εδαφών από την Ουκρανία προς τη Ρωσία.
Πολλοί ηγέτες της ΕΕ θα ήθελαν κατάπαυση πυρός γιατί πολύ απλά δεν μπορούν να συνεχίσουν μόνοι τους τη στήριξη της Ουκρανίας. Θα τους συνέφερε λοιπόν μια παύση πυρός και ένας διακανονισμός. Χωρίς όμως την απομόνωση της ΕΕ από το κέντρο αποφάσεων.
Οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές αναφέρουν οι πηγές μας γιατί ήδη ο Τραμπ αν και θα είναι επίσημα πρόεδρος στις 20 Ιανουαρίου έχει ήδη διαύλους με τον Ρώσο πρόεδρο (αν και η τηλεφωνική επικοινωνία των δυο ανδρών διαψεύστηκε από το Κρεμλίνο).
Από την πλευρά της ΕΕ επιστρατεύθηκε η πρόεδρος της Κομισιόν να στρώσει το χαλί. Η Ουρσουλα Φον Ντερ Λάιεν είχε μια τυπικά καλή επικοινωνία με τον νέο Αμερικανό πρόεδρο, όμως μέχρι εκεί.
Η ΕΕ, άλλωστε, βρίσκεται σε πολύ δύσκολη φάση. Όχι μόνο λόγω των εξελίξεων στη Γερμανία και τη Γαλλία, αλλά γιατί ουδείς γνωρίζει πραγματικά τι θα κάνει πράξη ο Τραμπ και τι όχι. Πώς θα συμπεριφερθεί επί της ουσίας στην ΕΕ, τι πολιτική θα ασκήσει και πώς θα στελεχώσει την κυβέρνησή του.
Η ομάδα των εκλεκτών του Τραμπ
Από το επιτελείο των Ρεπουμπλικάνων υπήρξε ενημέρωση εδώ και μήνες ότι είχε συσταθεί ειδική επιτροπή η οποία είχε ήδη αρχίσει τη στελέχωση του Λευκού Οίκου με τους «κατάλληλους» ανθρώπους ώστε να μην επαναληφθεί το χάος του 2016, όπου ο Τραμπ δεν είχε ουσιαστικά επιτελείο. Επιπλέον στα προεκλογικά briefing έλεγαν ότι ο Τραμπ δεν θα «αφεθεί» να διαχειριστεί τη θητεία του με τον τρόπο που έκανε το 2016.
Η Ευρώπη πάντως από την μία ελπίζει και από την άλλη φοβάται ότι αντί να είναι συνέταιρος των ΗΠΑ, να καταλήξει ως θέμα στο μενού των διαπραγματεύσεων Τραμπ-Πούτιν, ή θα αγνοηθεί από τον Τραμπ.
Ήδη διαρρέεται ότι ο μεγιστάνας έχει προσεγγίσει τον Ρόμπερτ Λαϊτχάιζερ, κεντρικό πρόσωπο στον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα, ενώ ρόλο θα έπαιζε και η δισεκατομμυριούχος Λίντα ΜακΜάχον. Ο «γαμπρός» Τζάρεντ Κούσνερ αναμένεται εκτός του στενού κύκλου, καθώς αυτός όσο και η σύζυγός του και κόρη του Τραμπ εξέφρασαν τη θέληση να μην εμπλακούν ενεργά στην πολιτική. Οι Ρεπουμπλικάνοι διέρρευσαν ότι ο Κούσνερ θα μπορούσε να είναι εξωτερικός σύμβουλος.
Ο Λάιτχάιζερ ήταν κεντρικό πρόσωπο στον εμπορικό πόλεμο του Τραμπ εναντίον της Κίνας και στην επαναδιαπραγμάτευση της Συμφωνίας Ελεύθερου Εμπορίου της Βόρειας Αμερικής (NAFTA) με το Μεξικό και τον Καναδά. Και σε αυτήν την προεκλογική εκστρατεία, ο Τραμπ υποσχέθηκε να επιβάλει βαρείς δασμούς σε όλες τις εισαγωγές, ειδικά σε κινεζικά προϊόντα.
Ο Λαϊτχάιζερ στόχευε στην πραγματικότητα τη θέση του υπουργού Εμπορίου - στην οποία θα μπορούσε αντ' αυτού να μπει η ΜακΜάχον, η δισεκατομμυριούχος συμπρόεδρος της ομάδας μετάβασης. Ο ρόλος του υπουργού Οικονομικών- αναμένεται να πάει σε έναν διαχειριστή hedge fund όπως ο Σκότ Μπέσσεντ (σ.σ. ο Τζον Πόλσον βγήκε από την κούρσα). Ο Ντακ Μπέργκουμ- ο πρώην κυβερνήτης της Βόρειας Ντακότα-, θα μπορούσε να γίνει «τσάρος» της ενέργειας, κάτι που θα έδινε τη δύναμη να επικεντρωθεί στην παραγωγή ορυκτών καυσίμων, μειώνοντας το βάρος των κλιματικών μέτρων.
Αναμένοντας τις εξαγγελίες αλλά και τα πρώτα βήματα του Ντοναλντ Τραμπ ως εκλεγμένος πρόεδρος η Ευρώπη προσπαθεί να ανασυνταχθεί. Έχει ανάγκη πλέον τον Βίκτορ Όρμπαν που θα το εκμεταλλευθεί στο έπακρο, ο γαλλογερμανικός άξονας είναι ανύπαρκτος, ο νέος επικεφαλής του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ήταν από τους έντονους επικριτές Τραμπ και όπως έχουμε πει ο Τραμπ «δεν ξεχνάει», ενώ οι σχέσεις της ΕΕ με την Κίνα είναι ανεπαρκείς.
Οι ανατροπές για την Ευρώπη θα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν υπήρχε σοβαρή προσέγγιση και ανάλυση για τις εκλογές στις ΗΠΑ. Οι αναλυτές σχολιάζουν ότι τώρα η ΕΕ έχει δύο επιλογές: Να χώσει το χέρι βαθιά στην τσέπη και να υλοποιήσει την βίβλο Ντράγκι ώστε να είναι αυτάρκης ή να πέσει πάλι «πίσω» αντιμετωπίζοντας πλέον βαρύτατες συνέπειες.