Η Πορτογαλία σχεδιάζει να μετατραπεί σε φορολογικό καταφύγιο για νέους, προσφέροντας φορολογικές ελαφρύνσεις για μια δεκαετία σε άτομα που ξεκινούν τη σταδιοδρομία τους, σε μια προσπάθεια να σταματήσει το brain drain.
Η κεντροδεξιά κυβέρνηση της χώρας θέλει να μειώσει τη φορολογική επιβάρυνση των νέων για 10 χρόνια -συμπεριλαμβανομένου ενός πρώτου έτους κατά το οποίο δεν θα πληρώνεται καθόλου φόρος-, στο πλαίσιο ενός σχεδίου δημοσιονομικής πολιτικής που έχει σε παγκόσμια κλίμακα λίγα προηγούμενα.
Η πρωτοβουλία, σημειώνουν οι Financial Times, υπογραμμίζει την επείγουσα ανάγκη αντιστροφής του κύματος φυγής νέων, οι οποίοι εγκαταλείπουν μια από τις φτωχότερες οικονομίες της δυτικής Ευρώπης αναζητώντας καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας στο εξωτερικό.
Ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Λουίς Μοντενέγκρο, ο οποίος ηγείται μιας εύθραυστης κυβέρνησης μειοψηφίας, θα παρουσιάσει το φορολογικό σχέδιο ως μέρος του προϋπολογισμού του 2025 την Πέμπτη, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι έχει αρκετές ψήφους για να εγκριθεί από το κοινοβούλιο. Εάν αποτύχει, η επιβίωση της κυβέρνησής του θα είναι αμφίβολη.
Η κυβέρνηση της Λισαβόνας επιδιώκει να αντιμετωπίσει έναν συνδυασμό υψηλών φόρων, χαμηλών μισθών και υψηλών δαπανών στέγασης, που οδηγούν πολλούς μορφωμένους νέους μακριά από τη χώρα.
«Στόχος μας είναι πραγματικά να αυξήσουμε την ικανότητά μας να διατηρούμε ταλέντο, να κρατάμε τους νέους μας στην Πορτογαλία, διασφαλίζοντας ότι λιγότεροι από αυτούς φεύγουν και ότι όσοι το κάνουν, μπορούν να επιστρέψουν», δήλωσε ο Μοντενέγκρο αυτό το καλοκαίρι. «Θέλουμε ένα φορολογικό σύστημα πιο φιλικό προς τους νέους».
Σύμφωνα με την πρόταση, οι νέοι δεν θα πληρώνουν φόρο εισοδήματος τον πρώτο χρόνο εργασίας τους. Θα απαλλάσσονταν από το 75% του οφειλόμενου φόρου τα έτη δύο έως τέσσερα, θα απαλλάσσονταν από το 50% του οφειλόμενου φόρου τα έτη πέντε έως επτά, και θα απαλλάσσονταν από το 25% τα έτη 8 έως 10.
Ωστόσο, το ΔΝΤ έχει εγείρει αμφιβολίες σχετικά με τα δημοσιονομικά κίνητρα για τους νέους, προειδοποιώντας ότι ο αντίκτυπος των προνομιακών φορολογικών συντελεστών με βάση την ηλικία στη μετανάστευση είναι «αβέβαιος».
Ο Γκ. Ματίας, πρόεδρος του ιδρύματος Francisco Manuel dos Santos, δήλωσε ότι είναι «απολύτως κρίσιμο» να αναχαιτιστεί η μετανάστευση αποφοίτων από πανεπιστήμια της Πορτογαλίας. «Η Πορτογαλία έχει επενδύσει στην εκπαίδευση, αλλά αυτή η επένδυση ωφελεί χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία», οι οποίες δέχονται Πορτογάλους μετανάστες, είπε. «Δεν έχει νόημα για μια φτωχή χώρα όπως η Πορτογαλία, που πραγματικά ωφελήθηκε πολύ από τα ευρωπαϊκά κονδύλια και την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, να χάσει στη συνέχεια αυτή την επένδυση προς όφελος πλουσιότερων χωρών».
Ο Ματίας περιέγραψε τις προτεινόμενες φορολογικές ελαφρύνσεις ως «λογικές και ισορροπημένες», αλλά είπε ότι για να αλλάξει το ρεύμα, η κυβέρνηση θα πρέπει επίσης να κάνει περισσότερα ώστε να γίνει η στέγαση προσιτή, να βοηθήσει τους νέους να βρουν εργοδότες και να μειώσει τη γραφειοκρατία.
Η προηγούμενη σοσιαλιστική κυβέρνηση, η οποία έχασε τις εκλογές φέτος, εισήγαγε επίσης φορολογικές ελαφρύνσεις για τους νέους, αλλά ήταν διαθέσιμες μόνο σε πτυχιούχους πανεπιστημίου. Η τρέχουσα πρόταση θα ισχύει για όλους όσοι είναι κάτω των 35 ετών.
Η υποστήριξη του Σοσιαλιστικού Κόμματος στον προϋπολογισμό, πάντως, δεν είναι εγγυημένη, διότι αντιτίθεται στη μείωση του εταιρικού φόρου, που είναι επίσης μέρος των σχεδίων της κυβέρνησης.
Η Πορτογαλία είναι από καιρό μια χώρα μεταναστών. Ο αριθμός των ανθρώπων που γεννήθηκαν εκεί αλλά ζουν στο εξωτερικό είναι ίσος με περίπου το ένα τέταρτο του μόνιμου πληθυσμού της Πορτογαλίας των 10,6 εκατομμυρίων, το υψηλότερο ποσοστό στην ΕΕ, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο Μετανάστευσης.
Μεταξύ 2008 και 2023, 361.000 άτομα ηλικίας μεταξύ 15 και 35 ετών εγκατέλειψαν τη χώρα, αντιπροσωπεύοντας τα δύο τρίτα του συνόλου των μεταναστών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία.
Παρά την εκροή, ο πληθυσμός της Πορτογαλίας συνέχισε να αυξάνεται, εν μέρει επειδή έχει προσελκύσει πολίτες από άλλες χώρες με πρόγραμμα χρυσής βίζας και φορολογικά κίνητρα για εύπορους μετανάστες, τα οποία και τα δύο καταργούνται σταδιακά. Ωστόσο, οι νέες φορολογικές ελαφρύνσεις για νέους θα είναι διαθέσιμες σε μη Πορτογάλους πολίτες που μετακομίζουν στη χώρα.
Η κυβέρνηση εκτιμά ότι οι φορολογικές ελαφρύνσεις για τη νεολαία θα κοστίσουν στο κράτος περίπου 650 εκατ. ευρώ ετησίως.
Ένας εργαζόμενος στην Πορτογαλία με μέσο ετήσιο μισθό περίπου 20.000 ευρώ πληρώνει επί του παρόντος έναν ανώτατο φορολογικό συντελεστή εισοδήματος 26%. Όποιος κερδίζει από περίπου 21.000 ευρώ έως 27.000 ευρώ πληρώνει ανώτατο συντελεστή 32,75%.